Yemen có gì khiến cả Mỹ và Trung Quốc đều chộn rộn?

09 Tháng Tư 20156:59 CH(Xem: 20320)
"NHẬT BÁO VĂN HÓA - CALIFORNIA" THỨ SÁU 10 APRIL 2015
Yemen có gì khiến cả Mỹ và Trung Quốc đều chộn rộn?

Thứ tư, 08/04/2015, 16:53 (GMT+7)

(Quốc tế) - Yemen đang là điểm nóng xung đột trên thế giới. Ngoại trừ những yếu tố bên trong liên quan đến sắc tộc, tôn giáo, bất ổn ở Yemen lần này đã trở thành tâm điểm chú ý của cả Mỹ và Trung Quốc, dù cách thức thể hiện có thể khác nhau.

Khi Mỹ muốn quân sự hóa các tuyến hàng hải chiến lược

Ngay khi liên quân do Saudi Arabia đứng đầu mở các cuộc không kích nhằm vào phiến quân Houthi ở Yemen hôm 26/3, Washington lập tức lên tiếng ủng hộ chiến dịch này, cam kết cung cấp thông tin tình báo và hỗ trợ hậu cần. Đến ngày 7/4, Thứ trưởng Ngoại giao Tony Blinken nói rằng, Mỹ sẽ trợ giúp liên quân cả vũ khí, đạn dược. Nhìn vào những diễn biến trên, giới phân tích cho rằng can dự của liên quân ở Yemen thực chất là hình thức “chiến tranh ủy quyền” do Mỹ đứng sau, với mục tiêu là duy trì được một thể chế có thể chi phối được, phục vụ cho ý đồ chiến lược của Mỹ tại khu vực. Then chốt nhất là kế hoạch quân sự hóa các tuyến đường hàng hải chiến lược ở Ấn Độ Dương.
blank
Mỹ từ lâu đã dồn sự chú ý tới Socotra. Ảnh: AP

Đảo Socotra (Yemen) trên Ấn Độ Dượng là cửa ngõ quan trọng, án ngữ tuyến hàng hải chiến lược giữa Biển Đỏ và Vịnh Aden, có tầm quan trọng chiến lược về mặt quân sự đối với Mỹ. Trong kế hoạch quân sự hóa các tuyến đường biển huyết mạch, Socotra có vai trò đặc biệt, từ đây có thể kết nối tới Địa Trung Hải, Nam Á, Viễn Đông thông qua kênh đào Suez, Biển Đỏ, Vịnh Aden. Khu vực này nằm trên tuyến đường vận tải biển sầm uất, nhất là đối với hoạt động vận chuyển dầu mỏ bằng tàu chuyên dụng. Đặt được một căn cứ quân sự ở Socotra, Mỹ có điều kiện giám sát mọi dịch chuyển tàu thuyền, kể cả tàu quân sự, ra vào Vịnh Aden.

Nhận thức được điều đó, ngay sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, Mỹ đã dồn ngay sự chú ý sang Socotra – nơi mà Liên Xô từng đặt một căn cứ quân sự tại đây. Năm 2010, Mỹ đã mở các cuộc tiếp xúc với chính quyền Yemen về vấn đề này. Đầu năm 2013, Mỹ từng tuyên bố sẽ thiết lập 3 căn cứ quân sự tại quốc gia Bắc Phi này, với trọng điểm là ở Socotra. Theo tính toán của Mỹ, Socotra và Diego Garcia là hai điểm mấu chốt nhất về mặt quân sự ở Ấn Độ Dương.

