MIA: VN bị tố thu 86 triệu USD mờ ám trong chương trình tìm hài cốt Mỹ trước 1975
VĂN HÓA ONLINE - DIỄN ĐÀN 1 - THỨ BẨY 05 JULY 2025
Việt Nam bị tố thu hàng chục triệu đô la trong khi 'cung cấp rất ít thông tin về lính Mỹ mất tích'
BBC 4 tháng 7 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c80pgygr050o
XEM THÊM:
"Phải làm sạch sẽ Dioxin ở căn cứ KQ Biên Hòa để báo cáo Quốc Hội"
Trump 'không dự lễ hoàn tất tẩy dioxin ở Đà Nẵng'
https://www.nhatbaovanhoa.com/a6614/trump-khong-du-le-hoan-tat-tay-dioxin-o-da-nang-
Tòa án Pháp lại bác đơn của bà Trần Tố Nga kiện các tập đoàn sản xuất chất da cam
Phim về cậu bé Việt bị tàn tật vì chất da cam được đề cử giải Oscar
Nguồn hình ảnh, Getty Images/BBC
Hơn 86 triệu USD là khoản phí mà Việt Nam đã thu của Ngũ Giác Đài trong chín năm (2016-2024), nhưng chỉ xác minh được 25 trường hợp lính Mỹ mất tích trong chiến tranh Việt Nam (MIA), theo báo cáo mới công bố của Liên minh Quốc gia Gia đình Tù binh và Người mất tích Mỹ ở Đông Nam Á (National League).
Đây là các khoản thanh toán trực tiếp cho Bộ Ngoại giao Việt Nam, theo báo cáo.
Báo cáo này được viết dựa trên việc rà soát các báo cáo thường niên của Cơ quan Kiểm kê tù binh và người mất tích Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ (DPAA) từ năm 2016 đến 2024.
Báo cáo được viết bởi Jay Veith, một nhà sử học quân sự có uy tín và là chuyên gia về các quân nhân mất tích, người từng thực hiện nghiên cứu tại Việt Nam về các binh sĩ Mỹ mất tích. Báo cáo này, đề ngày 21/6/2025, là bản tiếp nối một báo cáo năm 2024 của National League.
BBC News Tiếng Việt đã liên hệ với Bộ Ngoại giao Việt Nam để đề nghị bình luận về nội dung báo cáo của National League, nhưng chưa lập tức nhận được hồi âm.
Nguồn hình ảnh, VGP. Đưa hài cốt quân nhân Hoa Kỳ lên máy bay tại sân bay Nội Bài vào năm 2017
86 triệu USD cho 25 hài cốt?
Báo cáo cho hay National League "phản đối mạnh mẽ" việc chính phủ Hoa Kỳ liên tục khẳng định rằng Việt Nam đang "hợp tác xuất sắc" trong việc tìm kiếm quân nhân Mỹ mất tích.
National League chỉ thừa nhận Việt Nam "có hợp tác ở một số khía cạnh nhất định".
Có hai dạng hợp tác của Việt Nam và Mỹ trong việc tìm kiếm hài cốt lính Mỹ thiệt mạng trong chiến tranh Việt Nam, theo báo cáo.
Dạng hợp tác thứ nhất là về "hoạt động tìm tìm kiếm ở thực địa", mà báo cáo nêu rằng Việt Nam "tập trung nhiều hơn vào lợi ích tài chính thay vì hợp tác nhân đạo hay thúc đẩy quan hệ song phương" giữa hai nước.
Nhiệm vụ của phía Việt Nam là lên lịch cho các hoạt động thực địa chung và cung cấp các cuộc phỏng vấn với nhân chứng, cùng với một số hỗ trợ khác. Chi phí cho các hoạt động này quá đắt, theo báo cáo.
Cụ thể, Việt Nam, từ năm 2016 tới 2024, đã thu của Ngũ Giác Đài 10.000 đô la cho mỗi tài liệu chỉ dài một trang có chứa thông tin về các quân nhân Mỹ mất tích trong Chiến tranh Việt Nam.
