VĂN HÓA ONLINE - TÔN GIÁO - THỨ TƯ 06 MAR 2019
Vatican sẽ mở hồ sơ về Giáo hoàng Pius XII bị cho là 'ủng hộ Hitler'
BBC 5/3/2019
Bản quyền hình ảnh Getty Images Image caption Giáo hoàng Pius XII cầm quyền ở Vatican từ 1939 đến 1958
Đức Giáo hoàng Francis nói Vatican 'không sợ lịch sử' và sẽ cho mở thư khố về Pius XII người bị một số giới cáo buộc thời Thế Chiến 2.
Dự kiến từ tháng 3 năm 2020, các hồ sơ mật của Vatican về thời kỳ Giáo hoàng Pius XII cầm quyền sẽ được công khai.
Giới nghiên cứu từ lâu nay tìm cách tiếp cận các hồ sơ của chính Tòa Thánh Vatican về Đức Giáo hoàng Pius XII (1939-1958).
Ngài bị chỉ trích là đã không làm đủ để ngăn chặn vụ Diệt chủng người Do Thái (Holocaust) bởi chế độ Nazi ở Đức.
Một số nhóm Do Thái cho rằng thái độ im lặng khi đó là "đồng lõa" với tội ác khủng khiếp xảy ra giữa lòng châu Âu.
Ngày Giáo hoàng Francis chọn để mở hồ sơ về Pius XII là ngày 2/03/2020, đánh dấu 81 năm Hồng y Eugenio Pacelli được bầu lên ngôi Giáo hoàng, và lấy hiệu là Pius XII.
Vatican và nạn diệt chủng Holocaust
Trong Thế Chiến 2, Vatican giữ vị thế trung lập. Lên ngôi Giáo hoàng năm 1939, Pius XII đã không lên án đủ mạnh các tội ác của phát-xít Đức.
Nhưng cả khi phe Trục bị bao vây và bắt đầu thua trận, Pius XII cũng không ký tuyên bố của Phe Đồng minh tháng 12/1942 lên án tội diệt chủng người Do Thái mà phát-xít Đức gây ra.
Bản quyền hình ảnh Getty Images Image caption Vài triệu người Do Thái đã bị chế độ Nazi của Hitler hủy diệt. Tù nhân Do Thái trong các trại tập trung mặc áo có gắn hình ngôi sao David Bản quyền hình ảnh
Getty Images Image caption Trại tập trung và là lò thiêu người ở Auschwitz-Birkenau Bản quyền hình ảnh Christine Nguyen
Image caption Auschwitz: giày để lại trước khi nạn nhân bị buộc phải bỏ hết quần áo vào buồng hơi ngạt và xác họ sau đó được đưa vào lò thiêu
Vị Giáo hoàng này, về nguyên tắc là Tổng Giám mục thành Rome, cũng không làm gì, nói gì công khai để phản đối các vụ ây bắt và đưa người Do Thái từ Rome sang lò thiêu Auschwitz.
Sau khi Thế Chiến kết thúc, một số hành động của Pius XII sau bị phát hiện và lên án như lệnh từ Vatican cho các nhà dòng ở Pháp không trả trẻ em Do Thái mồ côi cho các hội từ thiện Do Thái.
Nhưng nặng hơn, Pius XII bị cho là đã trợ giúp các tay Nazi khét tiếng trốn sang Nam Mỹ để tránh bị truy bắt ở châu Âu thời hậu chiến.
Dư luận châu Âu cũng bị ảnh hưởng bởi cuốn sách 'Hitler's Pope' (Giáo hoàng của Hitler) do nhà báo Anh, John Cornwell viết hồi 1999, đặt ra danh hiệu đen tối này cho Pius XII.
Chủ đề vị chủ chiên yếu đuối, thụ động dẫn tới hành vi đồng lõa cùng tội ác cũng được dựng thành kịch 'The Vicar' (Cha xứ) bởi đạo diễn Đức, Rolf Hochhuth và phim 'Amen' của đạo diễn Hy Lạp Costa-Gavras.
Nhưng gần đây có bộ phim 'Shades of Truth' mô tả vị giáo hoàng này tích cực hơn một chút.
Bản quyền hình ảnh Getty Images Image caption Hitler có sự ủng hộ của không ít tầng lớp dân Đức. Hình Đội viên thiếu niên Hitler chào Quốc trưởng của Đế Chế III
Hồi năm 2014, Giáo hoàng Francis nói Pius XII "từng là người bảo vệ vĩ đại của dân Do Thái" và đã ra lệnh cho Giáo hội che dấu người Do Thái trong các nhà dòng ở Rome và nhiều đô thị Ý khác, cũng như ngay trong dinh thự của giáo hoàng là Castel Gandolfo.
