"Đệ nhất phu nhân Pháp'' : Truyền thống và quy chế

18 Tháng Năm 20177:22 CH(Xem: 12687)

VĂN HÓA ONLINE - CHÂU ÂU  THỨ SÁU 19  MAY 2017


"Đệ nhất phu nhân Pháp'' : Truyền thống và quy chế


Thùy Dương


17/5/2017


image020Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và phu nhân tại điện Elysées, Paris, ngày 14/05/2017.RFI/Pierre René-Worms


Ngày Chủ Nhật 14/05/2017, ông Emmanuel Macron nhậm chức tổng thống Pháp và chính thức trở thành chủ nhân mới của điện Elysée. Bà Brigitte Macron, người luôn sát cánh bên ông Macron trong suốt chiến dịch tranh cử tổng thống Pháp 2017 trở thành đệ nhất phu nhân Pháp. Trong những ngày này, các phương tiện truyền thông không chỉ bàn luận nhiều về tân tổng thống Emmanuel Macron, mà còn rất quan tâm đến vai trò và đặc quyền của « Đệ Nhất Phu Nhân Pháp » / « Première Dame de France » nói chung, và đặc biệt là đệ nhất phu nhân Brigitte Macron.


Theo truyền thống, phu nhân tổng thống thường chỉ giữ vai trò là bà chủ của điện Elysée, là người tổ chức các buổi chiêu đãi và quyết định việc trang trí. Trong một phóng sự, phóng viên báo Le Monde cho biết : « Người đầu tiên thể hiện vai trò trước công chúng là bà Michèle Auriol, vợ của Vincent Auriol, tổng thống đầu tiên của nền Đệ Tứ Cộng Hòa. Bà sống cùng chồng tại điện Elysée sau Thế Chiến II. Bà ấy sắp xếp chỗ ăn ở cho gia đình và tháp tùng chồng trong các chuyến công du. »


Trong chuyến thăm Mỹ của vợ chồng tổng thống Vincent Auriol (nhiệm kỳ tổng thống 1947-1954), bà Michèle Auriol được người Mỹ gọi là « First Lady », dịch sang tiếng Pháp là « Première Dame ». Chính danh xưng đệ nhất phu nhân giúp phu nhân của các tổng thống kế nhiệm tổng thống Vincent Auriol có thêm vai trò mới. Chẳng hạn, đệ nhất phu nhân Yvonne De Gaulles thường kín đáo tư vấn cho chồng, đệ nhất phu nhân Claude Pompidou phụ trách việc hiện đại hóa và trang hoàng lại điện Elysée …
 
Bà Danielle Mitterrand là đệ nhất phu nhân đầu tiên tự chủ xây dựng các dự án riêng với nhiều tổ chức bảo vệ nhân quyền, chẳng hạn quỹ France-Libertés. Các đệ nhất phu nhân sau này cũng tham gia vào nhiều hoạt động xã hội : đệ nhất phu nhân Bernadette Chirac nổi tiếng với quỹ từ thiện Pièces d’Or, bà Carla Bruni thành lập quỹ xóa mù chữ, phòng chống sida còn bà Valérie Trierweiler - khi còn là bạn gái của tổng thống François Hollande - tham gia tổ chức từ thiện mang tên đệ nhất phu nhân Danielle Mitterrand.
 
Bà Bernadette Chirac, phu nhân tổng thống Jacques Chirac, người có 12 năm kinh nghiệm làm « đệ nhất phu nhân Pháp » đúc kết : « Đệ nhất phu nhân phải học cách thu xếp thời gian để phục vụ mọi người dân Pháp. Cống hiến, cống hiến và cống hiến ». Chính nhờ sự cống hiến đó, bà Bernadette Chirac đã tạo cho mình một vị thế đặc biệt và trở thành một trong những nhân vật được người dân Pháp yêu quý, nể trọng.
 
Tuy nhiên, « đệ nhất phu nhân Pháp » lại không phải chức danh chính thức được pháp luật thừa nhận. Hiến Pháp nước Cộng Hòa Pháp không hề nhắc tới « đệ nhất phu nhân » hay « vợ của tổng thống ». Trong các quy định chính thức, cho tới giờ mới chỉ có văn bản luật công bố ngày 03/04/1955, có một điều đề cập tới quyền lợi của vợ của một cựu tổng thống : Trong trường hợp một cựu tổng thống Pháp qua đời, người vợ góa sẽ được hưởng 50% số lương hưu hàng tháng của chồng.
 