Việt Nam cũng bị cáo buộc đã thu 15.000 đô la cho mỗi hiện vật của quân nhân Mỹ mà nước này thu thập được - mà cáo báo nói "thực chất là bán lại cho Hoa Kỳ".
Năm 2016, đáp ứng đề nghị của Việt Nam, Giám đốc DPAA đã phê duyệt việc tăng khoản tạm ứng cho Văn phòng Việt Nam Tìm kiếm Người mất tích (VNOSMP) cho mỗi đợt khai quật chung từ 1 triệu USD lên 2 triệu USD, theo báo cáo.
Tổng cộng, trong chín năm trong giai đoạn nói trên, Việt Nam đã thu của Mỹ 86 triệu USD nhưng mới chỉ xác minh danh tính được 25 trường hợp hài cốt lính Mỹ mất tích, theo báo cáo.
Những khoản này không bao gồm các chi phí khác mà chính phủ Hoa Kỳ chi trả trong khuôn khổ các dự án di sản chiến tranh, như rà phá bom mìn chưa nổ hoặc xử lý chất độc dioxin, báo cáo cho hay.
Theo thông tin mà truyền thông Việt Nam công bố, hoạt động tìm kiếm, kiểm kê quân nhân Mỹ mất tích trong Chiến tranh Việt Nam đã được hai nước triển khai ngay sau ký kết Hiệp định Paris năm 1973, đạt được "thành tích tích cực".
Báo Vietnamplus hồi tháng 4/2025 dẫn nguồn tin từ cơ quan hữu quan cho biết sau hơn 50 năm hợp tác, "đến nay đã đạt được những kết quả tích cực, giúp Hoa Kỳ nhận dạng, trả hài cốt về gia đình 735 trường hợp" mất tích trong chiến tranh tại Việt Nam. Một số nguồn khác cho biết số hài cốt được trao cho Mỹ là hơn 1.000.
Lần gần nhất Văn phòng Tìm kiếm Người mất tích Việt Nam (VNOSMP) bàn giao hài cốt quân nhân Mỹ là vào ngày 19/4/2025 tại Đà Nẵng.
Ngũ Giác Đài ước tính hiện còn hơn 1.500 binh sĩ Mỹ mất tích trong Chiến tranh Việt Nam. Nhiều trường hợp trong số này bị xếp vào danh mục là "không thể thu hồi được" (non-recoverable).
Theo số liệu mà National League công bố trên website của tổ chức này, tính tới ngày 4/7/2025, còn 1.567 lính Mỹ mất tích trong chiến tranh tại Việt Nam.
Nguồn hình ảnh, VGP. Lễ phủ quốc kỳ trong buổi hồi hương hài cốt lính Mỹ tại sân bay Nội Bài vào năm 2017
Dạng hợp tác thứ hai là "hợp tác trong cung cấp thông tin", mà báo cáo viết rằng kết quả "còn tệ hơn".
Văn phòng Tìm kiếm Người mất tích Việt Nam (VNOSMP) hoặc các cơ quan đảng và chính phủ liên quan lẽ ra phải cung cấp tài liệu và bản sao các dữ liệu cá nhân thu được từ những quân nhân Mỹ bị bắt hoặc đã chết, cũng như các tài liệu chuyên sâu của quân đội, chính phủ, Đảng Cộng sản Việt Nam, nhưng họ đã không làm vậy, theo báo cáo.
Báo cáo còn cáo buộc phía Việt Nam từ chối cho điều tra viên Mỹ tiếp cận tài liệu lưu trữ của đảng và chính phủ.
Ngoài ra, mặc dù đã có các thỏa thuận và hợp tác ban đầu giữa phía Mỹ (DPAA và các nhóm điều tra chung) và Việt Nam, trong nhiều năm gần đây Hà Nội đã hạn chế hoặc từ chối cung cấp tài liệu lưu trữ liên quan đến các vật phẩm của lính Mỹ được trưng bày trong hệ thống bảo tàng quân sự.