Nhìn rộng ra, Ấn Độ Dương là tuyến hàng hải lớn kết nối Trung Đông, Đông Bắc Á và châu Phi với châu Âu và châu Mỹ. Đại dương này có 4 cửa ngõ chính đối với hoạt động giao thương toàn cầu, đó là kênh đào Suez (Ai Cập), eo biển Bab-el-Mandeb (nằm giữa Djibouti và Yemen), eo biển Hormuz (giáp ranh giữa Iran và Oman) và eo biển Malacca (giữa Indonesia và Malaysia). Ai kiểm soát được những trọng điểm chiến lược này, người đó sẽ làm chủ cuộc chơi trên các đại dương. Trong tác phẩm “Sức mạnh biển”, tài liệu được cho là “học thuyết nền tảng” cho chiến lược viễn dương của Mỹ, Đô đốc Alfred Thayus Mahan chỉ rõ: Ai kiểm soát được sức mạnh biển ở Ấn Độ Dương, người đó sẽ nắm quyền chi phối thế giới; đây là vùng biển quan trọng nhất trong 7 vùng biển trên toàn cầu, vận mệnh của thế giới trong thế kỉ 21 sẽ được quyết định tại Ấn Độ Dương.

Quan tâm của Trung Quốc

Ngày 7/4, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho biết, Bắc Kinh bày tỏ quan ngại sâu sắc trước tình hình bất ổn tại Yemen, kêu gọi các bên liên quan nhanh chóng thực thi một lệnh ngừng bắn. Trước đó, hôm 2/4 Trung Quốc đã cử tàu hộ vệ tên lửa tới sơ tán công dân của 10 nước tại Yemen, sau khi đã sơ tán hơn 500 công dân Trung Quốc khỏi đây. Song song với hoạt động sơ tán công dân, hải quân Trung Quốc cũng phái biên đội tàu 3 chiếc tới làm nhiệm vụ “tuần tiễu chống cướp biển” tại Vịnh Aden, với tổng cộng 800 binh sĩ, thủy thủ và một đơn vị đặc nhiệm.
blank
Mô phỏng các cứ điểm trong “Chuỗi ngọc trai” của Trung Quốc. Ảnh: Wiki

Không thể hiện rõ như Mỹ, nhưng Trung Quốc cũng dành sự quan tâm không nhỏ đối với Yemen. Quan hệ hai nước có bước phát triển mạnh vài năm trở lại đây. Năm 2013, Tổng thống Abed Rabbo Mansour Hadi (người hiện chạy khỏi Yemen) có chuyến thăm chính thức tới Trung Quốc. Tại đó, Bắc Kinh tuyên bố dành cho Yemen khoản vay 507 triệu USD để phát triển cảng Aden và hai bên thậm chí còn cam kết đẩy mạnh hợp tác quân sự.

Mối quan ngại lớn nhất của Trung Quốc chính là nguy cơ “đóng cửa” eo biển Bab-el-Mandeb. Hiện có tới 50% tàu container và 70% tàu chở dầu đi qua tuyến hàng hải ở Ấn Độ Dương. Riêng với Trung Quốc, 90% lượng dầu nhập khẩu là từ các nước Trung Đông, châu Phi và đều phải qua vùng biển này; hàng hóa xuất khẩu từ Trung Quốc cũng đi qua đây.