« Không phải là chức danh », « không được nhắc đến trong Hiến Pháp », « không có trong quy định », « không theo quy chế pháp lý », « không được định nghĩa rõ ràng », « chỉ là vị trí danh dự », « không có vai trò chính thức », « chỉ là theo truyền thống », « chỉ được gọi theo thói quen từ nhiều năm nay », « chỉ mang tính biểu tượng », « chỉ mang tính nghi thức, lễ tân » ... là những gì các chuyên gia và báo chí nói về « đệ nhất phu nhân Pháp ».
 
Mặc dù không có quy định về vai trò chính thức và quyền lợi công khai của đệ nhất phu nhân nhưng các đệ nhất phu nhân Pháp thường được bố trí một văn phòng làm việc trong phủ tổng thống, có ê kíp trợ lý, thư ký, lái xe và vệ sĩ riêng. Đệ nhất phu nhân Anne-Aymone Giscard d’Estaing là người đầu tiên có văn phòng riêng tại điện Elysée. Vợ của cựu tổng thống Nicolas Sarkozy có ê kíp 8 người trợ giúp. Còn bà Valérie Trierweiler, khi còn là bạn gái tổng thống Pháp François Hollande, có một ê kíp trợ lý 5 người.
 
Nhiều đệ nhất phu nhân trong nhiệm kỳ tổng thống của chồng vẫn theo đuổi sự nghiệp riêng. Chẳng hạn, bà Bernadette Chirac là dân biểu hội đồng thành phố Sarran, rồi trúng cử dân biểu trong nhiều nhiệm kỳ ở hội đồng tỉnh Corrèze, nơi tổng thống Jacques Chirac bắt đầu sự nghiệp chính trị. Bà Carla Sarkozy tiếp tục sự nghiệp ca hát và phát hành một album nhạc trong nhiệm kỳ tổng thống của chồng, còn bà Valérie Trierweiler hàng tuần vẫn viết bài cho chuyên mục văn học của báo Paris Match.
 
Tranh luận về chức danh « đệ nhất phu nhân Pháp »
 
Trừ các nước theo chế độ quân chủ, có lẽ không có nước nào ban hành quy chế đặc biệt cho phu nhân tổng thống. Tại Mỹ, chức danh « đệ nhất phu nhân » cũng không được ghi trong Hiến Pháp, nhưng vai trò của đệ nhất phu nhân Mỹ thì đã được công chúng ghi nhận. Đệ nhất phu nhân thường xuất hiện bên cạnh tổng thống trong các sự kiện Nhà Nước. Theo truyền thống, các đệ nhất phu nhân Hoa Kỳ thường chủ trì và tham gia và các hoạt động từ thiện.
 
Còn tại Pháp, hiện vẫn còn rất nhiều ý kiến khác nhau về vị trí, vai trò của đệ nhất phu nhân. Đặc biệt, dưới thời tổng thống François Hollande, đã có tranh luận gay gắt về đặc quyền của « Đệ Nhất Phu Nhân ». Bà Valérie Trierweiler không kết hôn với tổng thống Hollande, bà chỉ là bạn gái của tổng thống. Có thể gọi bà Valérie Trierweiler là « Đệ Nhất Phu Nhân » được không ?
 
Rồi tới vụ tai tiếng liên quan đến việc bà Valérie Trierweiler đăng tin trên Tweeter ủng hộ đối thủ của bà Ségolène Royal trong cuộc tranh cử Quốc Hội tháng 06/2012, trong khi bà Ségolène Royal đã từng chung sống nhiều năm và có 4 người con với ông Hollande và được tổng thống Hollande ủng hộ trong kỳ bầu cử Quốc Hội. Sau vụ này, cuộc tranh luận về vai trò của Đệ Nhất Phu Nhân lại được đặt ra. Bà Valérie Trierweiler vốn đã không được cảm tình của người dân Pháp lại càng bị dân chúng phản đối.
 
Năm 2015, vụ bê bối liên quan tới chuyện tình cảm của tổng thống Pháp với diễn viên Julie Gayet trong khi ông vẫn đang chung sống với bà Valérie Trierweiler lại làm dấy lên cuộc tranh luận về vị trí đệ nhất phu nhân.

