VĂN HÓA ONLINE – ĐIỂM NÓNG - THỨ SÁU 10 JAN 2025
Hoa Kỳ cử hành tang lễ cựu Tổng thống Jimmy Carter trong niềm kính trọng vô biên
* VĂN HÓA: Một bài viết của bà Nguyễn Minh Nguyệt từ cộng đồng người Mỹ gốc Việt tại Quận Cam:
“Chúng tôi xin bày tỏ lòng tri ân sâu xa đến vị Tổng thống vĩ đại và nhân từ”
Ảnh trên: Thống đốc đảng Dân chủ Georgia Jimmy Carter chính thức tuyên bố ứng cử tổng thống tại Atlanta vào ngày 12 tháng 12 năm 1974. (Ảnh AP/BJ, File); Ảnh dưới: Khách mời bày tỏ lòng thành kính khi lá cờ Hiệp chủng Quốc Hoa Kỳ phủ lên quan tài cựu Tổng thống Jimmy Carter được quàn tại Điện Capitol Hoa Kỳ, thứ Tư, ngày 8 tháng 1 năm 2025, tại Washington. Cựu Tổng thống Jimmy Carter qua đời ngày 29 tháng 12 năm 2024 ở tuổi 100. (Ảnh AP/Steve Helber)
Lý Kiến Trúc
VĂN HÓA ONLINE
10/1/2025
(AP)
https://apnews.com/live/jimmy-carter-funeral-updates
*
Linh cửu cựu Tổng thống Jimmy Carter đặt ở trong Điện Capital, Hoa Thịnh Đốn cho mọi người tưởng niệm, sau buổi tang lễ sẽ được di chuyển về quê nhà của ông. (AP)
- Cựu Tổng thống Jimmy Carter đã được tôn vinh vào hôm Thứ Năm 09/1/2025, vì sự khiêm nhường và tinh thần phục vụ công chúng của ông trước, trong, và sau nhiệm kỳ tổng thống của ông trong một tang lễ tại Nhà thờ quốc gia Washington với nghi lễ long trọng mà vị tổng thống thứ 39 của Hoa Kỳ thường tránh.
- George W. Bush hiện là cựu tổng thống duy nhất có kinh nghiệm quân sự.
- Các tang lễ của tổng thống thường có sự hiện diện của quân đội vì vị thế của tổng thống là tổng tư lệnh.
- Tang lễ của Carter có thêm phần xúc động vì ông là người cuối cùng của Thế hệ vĩ đại nhất từng ngồi trong Phòng Bầu dục và sự ra đi của ông chỉ còn George W. Bush là tổng thống mặc quân phục.
- Đây là sự thay đổi so với thời đại mà tư cách cựu chiến binh phổ biến như Con dấu của Tổng thống.
- Tổng thống Joe Biden và đệ nhất phu nhân Jill Biden, cùng với cựu Tổng thống Bill Clinton, cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton, cựu Tổng thống George W. Bush, Laura Bush và cựu Tổng thống Barack Obama lắng nghe trong tang lễ quốc gia của cựu Tổng thống Jimmy Carter tại Nhà thờ quốc gia Washington ở Washington, thứ năm, ngày 9 tháng 1 năm 2025.
- Linh cữu của cựu Tổng thống Jimmy Carter được đưa trở về Georgia bằng Không lực Một.
- Cựu tổng thống sẽ được chôn cất tại quê nhà Plains, Georgia, sau lễ tang riêng tại Nhà thờ Baptist Maranatha, nơi Carter dạy học trường Chúa Nhật.
- Khách dự tang lễ và diễn giả: Tất cả những người kế nhiệm còn sống của Carter đều có mặt, với Tổng thống Joe Biden, thượng nghị sĩ đương nhiệm đầu tiên ủng hộ việc ông chạy đua vào Tòa Bạch Ốc năm 1976, đã đọc điếu văn.
- Cựu tổng thống Jimmy Carter qua đời vào ngày 29 tháng 12 năm 2024 ở tuổi 100, sống lâu đến mức hai bài điếu văn của ông được viết bởi những người đã mất trước ông - phó tổng thống Walter Mondale và người tiền nhiệm của ông trong Tòa Bạch Ốc thuộc đảng Cộng hòa Gerald Ford.