Về mặt chiến lược, giới nghiên cứu phương Tây từ lâu đã đề cập đến khái niệm “Chuỗi ngọc trai” mà Trung Quốc theo đuổi nhằm mở rộng sức mạnh ở Ấn Độ Dương, tiến đến vị thế của một cường quốc đại dương. Lý thuyết này đề cập đến việc tạo lập một chuỗi các cứ điểm quân sự và thương mại chạy dọc từ Trung Quốc đại lục qua các tuyến đường biển huyết mạch như eo Bab-el-Mandeb, eo Malacca, eo Hormuz, eo Lombok, các cảng chiến lược ở Pakistan, Sri Lanka, Bangladesh, Maldives và Somalia. Yemen với vịnh Aden và eo Bab-el-Mandeb khi đó được xem là những cửa ngõ rất quan trọng./
17 Tháng Giêng 2016(Xem: 16895)
"Bà Thái Anh Văn sẽ trở thành nữ tổng thống đầu tiên của Đài Loan. Bà lên thay cho ông Mã Anh Cửu, là người đã nắm quyền trong 8 năm và không được tranh cử cho nhiệm kỳ thứ ba".
17 Tháng Giêng 2016(Xem: 16450)
Ứng viên Tổng thống Mỹ phải: “sinh ra đã là người Mỹ” – điều này chưa bao giờ bị thách thức tại tòa nhưng vẫn thường được giải thích rộng rãi là sinh ra là công dân Mỹ, tức sinh ra ở Mỹ và có một trong hai cha mẹ là công dân Mỹ
10 Tháng Giêng 2016(Xem: 18034)
"Ba ngày sau khi thông báo cho nổ thử thành công bom H, hôm nay 09/01/2016, Bình Nhưỡng cho công bố video phô trương một vụ bắn thử tên lửa đạn đạo mới từ tàu ngầm".
10 Tháng Giêng 2016(Xem: 18266)
"Ngồi bên cạnh bà Michelle Obama sẽ là Naveed Shah, một cựu binh sĩ Mỹ người Hồi giáo, đến Mỹ từ lúc nhỏ khi cha mẹ nhập cư từ Pakistan. Shah nhập ngũ vào năm 2006 và đã phục vụ tại Iraq".
10 Tháng Giêng 2016(Xem: 33850)
" ... môn Sử có một lúc đã bị loại khỏi chương trình học của bậc trung học phổ thông, sau đó được Quốc Hội Việt Nam quyết định giữ lại; nhưng những người quan tâm đến vấn đế này và tương lai của nền giáo dục Việt Nam vẫn không mấy tin tưởng mà vẫn còn thắc mắc là sử nào sẽ được dạy và dạy như thếnào?"
07 Tháng Giêng 2016(Xem: 18883)
"Bắc Triều Tiên hôm qua loan báo thử nghiệm quả bom H đầu tiên, đã ba lần thử bom A vào các năm 2006, 2009, 2013, dẫn đến việc bị Liên Hiệp Quốc ra nhiều nghị quyết trừng phạt".
07 Tháng Giêng 2016(Xem: 18385)
"Theo hãng tin AFP, cựu Tổng thống Bill Clinton vào ngày thứ Hai, 04/01/2015, sẽ vận động ở bang New Hampshire để lần đầu tiên hỗ trợ cho vợ là nguyên Ngoại trưởng Hillary Clinton".
07 Tháng Giêng 2016(Xem: 27154)
Trong các số báo Văn Hóa trước, ban biên tập đã đưa ra chủ đề "Sử Việt và dạy Sử ở Xã hội Chủ nghĩa VN ra sao?" Giáo sư Sử gia Phạm Cao Dương là vị khách được mời đóng góp vào chủ đề này. Dù đã trọng tuổi, nhưng với nhiệt tình và lòng yêu mến Lịch sử VN, ông đã gởi bài viết dưới đây (Kỳ 1) đến báo Văn Hóa. Xin trân trọng giới thiệu cùng quý bạn đọc.
04 Tháng Giêng 2016(Xem: 30754)
"Trong cuộc bảo vệ sự toàn vẹn - chủ quyền lãnh thổ lãnh hải sinh tử hiện nay đối với người láng giềng khổng lồ phương Bắc; nhận lời mời của Nhật báo Văn Hóa Online, Giáo sư Phạm Cao Dương đã gởi cho Văn Hóa bài viết về vấn đề hệ trọng này nhân ngày đầu năm Dương lịch 2016. Xin gởi đến quý bạn đọc vài hàng tiểu sử Giáo sư Phạm Cao Dương".
03 Tháng Giêng 2016(Xem: 18598)
"theo nhận định của nhật báo Singapore The Straits Times, trong một bài đăng trên mạng ngày 30/12/2015, trên thực tế chuyến bay nói trên của phi cơ Úc không phải là một hành động thách thức Trung Quốc như người ta nghĩ".
