Tiềm ẩn Bắc Kinh thách thức trên Biển Đông

30 Tháng Mười Hai 201810:54 CH(Xem: 8458)

VĂN HÓA ONLINE - HOÀNG SA - THỨ HAI 31 DEC 2018


image039

Tàu ngầm Trung Quốc ở Biển Đông


Tiềm ẩn Bắc Kinh thách thức trên Biển Đông


Ngô Minh Trí


31/12/2018  Thanh Niên


Dù có những diễn biến được xem là êm ả trong năm 2018, nhưng Biển Đông vẫn đứng trước nhiều thách thức lớn do các hành động của Trung Quốc và điều này có thể tiếp tục gây căng thẳng trong năm 2019.


image041

Hình ảnh vệ tinh chụp hạ tầng mà Trung Quốc xây dựng trên bãi đá Bông Bay ở Hoàng Sa hồi tháng 9/2018 AMTI


Đó là đánh giá của giới chuyên gia quốc tế khi trả lời phỏng vấn Thanh Niên trong những ngày cuối năm 2018.


Sóng ngầm quân sự hóa


Năm qua, Chương trình Sáng kiến minh bạch hàng hải (AMTI) thuộc Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) có trụ sở tại Washington D.C (Mỹ) tiếp tục công bố các hình ảnh vệ tinh chất lượng cao và bằng chứng cho thấy Trung Quốc không ngừng quân sự hóa Biển Đông. Trả lời Thanh Niên, ông Gregory Poling, Giám đốc AMTI, cho rằng vấn đề lớn nhất trên Biển Đông trong năm 2018 chính là việc Trung Quốc không ngừng mở rộng kiểm soát cả trên biển lẫn trên không ở khu vực này.


“Nếu năm 2017 Bắc Kinh tập trung hoàn thiện hạ tầng ở các đảo, thực thể trên Biển Đông, thì năm 2018 các hoạt động hướng đến việc tăng cường triển khai vũ khí, thiết bị quân sự tại đây”, ông Poling nhận xét và cho rằng: “Dù đã có những hoạt động quốc phòng ở Biển Đông nhằm phản ứng hành vi bá quyền của Bắc Kinh, nhưng nỗ lực của nhiều nước khác dường như chưa đủ để ngăn cản Trung Quốc”.


Phía sau “thiện chí” của Trung Quốc


Trong khi đó, tiến sĩ Koh Swee Lean Collin, chuyên gia tại Trường Nghiên cứu quốc tế S.Rajaratnam (Singapore), đánh giá năm 2018, Trung Quốc đã thúc đẩy các cuộc đàm phán với ASEAN về Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) và thực sự hai bên đạt được một số bước tiến về dự thảo COC cũng như cuộc tập trận hải quân ASEAN - Trung Quốc.


“Những điều này được Bắc Kinh giới thiệu như bằng chứng rằng các bên liên quan trong tranh chấp Biển Đông có thể tự giải quyết với nhau mà không cần sự can dự từ bên ngoài”, tiến sĩ Collin nói với Thanh Niên. Ông đồng thời cảnh báo: “Nhưng cũng rõ ràng rằng Bắc Kinh không sẵn sàng xử lý các vấn đề cơ bản, khi tiếp tục đẩy mạnh quân sự hóa Biển Đông, đe dọa các hoạt động quân sự với Mỹ, ví dụ như sự cố liên quan tàu chiến USS Decatur của Mỹ tại vùng biển này. Chính vì thế, đừng vội nghĩ rằng Bắc Kinh thực sự “thiện chí” đồng ý từ bỏ những yêu sách mà họ xem là lợi ích để cùng ASEAN đạt được COC”. Sự cố liên quan khu trục hạm USS Decatur chính là việc tàu này trong lúc thực thi tự do hàng hải, hồi cuối tháng 9 trên Biển Đông, đã bị chiến hạm Trung Quốc áp sát gây nguy hiểm.


Tiến sĩ Collin lo ngại Bắc Kinh sẽ tiếp tục tiến hành các chiến lược mà nước này đang theo đuổi vì những vấn đề nội bộ, đồng thời hiện nay Trung Quốc và ASEAN chưa có cơ chế chung cần thiết để ngăn cản Bắc Kinh “leo thang”.