**
Gia đình Carter nhìn quan tài phủ cờ của cựu Tổng thống Jimmy Carter được đội tang lễ chung khiêng xuống các bậc thang của Điện Capitol Hoa Kỳ, thứ năm, ngày 9 tháng 1 năm 2025 tại Washington và sau đó đến Nhà thờ quốc gia để cử hành tang lễ cấp nhà nước. (Jeenah Moon/Pool qua AP)
Quan tài phủ cờ Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ cựu Tổng thống Jimmy Carter được đội tang lễ chung khiêng xuống các bậc thang của Điện Capitol Hoa Kỳ, thứ năm, ngày 9 tháng 1 năm 2025 tại Washington và sau đó đến Nhà thờ quốc gia để cử hành tang lễ cấp nhà nước. (Jeenah Moon/Pool qua AP)
Mục sư riêng của Carter thúc giục mọi người lấy Carter làm tấm gương để sống cuộc sống phục vụ theo Kinh thánh
JEFF AMY: Tony Lowden, mục sư riêng của Carter, thúc giục mọi người lấy Carter làm tấm gương để sống cuộc sống phục vụ theo Kinh thánh, ông nói rằng "Chủ nhật tuần trước, Chúa của chúng ta đã gọi giáo viên trường Chúa Nhật về nhà". "Hôm nay, Tổng thống Carter vẫn đang dạy chúng ta một bài học về đức tin và hy vọng để trở thành lan can bảo vệ nền dân chủ của chúng ta, trở thành lan can bảo vệ mọi thứ chúng ta làm".
Khi gọi tên từng thành viên trong gia đình Carter và những vị khách khác, Lowden thúc giục mọi người đánh giá Carter không chỉ dựa trên những thành tựu của ông mà còn dựa trên mối quan hệ của ông với mọi người, đặc biệt là mối quan hệ của ông với người da đen. "Jimmy Carter muốn đảm bảo rằng mục sư của mình biết rằng họ đã tạo ra sự khác biệt trong cuộc đời ông và điều đó đã đưa họ đến tận Tòa Bạch Ốc". "Tôi thường tự hỏi thế giới sẽ như thế nào sau khi tất cả lễ kỷ niệm này kết thúc. Liệu chúng ta có tiếp tục không?" Lowden nói, thúc giục mọi người sống cuộc sống của mình theo Kinh thánh. “Hay chúng ta chỉ vỗ tay và nói rằng chúng ta đã ở đó, thay vì thúc đẩy nó tiến lên, gặt hái thành quả của tinh thần từ cuốn sách.”
Andrew Young suy ngẫm về sự giao thoa giữa ông và Carter với lịch sử, chủng tộc và chính trị Hoa Kỳ.
BILL BARROW Ngài Andrew Young đáng kính, người bạn lâu năm và cũng là người Georgia của Carter, cựu Đại sứ Andrew Young, đang nhớ lại sự giao thoa không ngờ giữa ông, một người da đen, và Carter, một người da trắng, cả hai đều lớn lên trong thời kỳ phân biệt chủng tộc Jim Crow.
Ông nhớ lại Carter đã nói với ông trong cuộc gặp gỡ của họ rằng vị tổng thống tương lai là bạn của cảnh sát trưởng phân biệt chủng tộc của Quận Sumter.
Nhưng tôi đã nhiều lần thấy ở ông khả năng đạt được sự đa dạng thông qua tính cách và cách nuôi dạy", Young nói. "Ông đã nỗ lực hết mình để ủng hộ những người trong chúng tôi lớn lên trong đủ mọi loại xung đột". Young, một mục sư được thụ phong và từng là phụ tá của Martin Luther King Jr., cho biết Carter “lớn lên trong sự đa dạng to lớn của miền Nam, và ông đã chấp nhận cả hai phía.” Hiện đã 92 tuổi, Young trở thành nghị sĩ Georgia, thị trưởng Atlanta và đại sứ Liên Hợp Quốc của Carter.
Biden lên bục phát biểu
Tổng thống Joe Biden phát biểu tưởng nhớ bên cạnh quan tài phủ cờ của cựu Tổng thống Jimmy Carter, trong tang lễ cấp quốc gia tại Nhà thờ quốc gia Washington, thứ năm, ngày 9 tháng 1 năm 2025, tại Washington. (Ảnh AP/Ben Curtis)
MEG KINNARD: Biden lên bục phát biểu để đọc diễn văn tưởng nhớ Carter. Với nhiều thập kỷ kinh nghiệm trong nhiều vị trí chính trị khác nhau, Biden thường được yêu cầu đọc điếu văn cho một số đồng minh - bao gồm Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Fitz Hollings và Ted Kennedy - và thậm chí cả kẻ thù.
