VĂN HÓA ONLINE – ĐIỂM NÓNG - THỨ SÁU 09 MAY 2025
Giáo Hoàng Leo XIV, “vị thánh của người nghèo’
Đức Giáo hoàng Leo XIV xuất hiện trên loggia trung tâm của Vương Cung Thánh Đường Thánh Peter sau khi được bầu làm Giáo Hoàng thứ 267 của Giáo hội Công giáo La Mã, tại Vatican, thứ năm, ngày 8 tháng 5 năm 2025. (Ảnh AP/Alessandra Tarantino); Ảnh dưới: Ngày 3 tháng 3 năm 2025, Đức Hồng y Robert Francis Prevost, Tổng trưởng Bộ Giám mục, chủ trì buổi đọc Kinh Mân Côi cầu nguyện cho sức khỏe của Đức Giáo hoàng Phanxicô tại Quảng trường Thánh Peter tại Vatican,. (Ảnh AP/Kirsty Wigglesworth, File)
FRANKLIN BRICEÑO and NICOLE WINFIELD
May 8, 2025
https://apnews.com/article/prevost-american-pope-profile-leo-xiv-f9d14d75ae3bbe50bda121f27ee0e42b
VATICAN CITY (AP) — Robert Prevost có thể đã tạo nên lịch sử vào thứ Năm 08/5/2025, khi ngài trở thành giáo hoàng đầu tiên đến từ Hoa Kỳ. Nhưng ở Peru, ông được biết đến là nhà truyền giáo thánh thiện đã lội qua bùn lầy sau những trận mưa như trút nước làm ngập khu vực, mang đến sự giúp đỡ cho những người nghèo khổ và là giám mục đi đầu trong việc mua các nhà máy sản xuất oxy cứu người trong đại dịch COVID-19.
"Ngài đã làm việc rất chăm chỉ để tìm kiếm sự giúp đỡ, đến nỗi không chỉ đủ cho một nhà máy, mà là hai nhà máy oxy", Janinna Sesa, người đã gặp Prevost khi cô làm việc cho tổ chức phi lợi nhuận Caritas của nhà thờ ở Peru, cho biết.
" Ngài không gặp vấn đề gì khi sửa một chiếc xe tải bị hỏng cho đến khi nó chạy được", cô nói thêm. Giáo hoàng Francis, Giáo hoàng Mỹ Latinh đầu tiên trong lịch sử, rõ ràng đã nhìn thấy điều gì đó ở Prevost ngay từ đầu.
Đầu tiên, Giáo hoàng Francis đã cử Robert Prevost đến Chiclayo vào năm 2014, sau đó đưa ông đến Vatican vào năm 2023 với tư cách là người đứng đầu quyền lực của văn phòng thẩm định đề cử giám mục, một trong những công việc quan trọng nhất trong Giáo hội Công giáo.
Vào thứ Năm 08/5/2025, Prevost đã lên ngôi Giáo hoàng Leo XIV — vị Giáo Hoàng đầu tiên đến từ Hoa Kỳ. Prevost, 69 tuổi, đã phải vượt qua điều cấm kỵ đối với một giáo hoàng người Mỹ, xét đến quyền lực địa chính trị mà Hoa Kỳ đã nắm giữ trong lĩnh vực thế tục.
Giáo hoàng Leo XIV, giáo hoàng đầu tiên của Hoa Kỳ cũng là công dân Peru Hội đồng bầu Robert Prevost làm giáo hoàng, giáo hoàng người Mỹ đầu tiên.
Giáo hoàng Leo XIV người bản xứ Chicago cũng là công dân Peru và đã sống nhiều năm ở Peru, đầu tiên là một nhà truyền giáo và sau đó là giám mục.
Ngài đã gợi lại kinh nghiệm truyền giáo rộng lớn của mình trong bài phát biểu công khai đầu tiên với tư cách là giáo hoàng, nói bằng tiếng Ý, sau đó chuyển sang tiếng Tây Ban Nha — và không nói một từ tiếng Anh nào khi phát biểu trước đám đông tại Quảng trường Thánh Peter.
“Cùng nhau, chúng ta phải cố gắng tìm ra cách trở thành một nhà thờ truyền giáo, một nhà thờ xây dựng những cây cầu, đối thoại, luôn mở lòng đón nhận — giống như trên quảng trường này với vòng tay rộng mở — để có thể đón nhận mọi người cần lòng bác ái, sự hiện diện, đối thoại và tình yêu của chúng ta,” ngài nói.
Giáo hoàng mới đã có sự nổi bật khi bước vào mật nghị mà ít hồng y nào khác có được. Prevost đã hai lần được bầu làm tổng giám mục, hoặc lãnh đạo cấp cao của dòng Augustinô, dòng tu thế kỷ 13 do Thánh Augustinô thành lập.
Sau khi Đức Phanxicô cử ông đến Chiclayo, ngài đã nhập quốc tịch Peru vào năm 2015, cho đến khi Đức Phanxicô đưa ông đến Rome vào năm 2023 để đảm nhận chức vụ giám mục và chủ tịch Ủy ban Giáo hoàng về Châu Mỹ Latinh. Trong công việc đó, ngài sẽ giữ liên lạc thường xuyên với hệ thống cấp bậc Công giáo ở nơi có nhiều người Công giáo nhất trên thế giới và có lẽ là yếu tố quan trọng đối với cuộc bầu cử của ông vào thứ năm.