Tương tự, PGS Stephen Robert Nagy, chuyên gia các vấn đề quốc tế tại Đại học Cơ Đốc giáo quốc tế (Nhật Bản) - Học giả tại Quỹ châu Á - Thái Bình Dương ở (Canada) cũng nhận xét nhìn bề ngoài thì năm 2018, tranh chấp Biển Đông có phần nào “êm ả” khi Bắc Kinh và ASEAN đạt bước tiến về COC, quan hệ Trung Quốc - Philippines phát triển theo hướng đối thoại nhiều hơn.


“Thế nhưng ở góc độ sâu hơn thì không hề như vậy.


Trung Quốc đã có nhiều bước đi để củng cố sức mạnh trên Biển Đông và dùng thỏa thuận với Philippines về thăm dò tài nguyên trên Biển Đông để phá vỡ sự thống nhất trong ASEAN. Một số thành viên khác của ASEAN cũng khiến cho mối thống nhất của khối bị ảnh hưởng trong quan hệ với Bắc Kinh.


 Trong khi đó, Trung Quốc vẫn không ngừng quân sự hóa Biển Đông, đồng thời thỏa thuận với Manila còn giúp Bắc Kinh tiến hành thăm dò lòng biển phục vụ mục đích phát triển cơ sở tàu ngầm vốn rất cần thiết cho chiến lược bá quyền tại vùng biển này”, PGS Nagy đặt vấn đề.


Khó lường sắp tới


Từ những thực tế trên, tiến sĩ Collin dự báo: “Việc đàm phán COC tiếp tục diễn ra trong năm 2019 nhưng nhanh nhất cũng phải kéo dài trong 3 năm như phía Bắc Kinh đã tiết lộ”. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo: “Nếu vội vàng, đạt được thỏa thuận sớm hơn thì ASEAN có thể sẽ phải gánh chịu nhiều vấn đề trong tương lai. Năm 2019 cũng ẩn chứa nhiều diễn biến khó lường có thể cản trở đàm phán COC. Trong đó, đáng lo ngại là những tính toán sai lầm của các bên do các hành động vô ý dễ dẫn đến sự leo thang không đáng có”.


Trong khi đó, PGS Nagy đánh giá: “Năm 2018 cũng chứng kiến tần suất hoạt động nhiều hơn từ các nước bên ngoài như Mỹ, Anh, Pháp, Nhật Bản tại Biển Đông. Đây được xem là thông điệp gửi đến cho Trung Quốc nhiều nước không đồng ý với chiêu trò của Bắc Kinh trong việc giành bá quyền tại Biển Đông. Diễn biến này có thể sẽ mạnh mẽ hơn trong năm 2019”.


Còn ông Gregory Poling thì cho rằng tình hình năm 2019 có thể xấu đi nếu Mỹ và nhiều bên khác không có các hành động can dự hiệu quả.


Mỹ sẽ vẫn giữ lập trường cứng rắn với Trung Quốc


Trả lời Thanh Niên, tiến sĩ Satoru Nagao (chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Hudson, Mỹ) đặt vấn đề về xung đột Mỹ - Trung ở nhiều mặt, cụ thể là an ninh và kinh tế, có liên quan trực tiếp đến tình hình an ninh khu vực. Và khi đánh giá về tình hình Biển Đông thì chẳng thể không dựa vào quan hệ Mỹ - Trung.


Theo tiến sĩ Nagao, đầu năm 2018, mọi sự chú ý của quốc tế đổ dồn về bán đảo Triều Tiên, khi mà cuộc đối đầu Mỹ - Trung chưa leo thang. Nhưng thực chất từ cuối tháng 12.2017, Washington đã chuẩn bị áp lực mạnh lên Bắc Kinh khi công bố chiến lược an ninh mới xem Trung Quốc và Nga thách thức quyền lực của Mỹ. Đến tháng 1.2018, Mỹ bắt đầu tăng cường áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc.


Ông Nagao cho rằng: Trong bối cảnh Bắc Kinh không ngừng leo thang quân sự hóa Biển Đông, tàu sân bay Mỹ vào tháng 3.2018 đã lần đầu ghé thăm VN kể từ sau năm 1975. Đồng thời, nhiều đồng minh của Mỹ như Anh, Pháp, Canada, Úc, Nhật… cũng điều tàu sang thăm VN.