Năm 2003, Biden đã phát biểu tại tang lễ của Thượng nghị sĩ Strom Thurmond của Nam Carolina, một đảng viên Dân chủ chuyển sang Cộng hòa, người từng tranh cử tổng thống với tư cách là một đảng viên Dixiecrat phản đối quyền công dân của người Mỹ gốc Phi, Biden đã ca ngợi thượng nghị sĩ này là người đã sát cánh cùng ông trong cuộc chiến xác nhận ứng cử viên Tòa án Tối cao Robert Bork.
Joe Biden hát theo ca khúc "Imagine"
MEG KINNARD: Khi Brooks và Yearwood biểu diễn, Biden là một trong những người được quan sát thấy trong khán phòng dường như lặng lẽ hát theo ca khúc "Imagine".
BILL BARROW: Các ngôi sao nhạc đồng quê Garth Brooks và Trisha Yearwood đang hát theo ca khúc "Imagine" của John Lennon, ca khúc mà họ cũng đã hát tại lễ tang của Rosalynn Carter ở Atlanta năm 2023.
Lời bài hát thật đáng chú ý đối với một cặp đôi cựu tổng thống Hoa Kỳ, siêu cường quân sự và kinh tế hàng đầu thế giới.
“Imagine there’s no countries
It isn’t hard to do
Nothing to kill or die for
And no religion, too
Imagine all the people
Livin’ life in peace.”
"Hãy tưởng tượng rằng không có quốc gia nào
Không khó để làm
Không có gì để giết hoặc chết
Và cũng không có tôn giáo nào nữa
Hãy tưởng tượng rằng tất cả mọi người Sống trong hòa bình."
George W. Bush hiện là cựu tổng thống duy nhất có kinh nghiệm quân sự
GARY FIELDS: Các lễ tang của tổng thống thường có sự hiện diện của quân đội vì vị thế của tổng thống là tổng tư lệnh. Tang lễcủa Carter có thêm phần xúc động vì ông là người cuối cùng của Thế hệ vĩ đại nhất từng ngồi trong Phòng Bầu dục và cái chết của ông khiến chỉ còn George W. Bush là tổng thống mặc quân phục.
Đây là sự thay đổi so với thời đại mà tư cách cựu chiến binh phổ biến như Con dấu của Tổng thống.
Young gọi Carter là 'một điều gì đó giống như phép màu'
Mục sư Andrew Young đọc bài giảng bên cạnh linh cữu phủ cờ Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ cựu Tổng thống Jimmy Carter, trong tang lễ cấp quốc gia tại Nhà thờ quốc gia Washington, thứ năm, ngày 9 tháng 1 năm 2025, tại Washington. (Ảnh AP/Ben Curtis)
MEG KINNARD: Ngồi bên micro, Young đã khiến mọi người bật cười khi ông nói, "Tôi vẫn thấy khó hiểu làm sao ông có thể trở thành tổng thống từ Plains, Georgia." Young, người da đen và là một mục sư gần đó, cho biết đôi khi ông "lo lắng" khi lái xe qua thị trấn nhỏ này.
Tang lễ cựu TT Jimmy Carter kết thúc
Cỗ quan tài phủ cờ của cựu Tổng thống Jimmy Carter được khiêng đi sau tang lễ cấp quốc gia tại Nhà thờ quốc gia, thứ năm, ngày 9 tháng 1 năm 2025, tại Washington. (Haiyun Jiang/The New York Times qua AP, Pool)
MEG KINNARD: Sau những lời cầu nguyện và lời chúc phúc từ các giáo sĩ tập trung, tang lễ của Carter tại Nhà thờ quốc gia Washington đã kết thúc. Khi đoàn rước đến bậc thềm bên ngoài của nhà thờ, bài hát "Hail to the Chief" lại vang lên, tiếp theo là bài "Faith of our Fathers" của Đoàn nhạc Tuần duyên Hoa Kỳ.