Việt Nam còn đặt ra các khoản phí cao khi Mỹ yêu cầu trả lại hoặc tiếp cận các hiện vật, gây khó khăn cho công tác điều tra. Thái độ này làm dấy lên nghi ngờ về mức độ hợp tác và minh bạch của Việt Nam trong việc cung cấp thông tin liên quan đến lính Mỹ mất tích và vật phẩm chiến tranh, theo báo cáo.
Mặc dù trong 30 năm qua, phía Việt Nam đã từng cung cấp một số tài liệu như hồ sơ về các vụ máy bay bị bắn hạ, và thông tin trích xuất từ các ấn phẩm quân đội nhân dân Việt Nam (PAVN), nhưng phần lớn tài liệu đều là do phía Mỹ yêu cầu cụ thể, báo cáo viết thêm.
"Ngoài ra, mỗi yêu cầu tìm kiếm đều kéo theo một hóa đơn yêu cầu thanh toán," báo cáo viết.
"Thậm chí, khi các chuyên viên Việt Nam tìm kiếm thông tin về quân nhân Mỹ mất tích, họ gửi hóa đơn cho phía Mỹ đòi thanh toán."
Báo cáo chỉ ra rằng với số tiền mà DPAA chi hằng năm tại Việt Nam, cộng với việc Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ thuê các nhà nghiên cứu để viết báo cáo về mộ phần binh sĩ Việt Nam, lẽ ra Mỹ "có thể kỳ vọng một nỗ lực tương xứng từ phía Việt Nam trong việc chủ động cung cấp thông tin liên quan đến quân nhân Mỹ mất tích".
"Việt Nam đã biến sứ mệnh tìm kiếm tù binh và người mất tích (POW/MIA) thành một hoạt động tạo doanh thu thay vì là một nghĩa vụ nhân đạo," báo cáo nêu.
Nguồn hình ảnh, VGP. Lễ ký biên bản trao hài cốt quân nhân Hoa Kỳ ngày 13/12/2017
Báo cáo chỉ trích DPAA vì đã ca ngợi không chính xác sự hợp tác của Việt Nam trong việc tìm kiếm hài cốt, "dường như vì lo ngại rằng Hà Nội sẽ chấm dứt hợp tác nếu bị gây áp lực làm nhiều hơn".
Một bài báo của Washington Times đăng ngày 3/7 trích lời ông Mark Sauter, một người tích cực vận động giải quyết các trường hợp quân nhân Mỹ mất tích, nói rằng "Hà Nội chưa bao giờ 'hợp tác đầy đủ' trong việc cung cấp cho Hoa Kỳ toàn bộ thông tin về những quân nhân Mỹ mất tích, và chính phủ Mỹ từ lâu đã biết điều này, dù vẫn nói ngược lại với người dân Mỹ và Quốc hội. Báo cáo mới này chẳng qua chỉ là thêm một bằng chứng nữa mà thôi."
Báo cáo cho biết National League thất vọng vì DPAA đã không gây nhiều áp lực hơn để buộc Việt Nam hợp tác tốt hơn và giảm chi phí.
Sự hợp tác từ phía Việt Nam bị cho là đáng ngờ vì chính quyền cộng sản không bao giờ thay đổi về mặt tư tưởng, báo cáo kết luận.
"Cái nhìn thực tế là Đảng Cộng sản Việt Nam có thể áp dụng các chiến thuật linh hoạt, nhưng mục tiêu cuối cùng của họ thì không thay đổi," báo cáo viết.
* National League là một tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại Mỹ, thành lập năm 1970. Website của tổ chức này cho hay họ có ba sứ mệnh chính là đòi trả tự do cho mọi tù binh chiến tranh; Tìm kiếm đầy đủ nhất có thể thông tin về những người mất tích, và Hồi hương hài cốt lính Mỹ thiệt mạng trong Chiến tranh Việt Nam.
* Tiến sĩ George J. Veith là tác giả của bốn cuốn sách về Chiến tranh Việt Nam, tham gia phát biểu tại nhiều hội thảo và từng điều trần trước Quốc hội Mỹ về vấn đề POW/MIA (tù binh và người Mỹ mất tích trong chiến tranh).