Thế nhưng, Bắc Kinh không có dấu hiệu “xuống thang” và vào tháng 4 đã thừa nhận đang triển khai tên lửa đối hạm và đối không trên Biển Đông. Từ những thực tế đáng lo ngại này, tháng 10.2018, Phó tổng thống Mỹ Mike Pence có bài phát biểu tại Viện Hudson tuyên bố Washington sẽ có chính sách an ninh mới cứng rắn hơn đối với các hành vi của Bắc Kinh. Sau đó, bên cạnh các động thái quốc phòng, Washington đồng thời cũng tăng cường các biện pháp trừng phạt thương mại nhằm vào Bắc Kinh, cứng rắn hơn với các tập đoàn viễn thông Trung Quốc như Huawei và ZTE, và cao trào là vụ Canada bắt giữ Phó chủ tịch Tập đoàn Huawei Mạch Vãn Chu


.


“Năm 2019, dù nội các Mỹ có nhiều thay đổi nhân sự nhưng nhiều khả năng là Washington sẽ vẫn giữ lập trường cứng rắn với Trung Quốc”, tiến sĩ Nagao dự báo
25 Tháng Chín 2016(Xem: 9695)
- Cho dù Donald Trump hay Hillary Clinton trở thành Tổng thống tiếp theo của Hoa Kỳ vào năm tới, làm thế nào để tái khẳng định sức mạnh Mỹ trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương vẫn là điều quan trọng. - Người mà vị Tổng thống thứ 45 của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ có thể "chọn mặt gửi vàng" chính là ông Joko Widodo, Tổng thống Indonesia.
21 Tháng Chín 2016(Xem: 10251)
Theo quan sát, có tất cả năm cấu trúc mới xuất hiện ở bờ biển phía tây đảo Ba Bình. Trong đó bốn cấu trúc hình chữ Y đã được xây xong và bao quanh một cấu trúc hình tròn ở giữa vẫn đang trong quá trình xây dựng. Các công trình kiên cố này có chiều cao khoảng 3 hoặc 4 tầng, SCMP ước tính.
18 Tháng Chín 2016(Xem: 9456)
"Bắc Kinh đang rình rập thời cơ để chiếm lĩnh bãi cạn Scarborough của Philippines, một tử huyệt của Biển Đông. Thời điểm lý tưởng nhất là khi cuộc tranh cử tổng thống Mỹ đi vào giai đoạn cuối, khi toàn thể công luận và chính giới Mỹ bị thu hút vào trận đấu quyết liệt giữa Hillary Clinton và Donald Trump ngày 08/11/2016".
11 Tháng Chín 2016(Xem: 9922)
Ngày 07/09/2016, ngày đầu tiên của Thượng đỉnh ASEAN tại Vientiane, phái đoàn Philippines đã bất ngờ khai hỏa. Quả pháo đầu tiên của Philippines là trình bày các tấm không ảnh chụp bên trên vùng bãi cạn Scarborough bị Hải Quân Trung Quốc lấn chiếm vào năm 2012.
09 Tháng Chín 2016(Xem: 9887)
"Hôm 07/09/2016 tại Vientian, phái đoàn Philippines tham dự Thượng đỉnh ASEAN công bố bằng chứng tố cáo Trung Quốc bí mật xây thêm đảo nhân tạo ở Biển Đông. Theo Manila, nhiều không ảnh cho thấy nhiều tàu Trung Quốc chuẩn bị xây đảo nhân tạo trên bãi đá ngầm Scarborough, chỉ cách đảo chính Luzon 230 km".
06 Tháng Chín 2016(Xem: 10873)
Hậu chấn PCA-Kết quả G-20 “Chúng tôi đoàn kết và ủng hộ lập trường của Trung Quốc trong việc không công nhận phán quyết của tòa [PCA].”
04 Tháng Chín 2016(Xem: 9426)
« Đẩy mạnh tăng trưởng, trao đổi mậu dịch và đầu tư trong một nền kinh tế mở rộng ». Đó là nội dung chính diễn văn khai mạc thượng đỉnh G20 tại Hàng Châu (Hangzhou) chiều ngày 04/09/2016 của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình".
28 Tháng Tám 2016(Xem: 9820)
Diễn biến bất thường ở biển Darwin Úc: “Tập trận Kowari 2016” sẽ được cả ba cường quốc quân sự này tiến hành tại Darwin, Úc, từ ngày 01-11/09/2016.