Sau đó, quan tài của Carter được đặt vào xe tang, cùng với người thân và khách của Carter trong đoàn xe hộ tống đến Căn cứ chung Andrews. Vào thời điểm đó, hành trình cuối cùng của Carter về nhà ở Georgia bắt đầu. Tại căn cứ không quân, sẽ có thêm nhiều bản nhạc và 21 phát súng chào nữa trước khi quan tài được đưa lên máy bay và gia đình Carter lên Air Force One. Khi máy bay hạ cánh tại Georgia, sẽ có một buổi lễ khác, sau đó là hành trình đến Nhà thờ Maranatha Baptist ở Plains, Georgia để tham dự tang lễ riêng tư lần thứ hai.
Linh cữu Tổng thống Jimmy Carter ra khỏi Nhà thờ quốc gia Washington
THE ASSOCIATED PRESS: Quan tài của Carter đã được đặt trong xe tang và đang rời khỏi nhà thờ. Quan tài, cùng với gia đình và khách của Carter, đang di chuyển đến Căn cứ chung Andrews và sẽ đến Georgia tiếp theo. Một đội khiêng quan tài của các dịch vụ chung đang khiêng quan tài phủ cờ của cựu Tổng thống Jimmy Carter ra khỏi Nhà thờ quốc gia Washington, thứ năm, ngày 9 tháng 1 năm 2025, sau tang lễ cấp quốc gia. (Ảnh AP/Mark Schiefelbein)
Quan tài của Carter rời Washington lần cuối
JEFF AMY: Quan tài của Carter đang trên đường trở về Georgia. Thi hài của cựu tổng thống được đưa lên chiếc Air Force One tại Căn cứ chung Andrews ở Maryland sau một buổi lễ ngắn bao gồm nghi thức chào pháo binh và ban nhạc Không quân Hoa Kỳ chơi bài thánh ca “O Master, Let Me Walk with Thee.”
Một nhóm gồm 11 sĩ quan quân đội đã chào lần cuối thật nhanh khi máy bay lăn bánh. Chiếc máy bay chở quan tài, gia đình Carter và khách của họ cất cánh đến Fort Moore ở Georgia, nơi một đoàn xe khác sẽ đưa thi hài Carter trở về Plains để tổ chức tang lễ và chôn cất lần thứ hai vào tối thứ năm.
Dân chúng xếp hàng hai bên đường tiễn đưa quan tài Jimmy Carter
CHARLOTTE KRAMON: Đám đông xếp hàng dọc theo xa lộ gần phố Main ở Plains, tất cả mọi người hầu như im lặng khi họ chờ đoàn xe hộ tống. Khi xe tang chở quan tài của Carter và đoàn xe hộ tống đi qua, một số người hét lên "Cảm ơn!" Những người khác vẫy cờ Mỹ.
Carter trở về quê nhà ở Georgia
JEFF AMY: Gia đình Carter và linh cữu của cựu Tổng thống Jimmy Carter đang trên đường trở về Plains sau khi hạ cánh xuống phi trường quân sự Lawson ở Georgia.
Một đội quân bảo vệ khác, ban nhạc và 21 phát súng chào đã chào đón Air Force One vào một buổi chiều lạnh giá và đầy nắng tại căn cứ bộ binh Fort Moore gần Columbus, phía tây nam Atlanta.
Gia đình Carter đứng trên đường băng khi linh cữu được đưa lên xe tang của tổng thống. Các cựu thành viên của Đội mật vụ Carter và gia đình họ cũng đang theo dõi. Đoàn xe đang băng qua các cánh đồng đậu phộng và vườn hồ đào của một khu vực Thượng viện tiểu bang mà Carter đại diện khi ông lần đầu tiên được bầu vào chức vụ vào năm 1962 trong chuyến đi dài 60 dặm (95 km) đến Nhà thờ Baptist Maranatha. Tại đó, một đám tang riêng tư thứ hai sẽ diễn ra trước lễ chôn cất Carter.
Tang lễ tại Nhà thờ Baptist Maranatha
JEFF AMY: Linh cửu của Tổng thống Carter đã được đưa đến để tổ chức tang lễ thứ hai, riêng tư hơn tại Nhà thờ Baptist Maranatha, một giáo đoàn nhỏ ở ngoại ô Plains, Georgia, nơi ông từng dạy học trường Chúa Nhật.