Nhưng có lẽ lý do khiến dư luận phản đối nhất liên quan đến vấn đề tài chính : Mọi chi phí cho hoạt động của đệ nhất phu nhân đều lấy trực tiếp từ ngân quỹ của phủ tổng thống Pháp.
 
Điện Elysée đã phải chi 60.000 euro/tháng cho các hoạt động của bà Carla Bruni, vợ của cựu tổng thống Nicolas Sarkozy. Còn vào năm 2013, chi phí cho văn phòng của bà Valérie Trierweiler là 33.000/tháng. Đây là những số tiền quá lớn đối với người dân Pháp.
 
Tương lai nào cho phu nhân Brigitte Macron ?
 
Cho đến hôm nay, tổng thống Macron vẫn chưa công bố chính thức về vai trò đệ nhất phu nhân của bà Brigitte mặc dù trong quá trình vận động tranh cử, ông Macron đã nhiều lần nói nếu đắc cử tổng thống, ông sẽ hợp thức hóa chức danh đệ nhất phu nhân, nhưng bà Brigitte sẽ không có lương lấy từ nguồn thuế của dân. Phát biểu nhân ngày 08/03/2017 tại rạp Antoine - Paris, ông Macron khẳng định : « Nếu tôi đắc cử, bà ấy sẽ không bị che khuất mờ nhạt, không ẩn sau một Tweet, bà ấy sẽ không ẩn náu hay trốn tránh đâu đó. Bà ấy sẽ ở bên tôi, vì bà ấy đã luôn như vậy. »
 
Thực ra, không lâu sau khi ông Emmanuel Macron được bổ nhiệm làm bộ trưởng Kinh Tế Pháp, bà Brigitte đã thôi việc ở một trường học danh tiếng ở Paris để hỗ trợ chồng. Dù không nhận lương của chính phủ, không có chức vụ chính thức, nhưng bà Brigitte thường xuyên có mặt trong ê kíp làm việc của bộ trưởng, tham gia vào các cuộc họp liên quan tới lịch làm việc của ông Macron, tổ chức cho ông các bữa ăn để bàn chuyện công việc… Năm 2016, khi ông Emmanuel Macron từ chức bộ trưởng Kinh Tế để chuẩn bị ra tranh cử tổng thống, trong bài phát biểu lần cuối trước các nhân viên văn phòng bộ trưởng, ông cũng không quên nhắc tới công lao của vợ mình, gọi bà ấy là một thành viên thực sự của văn phòng bộ trưởng.
 
Còn trong chiến dịch tranh cử tổng thống của Emmanuel Macron, bà Brigitte cũng hỗ trợ chồng rất nhiều. Nhà báo phân tích chính trị Ruth Elkrief của kênh truyền hình BMFTV nhận xét: « Mỗi khi Macron được phỏng vấn, bà ấy (Brigitte) không đứng ngay sát bên. Bà ấy đứng bên ngoài, cách xa một chút. Bà ấy quan sát rồi sau đó đưa ra ý kiến… như một chuyên gia về hình ảnh, hình ảnh mà ông ấy muốn thể hiện ». 
 
Nhà báo Candice Nedelec, tác giả cuốn sách « Gia đình Macron » khẳng định : « Bà ấy có ý định tham gia vào vài lĩnh vực. Đặc biệt bà rất quan tâm đến những vấn đề liên quan đến trẻ khuyết tật, trẻ tự kỷ và giáo dục. Bà ấy đã từng là giáo viên và có nhiều ý tưởng. Một số điểm trong chương trình tranh cử của Emmenuel Macron xuất phát từ ý tưởng của vợ ông ấy ».
 
Ba ngày trước vòng hai bầu cử, chính ông Macron phát biểu : « Có một điều gì đó ở chức tổng thống liên quan tới cả người chồng và người vợ và theo một cách nào đó. Tôi sẽ đảm nhận chức vụ và tôi nghĩ bà ấy cũng sẽ thế ! ».
 