Mục sư Alexander Lam, một tu sĩ dòng Augustinian đến từ Peru, người biết đến tân giáo hoàng, cho biết ngài được yêu mến ở Peru vì sự gần gũi với người dân, đặc biệt là những người nghèo.
Ngài cho biết ngài là người đấu tranh cho các vấn đề công lý xã hội và quản lý môi trường. "Ngay cả các giám mục Peru cũng gọi ông là thánh, Thánh của phương Bắc, và ngài dành thời gian cho mọi người", Lam nói trong một cuộc phỏng vấn với The Associated Press tại Rome. " Ngài là người sẽ tìm thấy bạn trên đường đi. Ngài là kiểu giám mục như vậy".
Mục sư Alexander Lam cho biết khi Francis đến Peru vào năm 2018, Prevost đã cắm trại cùng đàn chiên của mình trên mặt đất trong buổi canh thức trước Thánh lễ của Francis. "Roberto có phong cách đó, sự gần gũi đó. Có thể đó không phải là những cử chỉ vĩ đại của tổ chức, nhưng lại là những cử chỉ của con người".
Kể từ khi đến Rome, Prevost đã giữ thái độ khiêm tốn trước công chúng, nhưng ông lại rất nổi tiếng với những người đàn ông có tầm quan trọng. Điều đáng chú ý là ông đã chủ trì một trong những cải cách mang tính cách mạng nhất mà Francis đã thực hiện, khi ông thêm ba phụ nữ vào khối bỏ phiếu quyết định đề cử giám mục nào để chuyển đến giáo hoàng.
Vào đầu năm 2025, Francis một lần nữa thể hiện sự tôn trọng của mình bằng cách bổ nhiệm Prevost vào cấp bậc cao nhất của các hồng y.
Hồng y Robert Francis Prevost, Tổng trưởng Bộ Giám mục, tạo dáng chụp ảnh vào cuối công nghị, nơi Giáo hoàng Francis đã phong 21 hồng y mới tại Quảng trường Thánh Peter ở Vatican, ngày 30 tháng 9 năm 2023. (Ảnh AP/Riccardo De Luca, File)
Việc lựa chọn một giáo hoàng sinh ra tại Hoa Kỳ có thể có tác động sâu sắc đến tương lai của Giáo hội Công giáo Hoa Kỳ, vốn đã bị chia rẽ sâu sắc giữa những người bảo thủ và cấp tiến. Francis, với sự giúp đỡ của Prevost cùng với sự giúp đỡ của văn phòng thẩm tra giám mục, đã bắt tay vào một dự án kéo dài 12 năm để kiềm chế các khuynh hướng theo chủ nghĩa truyền thống ở Hoa Kỳ. Việc bầu Prevost “là một dấu hiệu sâu sắc về cam kết đối với các vấn đề xã hội. Tôi nghĩ sẽ rất thú vị khi thấy một loại Công giáo Mỹ khác biệt ở Rome”, Natalia Imperatori-Lee, giáo sư nghiên cứu tôn giáo tại Đại học Manhattan ở Thành phố New York, cho biết.
Chuông của nhà thờ chính tòa ở thủ đô Lima của Peru đã ngân vang sau khi cuộc bầu cử của Prevost được công bố. Những người bên ngoài nhà thờ đã bày tỏ mong muốn được một chuyến viếng thăm của giáo hoàng tại một thời điểm. “Đối với chúng tôi, người Peru, đây là nguồn tự hào khi đây là một giáo hoàng đại diện cho đất nước chúng tôi”, giáo viên tiểu học Isabel Panez, người tình cờ có mặt gần nhà thờ chính tòa khi tin tức được công bố, cho biết. “Chúng tôi muốn ngài đến thăm chúng tôi ở Peru”.
Mục sư Fidel Purisaca Vigil, giám đốc truyền thông của giáo phận cũ của Prevost ở Chiclayo, nhớ lại cảnh đức hồng y thức dậy mỗi ngày và ăn sáng cùng các linh mục khác sau khi cầu nguyện. “Bất kể có bao nhiêu vấn đề, ngài vẫn giữ được sự hài hước và niềm vui”, Purisaca cho biết trong một email.
Sinh ra tại Chicago năm 1955, Prevost gia nhập Dòng Thánh Augustine vào năm 1977. Ông theo học tại Đại học Villanova gần Philadelphia, nơi ông nhận bằng Cử nhân Khoa học năm 1977, và bằng Thạc sĩ Thần học từ Liên đoàn Thần học Công giáo tại Chicago năm 1982.
Tại Rome, tại trụ sở của Dòng Augustinian ngay gần Quảng trường Thánh Peter, không khí lễ hội tràn ngập. Mục sư Franz Klein, tổng thủ quỹ của dòng Augustinian, cho biết ông bị sốc trước tin tức này. “Đối với chúng tôi, dòng Augustinian, đây là một trong những khoảnh khắc lớn nhất trong lịch sử”, ông nói. “Tôi ngạc nhiên và rất vui mừng”.
___ Phạm vi đưa tin về tôn giáo của Associated Press nhận được sự hỗ trợ thông qua sự hợp tác của AP với The Conversation US, với nguồn tài trợ từ Lilly Endowment Inc. AP chịu trách nhiệm hoàn toàn về nội dung này. ___ Briceño đưa tin từ Lima, Peru. Francesca Primavilla và Trisha Thomas đã đóng góp. ___ Câu chuyện này đã được sửa đổi để sửa lại rằng Prevost là một giám mục ở Peru.