Không giống như buổi lễ sáng thứ Năm với sự tham gia của các tổng thống và các nhân vật quốc gia khác tại Nhà thờ quốc gia Washington. Buổi lễ đơn giản chủ yếu được nhấn mạnh bằng những lời phát biểu của Tony Lowden, mục sư riêng của Carter. Những vị khách khác ngoài gia đình Carter đã chờ đợi tại nhà thờ, ngay cả khi đoàn rước linh cữu của Carter chậm hơn một giờ so với lịch trình.
Khi Carter được chôn cất tại ngôi nhà lâu năm của mình sau buổi lễ Maranatha, điều đó có nghĩa là ông sẽ được chôn cất trong bóng tối sau khi mặt trời lặn vào một ngày ngắn ngủi của tháng Giêng ở phía tây nam Georgia.
Plains, Georgia chào đón Carter về nhà
Xe tang chở quan tài phủ cờ Hoa Kỳ cựu Tổng thống Jimmy Carter đi qua trung tâm thành phố Plains, Georgia, hướng đến Nhà thờ Baptist Maranatha để dự tang lễ lần thứ hai vào thứ năm, ngày 9 tháng 1 năm 2025. (Ảnh AP/Alex Brandon, Pool)
Dân chúng đứng đầy hai bên đường
CHARLOTTE KRAMON: Mọi người đang chờ đoàn xe chở quan tài của Carter đến quê nhà để họ có thể đến viếng.
Louise Hurless, 65 tuổi, cho biết Plains cảm thấy "yên tĩnh đến kỳ lạ" và "bình yên" khi bà chờ đợi. Trong khi mọi người xếp hàng trên Phố chính để trao đổi những kỷ niệm về Carter, bà cảm thấy sự thay đổi so với sự nhộn nhịp thường thấy của thị trấn trong các lễ kỷ niệm và lễ hội khác.
Hiện là cư dân của Columbus, Hurless đã gặp Carter vô số lần khi bà sống ở Plains và làm việc cho Habitat for Humanity. Khi Carter xây nhà, Hurless cho biết ông dành thời gian để nói chuyện với mọi người rồi lặng lẽ ở một mình để có thể xây dựng. Hurless nhớ lại một cách trìu mến việc cố gắng hát những bài hát mừng Giáng sinh cho mọi người tại một viện dưỡng lão với một nhóm nhỏ từ Nhà thờ Baptist Maranatha, bao gồm cả Carter. "Chúng tôi đã cười và cười, chúng tôi thậm chí không thể hát", bà nói. "Chúng tôi đã dành Giáng sinh với gia đình Carter".
Simone Bradley đã ký giấy cho cậu con trai 16 tuổi của mình nghỉ học để kỷ niệm cuộc đời của Carter ở Plains, muốn cậu bé "chứng kiến lịch sử". Carter "có thể đã đi bất cứ đâu" sau khi hết nhiệm kỳ tổng thống, Bradley nói. Bà đánh giá cao việc người nông dân trồng đậu phộng khiêm tốn này đã quyết định quay trở lại Plains và đền đáp và gọi ông là "người ủng hộ cho mọi người thuộc mọi hoàn cảnh".
Martin Luther King III đã tham dự buổi lễ tưởng niệm Carter
GARY FIELDS: Khi mọi người đi ra khỏi Nhà thờ, có thể thấy một số nhân vật nổi tiếng thời Carter và Georgia đang chờ lên xe buýt để đón những người được mời, bao gồm Martin Luther King III, người cha của ông là nhà lãnh đạo dân quyền và cũng là người đoạt giải Nobel Hòa bình Martin Luther King Jr.
Mục sư riêng của Carter lên bục giảng nhà thờ
BILL BARROW Mục sư Tony Lowden, mục sư riêng lâu năm của Carter, đã có bài phát biểu ngắn gọn và cầu xin Chúa ban cho cựu tổng thống “sự an nghỉ vĩnh hằng”. Lowden là một trong số nhiều mục sư da đen mà Carter gần gũi trong cuộc đời mình, bao gồm Young, người mà ông đã gặp trong chính trường. Carter đã từng viết về việc ông đã bị ảnh hưởng như thế nào khi đôi khi tham dự các buổi lễ khi còn nhỏ tại nhà thờ Black Methodist Episcopal, nơi có các gia đình làm thuê làm việc cho cha ông. Trong những năm gần đây, Carter, người chỉ quanh quẩn ở nhà, cũng thích xem các buổi lễ Chủ Nhật của Thượng nghị sĩ Georgia Raphael Warnock tại Nhà thờ Ebenezer Baptist ở Atlanta.