*
XEM THÊM TIN BÁO CHÍ TRONG NƯỚC:
Đà Nẵng: Hồi hương hài cốt quân nhân Mỹ
Dương Ngọc
27/06/2024
https://nld.com.vn/hoi-huong-hai-cot-quan-nhan-my-196240627083416272.htm
(NLĐO)- Ngày 26-6, Lễ hồi hương hài cốt quân nhân Mỹ mất tích trong chiến tranh ở Việt Nam (MIA) lần thứ 165 đã diễn ra tại sân bay Quốc tế Đà Nẵng
Lễ hồi hương hài cốt quân nhân Mỹ lần thứ 165
Theo Bộ Ngoại giao, đây là kết quả bước đầu của đợt hoạt động hỗn hợp thứ 155 tại một số tỉnh miền Trung của Việt Nam.
Tham dự buổi lễ, về phía Việt Nam có Thứ trưởng Ngoại giao Hà Kim Ngọc, đại diện các Bộ Ngoại giao, Quốc phòng, Công an, Ủy ban nhân dân TP Đà Nẵng, Ban Giám đốc Cơ quan Việt Nam tìm kiếm người mất tích (VNOSMP). Về phía Mỹ có Tổng Lãnh sự Mỹ tại TP HCM Susan Burns, lãnh đạo và nhân viên Văn phòng MIA Mỹ tại Hà Nội (DET2).
Nhân sự kiện này, Thứ trưởng Ngoại giao Hà Kim Ngọc đã tiếp Tổng Lãnh sự Mỹ tại TP HCM Susan Burns. Thứ trưởng Hà Kim Ngọc khẳng định Việt Nam hợp tác với Mỹ tìm kiếm quân nhân còn mất tích tại Việt Nam trên tinh thần nhân đạo và chủ trương gác lại quá khứ, hướng tới tương lai. Việt Nam hoan nghênh Mỹ tăng cường hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh tại Việt Nam.
Quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Mỹ xác lập tháng 9-2023 tiếp tục coi hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh là một trong những trụ cột quan trọng. Thứ trưởng Hà Kim Ngọc khẳng định đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực này là cách tốt nhất để hàn gắn vết thương chiến tranh, góp phần xây dựng lòng tin và mở rộng hợp tác trên nhiều lĩnh vực khác.
Tổng Lãnh sự Susan Burns bày tỏ vinh dự và xúc động được cùng Thứ trưởng Hà Kim Ngọc tham dự buổi lễ; cảm ơn nỗ lực của Chính phủ và nhân dân Việt Nam trong hợp tác tìm kiếm, trao trả hài cốt quân nhân Mỹ mất tích trong chiến tranh. Hoạt động nhân đạo này đã góp phần hàn gắn, xây dựng lòng tin, thúc đẩy quan hệ Việt Nam - Mỹ phát triển tốt đẹp.
Bà Susan Burns cũng khẳng định Chính phủ Mỹ cam kết tiếp tục hỗ trợ Việt Nam khắc phục hậu quả chiến tranh, đặc biệt là xử lý dứt điểm ô nhiễm dioxin tại Sân bay Biên Hòa, cung cấp thông tin giúp tìm kiếm và chuyển giao công nghệ giám định ADN hài cốt liệt sĩ Việt Nam.
Hợp tác tìm kiếm và bàn giao hài cốt quân nhân Mỹ mất tích trong chiến tranh (MIA) được triển khai ngay sau khi Hiệp định Paris được ký ngày 27-1-1973. Sau hơn 50 năm hợp tác, đến nay Việt Nam đã bàn giao hơn 1.000 bộ hài cốt, giúp Mỹ nhận dạng được hơn 730 trường hợp.
Một số hình ảnh:
Lễ hồi hương hài cốt quân nhân Mỹ lần thứ 165
Thứ trưởng Ngoại giao Hà Kim Ngọc tiếp Tổng Lãnh sự Mỹ tại TP HCM Susan Burns