23 Tháng Tám 2016(Xem: 11149)
Hợp đồng thăm dò dầu khí của tập đoàn quốc gia Ấn Độ OVL (ONGC Videsh Ltd - OVL) tại Biển Đông hết hạn vào tháng 6/2016. Nhưng vì quyền lợi địa chính trị của hai bên, Việt Nam lập tức gia hạn hợp đồng để Ấn Độ tiếp tục hiện diện trong khu vực bị Trung Quốc tranh giành chủ quyền.
21 Tháng Tám 2016(Xem: 9975)
- "Theo hãng tin AP, đêm hôm qua, 17/08/2016, tổng thống Duterte đã nói với các phóng viên rằng ông chỉ muốn nêu vấn đề tranh chấp Biển Đông trong các cuộc thảo luận riêng với các lãnh đạo Trung Quốc, vì theo ông, làm ầm ĩ chuyện này chỉ khiến Trung Quốc thêm thù nghịch". - Trong lúc đó: Bản tin của Reuters ghi nhận là Việt Nam đã cho chuyển các giàn phóng tên lửa EXTRA (còn được gọi là pháo phản lực) ra năm căn cứ tại Trường Sa « trong những tháng gần đây..., được giấu kín để khỏi bị phát hiện từ trên không và cho tới nay chưa được nạp tên lửa hay đạn pháo, nhưng có thể sẵn sàng tác chiến trong vòng 2-3 ngày ». Ảnh bên: Song Tử Tây by LYKIENTRUC.
14 Tháng Tám 2016(Xem: 12412)
"Nếu Việt Nam triển khai các loại tên lửa mới nhất để nhắm vào Trung Quốc thì đó là một sai lầm khủng khiếp. Chúng tôi hy vọng Việt Nam hãy nhớ về quá khứ và rút ra một số bài học từ lịch sử," tờ Global Times cho biết.
11 Tháng Tám 2016(Xem: 12087)
"Băng cháy hay còn gọi là methane hydrate, được hình thành từ khí methane nén chặt trong băng bên dưới đáy biển. Nó là nguồn năng lượng khổng lồ. Cứ một m3 băng cháy chứa khoảng 164 m3 khí đốt tự nhiên vì nó ở thể nén".
09 Tháng Tám 2016(Xem: 10306)
"Tờ Tin tức Tham khảo, một phụ san của Tân Hoa Xã ngày 6/8 đưa tin, trong hội nghị thượng đỉnh Trung - Nga bên lề G-20 tại Hàng Châu đầu tháng Chín tới sẽ có "tin mừng", Bắc Kinh và Moscow có thể thành lập một tòa án quốc tế cho khu vực Âu - Á".
07 Tháng Tám 2016(Xem: 10124)
"Nhật Bản nói Trung Quốc đã đưa đội tàu gồm hơn 230 chiếc, hầu hết là tàu đánh cá, vào sát vùng nước do Nhật kiểm soát ở Biển Hoa Đông".
01 Tháng Tám 2016(Xem: 9581)
"Trong bối cảnh Bắc Kinh lớn tiếng bác bỏ phán quyết quốc tế và tái khẳng định chủ quyền Trung Quốc trên vùng biển đang tranh chấp, việc Nga đồng ý tham gia tập trận đã đặt ra câu hỏi về ý định thực thụ của Mátxcơva".
27 Tháng Bảy 2016(Xem: 9722)
“Phán quyết của Toà Trọng tài PCA đã làm rõ rất nhiều thứ trên giấy tờ, nhưng không có gì thay đổi trên thực địa cả. Đừng trông đợi bất cứ thay đổi kịch tính nào trong vấn đề Biển Đông phức tạp".
25 Tháng Bảy 2016(Xem: 9815)
Việc rút HQ-9 được tiến hành chỉ hai ngày trước khi Tòa trọng tài thường trực quốc tế ra phán quyết về vụ kiện Biển Đông giữa Philippines và Trung Quốc.
21 Tháng Bảy 2016(Xem: 10015)
- Tân Hoa Xã ngày hôm 19/07/ đưa tin, trong cuộc gặp tư lệnh hải quân Mỹ, đô đốc John Richardson, tại Bắc Kinh vào hôm qua, tư lệnh hải quân Trung Quốc Ngô Thắng Lợi đã tuyên bố : « Chúng tôi sẽ không bao giờ ngưng việc xây dựng tại Nam Sa nửa chừng. Quần đảo Nam Sa là lãnh thổ cố hữu của Trung Quốc, nhu cầu xây dựng của chúng tôi là hợp lý và hợp pháp ». - Ảnh bên: Máy bay hãng hàng không Hainan Airlines, ngày 13/07/2016 hạ cánh xuống sân bay mà Trung Quốc vừa xây dựng trên bãi đá Subi trong quần đảo Trường Sa.REUTERS/Stringer.