Cháu trai của Carter mô tả ngôi nhà của gia đình
MEG KINNARD: Carter mô tả ông bà và ngôi nhà của họ: “Những bức tường dán giấy hình ảnh của trẻ em và chắt.” “Họ có một cái giá nhỏ bên cạnh bồn rửa nơi họ treo những chiếc túi Ziploc để phơi khô." Carter, ông nói, “Cuối cùng cũng có được một chiếc điện thoại di động.” “Họ là những người dân thị trấn nhỏ không bao giờ quên mình là ai và mình đến từ đâu bất kể điều gì xảy ra trong cuộc sống của họ. ... Nhưng tôi nhận ra chúng ta không ở đây vì ông ấy chỉ là một người bình thường.” “Là thống đốc Georgia cách đây nửa thế kỷ, ông đã rao giảng về việc chấm dứt phân biệt chủng tộc và giam giữ hàng loạt,” ông nói.
Trong bức ảnh chụp ngày 8 tháng 2 năm 2017, cựu Tổng thống Jimmy Carter, bên phải, và vợ Rosalynn rời khỏi buổi lễ cắt băng khánh thành một dự án lắp đặt tấm pin mặt trời trên đất nông nghiệp mà ông sở hữu tại quê nhà Plains, Georgia. (Ảnh AP/David Goldman, File)
Tổng thống Donald Trump, Đệ nhất phu nhân Melania Trump, cựu Tổng thống Barack Obama, cựu Đệ nhất phu nhân Michelle Obama, cựu Tổng thống Bill Clinton, Hillary Clinton, cựu ngoại trưởng, cựu Tổng thống Jimmy Carter và cựu Đệ nhất phu nhân Rosalynn Carter đứng trong tang lễ cấp quốc gia của cựu Tổng thống George H.W. Bush tại Nhà thờ quốc gia ở Washington, DC, Hoa Kỳ, vào thứ Tư, ngày 5 tháng 12 năm 2018. Alex Brandon/Bloomberg qua Getty Images
***
* VĂN HÓA: Bài viết của bà Nguyễn Minh Nguyệt (cựu Phó chủ tịch Cộng đồng Việt Nam nam California):
“Chúng tôi xin bày tỏ lòng tri ân sâu xa đến vị Tổng thống vĩ đại và nhân từ”
Bài viết Tưởng niệm vị ân nhân vĩ đại của các thuyền nhân người Việt Tị Nãn Cộng Sản. Minh Nguyệt chia sẻ tâm tình đến mọi người. Xin một lời hiệp thông cầu nguyện Linh Hồn cố Tổng Thống Jimmy Carter sớm về yên nghỉ nơi nước Thiên Đàng. (Nguyễn Minh Nguyệt).
Vĩnh Biệt Cố Tổng Thống Jimmy Carter
Vị Tổng Thống thứ 39 của Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ, James Earl Cater Jr, được gọi là Jimmy Carter, sinh ngày 1 tháng 10, 1924 tại Plains, Georgia, Hoa Kỳ. Tạ thế ngày 29 tháng 12 năm 2024 tại tư gia, tiểu bang Georgia. Hưởng thọ 100 tuổi
1. Cuộc Đời và Sự Nghiệp
Sanh trưởng trong một gia đình, cha của ông là Earl Carter, chủ một trang trại trồng cây đậu phọng; bà mẹ Lillian Gordy Carter là một y tá. Carter học tại Georgia Southwestern College , rồi vào Hoc Viện Hải Quân Hoa Kỳ tại Annapolis, Maryland, tốt nghiệp năm 1946. Sau khi tốt nghiệp Học Viện Hải Quân Hoa Kỳ, ông được bổ nhiệm chức vụ kỹ sư điện làm việc trên Tiềm Thủy Đĩnh nguyên tử đầu tiên của Hải Quân Hoa Kỳ. Năm 1953, khi thân phụ qua đời, ông xin giải ngũ (cấp bậc Trung Úy Hải Quân), trở về Plains, quản lý trang trại đậu phộng của gia đình.