03 Tháng Giêng 2016(Xem: 22716)
"Gần 70 năm sau ngày lập quốc, người dân đất nước Palestine chưa biết được tổ quốc mình ở nơi đâu".
03 Tháng Giêng 2016(Xem: 17997)
"Cộng đồng Kinh tế ASEAN –AEC chính thức ra mắt vào ngày cuối cùng của năm 2015, nhằm tăng cường liên kết vùng, đưa các quốc gia ASEAN thành một thị trường chung và cơ sở sản xuất chung".
03 Tháng Giêng 2016(Xem: 17283)
"Ngày 31/12/2015, Tổng thống Nga Vladimir Putin ký văn kiện an ninh quốc gia coi Hoa Kỳ là mối đe dọa an ninh. Lần đầu tiên từ khi chiến tranh lạnh kết thúc, Matxcơva nêu đích danh Washington là đối thủ".
03 Tháng Giêng 2016(Xem: 16058)
"Cư dân Texas nào đã hoàn tất khoá học bắt buộc về an toàn và có giấy phép mang súng giấu kín giờ đây có thể công khai mang súng ngắn để trong bao nơi công cộng".
29 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 16622)
"Tôi tin là Nhà nước Hồi giáo hiện giờ mạnh hơn cách nay 16 tháng. Họ đang kiểm soát một phần đất rộng lớn, không chỉ ở Iraq và Syria, mà điều quan trọng là họ đã có những tiến bộ lớn ở Afghanistan và như quí vị đã biết, họ muốn tấn công nước Mỹ".
29 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 16061)
"Tổ chức Phóng viên không biên giới (RSF) ngày 29/12/2015 cho biết trên toàn thế giới có 110 nhà báo bị chết trong năm 2015. Con số này cao gần gấp đôi so với năm 2014 với 66 nhà báo bị sát hại. Tổ chức RSF yêu cầu « cần nhanh chóng bổ nhiệm một đại diện đặc biệt tại Liên Hiệp Quốc để bảo vệ các nhà báo ».
27 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 18675)
"Khoảng 50.000 binh lính Mỹ đang đồn trú tại Nhật Bản, hơn một nửa trong số đó ở Okinawa. Binh lính Mỹ đóng ở đó là để nhanh chóng phản ứng trước những mối đe dọa trong khu vực, cung cấp hỗ trợ thiên tai và bảo vệ những lợi ích của Mỹ và Nhật Bản".
27 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 17725)
- "Giáo hoàng Francis kêu gọi giáo dân cần tỉnh táo hơn trong một thế giới bị ám ảnh bởi "chủ nghĩa tiêu thụ và chủ nghĩa khoái lạc, sự giàu có và xa hoa". Hôm thứ Sáu 25/12, ông sẽ đưa ra thông điệp Giáng sinh truyền thống từ ban công trung tâm của thánh đường nhìn ra quảng trường St Peter". - "Trong một xã hội mà người ta thường xuyên mê đắm bởi chủ nghĩa tiêu thụ và chủ nghĩa khoái lạc, sự giàu có và xa hoa, vẻ hào nhoáng và tự đại, Chúa hài đồng kêu gọi chúng ta cần sống đơn giản, cân bằng, kiên định, có khả năng thấu cảm và làm những điều cần thiết".
24 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 16298)
" Các lãnh đạo Đông Nam Á đã nhận lời mời của Tổng thống Mỹ Barack Obama đến dự cuộc họp thượng đỉnh tại Sunnylands, bang California, vào đầu năm tới. Đó là thông báo của phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ ngày 23/12/2015 được hãng tin Reuters trích dẫn". - Ảnh bên: Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong một cuộc họp không chính thức tại điền trang Sunnylands gần Los Angeles, California, ngày 7/6/2013.
22 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 16430)
"Ngoại trưởng Mỹ, ông John Kerry, nói kế hoạch này đem lại cho người dân Syria một "lựa chọn thực sự... giữa chiến tranh và hòa bình". He said the plan gave Syrians a "real choice... between war and peace".