Sự nghiệp chính trị bắt đầu:
- Thượng Nghị Sĩ tiểu bang Georgia, từ năm 1963-1967
- Thống Đốc tiểu bang Georgia từ 1971-1975
- Trở thành Tổng Thống thứ 39 của HK vào ngày 2/11/1976 qua một cuộc bầu cử căng thẳng giữa TT đương nhiệm Gerald Ford và ứng cử viên Jimmy Carter
Trong nhiệm kỳ Tổng Thống từ 1977 đến 1981, Carter đã đối mặt với nhiều vấn đề lớn lao, bao gồm khủng khoảng năng lượng, các vấn đề kinh tế trong nước., khủng khoảng con tin Iran.
Vào ngày 4/11/1979, trên 5000 quân khủng bố Hồi giáo cực đoan cùng với nhóm sinh viên cực đoan người Iran chiếm tòa Đại Sứ Quán HK tại Tehran và bắt giữ 52 con tin, họ yêu cầu dẫn độ Shah Mohammad Reza Pahlavi, người đã bị truất phế đang được điều trị tại HK. Cuộc khủng khoảng kéo dài 444 ngày, mặc dù Tổng Thống Carter đã ra lệnh trừng phạt kinh tế Iran, cố gắng giải cứu con tin nhưng mọi nỗ lực của HK đều thất bại. Cuối cùng các con tin được thả ra 2 ngày trước khi TT Ronald Reagan nhậm chức. Cuộc khủng khoảng này đã ảnh hửơng rất lớn đến cuộc bầu cử năm 1980 và là một trong những lý do khiến Carter thất bại trước Reagan.
Tuy nhiên một thành quả đi vào lịch sử Hoa Kỳ, Tổng thống Jimmy Carter đã hòa giải bất hòa sâu đậm kéo dài cả trên 100 năm giữa Ai Cập và Do Thái, Tổng Thống Cater đã mời Tổng Thống Ai Cập Anwar Sadat và Thủ Tướng Do Thái Menachem Begin đến Camp David thuộc tiểu bang Maryland để hòa giải. Sau nhiều tuần đàm phán cùng với nỗ lực phi thường của Tổng Thống Carter, chính phủ hai bên đạt tới mục đích Hòa Bình trong danh dự, được ghi lại Camp David Accord.
Sau khi kết thúc nhiệm kỳ Tổng Thống, trên 4 thập niên Jimmy Carter và Đệ Nhất Phu Nhân Rosalynn Smith tiếp tục cống hiến cho Cộng Đồng Quốc Tế một di sản vĩ đại trong lãnh vực đấu tranh Nhân Quyền và Dân Chủ cho các nước nhược tiểu, và nỗ lực tìm hòa bình cho những xung đột đẫm máu tại Phi Châu như tại Sudan, Phi Châu và chiến tranh tại vùng Balkans tại Đông Âu. Tổng Thống bành trướng hội Habitat for Humanity, đã thiết kế trên 4,000 căn nhà cho người nghèo tại Hoa Kỳ và tại Phi Châu.
Ông được nhóm tài phiệt mồi chài hưởng lợi, mỗi bản phúc trình trả cho ông cả triệu dollars nhưng ông từ chối. Ông được mời làm quan sát viên tại các cuộc bầu cử trên 100 quốc gia, điều đình tranh chấp quyền lợi tại các nước nhược tiểu, có khi đi đến những nơi vô cùng nguy hiểm cho tính mạng. Năm 2002, TT Jimmy Carter nhận được giải Nobel Hòa Bình.
2. Vị ân nhân vĩ đại của dồng bào Việt vượt biển cả
Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, hàng trăm ngàn người Việt chạy trốn khỏi chế độ Cộng Sản. Năm 1979 báo Time lên tiếng đã ghi nhận có đến 300 ngàn người chết trên đường vượt biển, trên 400 người đến Hongkong, Macao bị cảnh sát kéo ra biển, gặp trân bão Hope chết không còn người nào .. Mặc dù dư luận nhân dân HK không muốn tiếp tục cưu mang, Tổng Thống Carter đã lên tiếng kêu gọi các tàu Mỹ dân sự cũng như quân sự đang có mặt trên đại dương phài cứu vớt các thuyền nhân.
Theo tin tức ghi nhận, và cả nhân chứng, vào ngày 19/7/1979, đáp ứng một cuộc biểu tình trước Tòa Bạch Ốc để vận động chính phủ Hoa Kỳ giúp thuyền nhân tị nạn do ca sĩ Joan Baez và Refugees International tổ chức. Tổng Thống Jimmy Carter đã ra hàng rào bắt tay đồng bào Việt Nam tị nạn, chào đón đám đông và thông báo ông đã ra lệnh Hạm Đội 7 cứu vớt những thuyền nhân..
Ngày 23 tháng 8, 1979 Tổng Thống Carter đã đưa ra lời kêu gọi đầy cảm xúc về thuyền nhân Đông Nam Á trong dịp nói chuyện với công chúng Hoa Kỳ: “ Hãy để tôi nhắc các bạn rằng Hoa Kỳ là đất nước của những người nhập cư. Chúng ta là đất nước của những người tị nạn hiện đang rời Đông Nam Á, từng là đồng minh của chúng ta trong cuộc chiến tranh Việt Nam gần đây. Họ đang rời khỏi một đất nước đã lấy đi các quyền căn bản của họ. Họ tin vào giá trị cá nhân, sáng kiến cá nhân và tự do cá nhân, Họ hòa hợp về triết lý sống với chúng ta hơn là chế độ Cộng Sản” Trích Washington Post “President makes appeal for Asian Boat People” ,August 23, 1979.
Tên tuổi của Tổng Thống Carter gắn liền với Đạo Luật Tị Nạn 1980 (Refugee Act of 1980) được Quốc Hội thông qua vào cuối năm 1979, Tổng Thống Carter ký ban hành vào đầu năm 1980, đó là đạo luật Refugee Act 1980 (Public Law 96-212 Mars 17, 1980). Đạo luật này cho phép Hoa Kỳ được tiếp tục nhận thêm 50,000 người tị nạn. Những chương trình tị nạn dành cho nười Việt như Orderly Departure Program (ODP) bao gồm HO, UII và VII. Resettlement Opportunity for Vietnamese Returnees (ROVR). Humanitarian Resettlement (HR) và Amerasian Homecoming (AH) đều dựa theo đạo luật này
Tang lễ của cố Tổng Thống Jimmy Cater sẽ diễn ra từ ngày 07/1/2025 đến ngày 09/1/2025 trình tự Quốc Táng. Ngày 7 thi hài cố Tổng Thống được di chuyển từ Atlanta đến Joint Base, Maryland, sau đó đoàn xe tang đi đến US Navy Memorial, DC để Hải Quân vinh danh cố Tổng Thống. Tai đây thi hài của cố TổngThống được long trọng chuyển qua cỗ xe kéo pháo binh do 6 ngựa kéo đến điện U.S Capital Hill
Đưa quan tài vào chánh điện Rotunda cử hành lễ nhập niệm, chào đón các chính sách Hoa Kỳ đền phân ưu.
Chiều ngày hôm qua, ngày 07/1/2025, chúng tôi theo rõi tang lễ của vị cố Tổng Thống khả ái, đạo đức trên màn hình MSNBC, những bài phát biểu ca tụng, vinh danh danh dự của một vị Tổng Thống Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ đã làm chúng tôi vô cùng xúc động, trong lúc này, chẳng lẽ thân phận của một người Việt di tản chính trị không dấy lên niềm tiếc thương cảm ta tri ân một vị Tổng Thống đáng kính?
Cố Tổng Thống Jimmy Carter chỉ còn một ngày ở lại với chúng ta, người Việt tị nạn và nhân dân Hoa Kỳ. Ngày mai 09/1/2025, chính phủ Hoa Kỳ cử hành Quốc Táng đưa ông đưa về lòng đất mẹ Plains, Georgia, Ông đã để lại hậu thế một di sản lớn lao, một con tim biết nói, biết nghe mổi nhịp đập, để lại vòng tay rộng mở chan chứa tình người.
Xin mọi người Việt tị nạn trên đất nước Hoa Kỳ, chúng ta thắp một nén hương, cùng một niệm, thương tiếc và tri ân cố Tổng Thống Jimmy Carter, Chúng ta kính cẩn nghiêng mình trước ân tình vĩ đại, ông đã lắng nghe tiếng gọi của chúng ta.
Vô cùng xúc cảm,
Nguyễn Minh Nguyệt
California 07/1/2025