Liệu tân tổng thống Emmanuel Macron có hợp thức hóa chức danh « đệ nhất phu nhân Pháp » như ông đã từng hứa ? Liệu bà Brigitte Macron có được hưởng vị trí và quyền lợi gì khác so với vợ của các tổng thống tiền nhiệm ? Liệu giới chính trị và dân chúng có ủng hộ quyết định của tân tổng thống và các hoạt động của đệ nhất phu nhân Brigitte Macron ? Chúng ta hãy cùng chờ xem !

22 Tháng Ba 2015(Xem: 19628)
"Trao đổi với BBC, Giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc nói rằng việc hai nước thắt chặt quan hệ an ninh là ‘một bước tiến về phía trước’ của mối quan hệ đối tác toàn diện mà hai nước đã có từ năm 1999. Ông Thayer đã tham dự buổi thảo luận tại Viện Lowy về quan hệ quốc tế ở Sydney với sự tham gia của Thủ tướng Dũng".
22 Tháng Ba 2015(Xem: 19986)
"Hàng trăm người Tunisia đã tuần hành qua thủ đô Tunis hôm thứ Sáu không chỉ để kỷ niệm 59 năm đất nước độc lập khỏi Pháp mà còn phản đối chủ nghĩa khủng bố, hai ngày sau khi xảy ra vụ tấn công chết người nhắm vào viện bảo tàng quốc gia của Tunisia".
22 Tháng Ba 2015(Xem: 19633)
"Thứ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Shinsuke Sugiyama tuyên bố dù vẫn còn các quan ngại về chính sách an ninh của nhau, nhưng cách tốt nhất để giải tỏa các vấn đề này là thông qua đối thoại... Các giới chức Nhật đã thảo luận với Trợ lý Ngoại trưởng Trung Quốc Lưu Kiến Sinh, Phó Chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Thị Doan và sắp tới đây sẽ gặp Tổng thống Joko Widodo-Indonesia."
22 Tháng Ba 2015(Xem: 23230)
"Tờ Lenta của Nga dẫn thông tin từ cổng thông tin trực tuyến Telex ngày 19/3 cho biết, một chiếc tàu trực thăng Mistral cùng tàu hộ tống Aconite đã rời cảng Toulon của Pháp hướng tới Biển Đông".
22 Tháng Ba 2015(Xem: 19154)
"Trong một bức thư đề ngày 19/03/2015, gởi Bộ trưởng Quốc phòng Ash Carter và Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry, bốn Thượng nghị sĩ đã nêu bật hoạt động bồi đắp đảo nhân tạo Bắc Kinh đang rốt ráo tiến hành ở vùng quần đảo Trường Sa để giải thích yêu cầu trên".
22 Tháng Ba 2015(Xem: 20863)
"Mỹ và Trung Quốc đều coi việc tạo dựng vai trò chủ đạo và kiểm soát tuyến hàng hải trên Biển Đông là lợi ích cốt lõi. Trong khi, Nhật Bản và các quốc gia Đông Nam Á khác cũng muốn có vai trò quan trọng hơn tại đây".
19 Tháng Ba 2015(Xem: 20620)
BBC: "Trước đó, phát biểu trước Quốc hội Úc, ông Dũng nói rằng có một nhu cầu thiết yếu phải soạn thảo một bộ quy tắc ứng xử cho Biển Đông". VOA: "Quan hệ kinh tế giữa Australia và Việt Nam cũng đang trên đà gia tăng. Kim ngạch mậu dịch hai chiều đã lên tới mức 6 tỉ đô la năm 2014, và trong số các nước ở Đông Nam Á, Việt Nam là nước có tỉ lệ tăng trưởng mậu dịch cao nhất với Australia".
19 Tháng Ba 2015(Xem: 20455)
Các giới chức Yemen loan báo có ít nhất 6 người thiệt mạng vì đụng độ giữa các lực lượng đối nghịch, phe ủng hộ Tổng thống được quốc tế công nhận và phe ủng hộ cựu lãnh đạo bị lật đổ trong cuộc nổi dậy năm 2011.
19 Tháng Ba 2015(Xem: 21846)
Hai bên tuân thủ các nhận thức chung quan trọng của lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước, nghiêm túc thực hiện “Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam-Trung Quốc,”
17 Tháng Ba 2015(Xem: 20421)
"...chuyến thăm của ông Nguyễn Tấn Dũng đến Australia không phải hoàn toàn suôn sẻ. Các lãnh đạo của cộng đồng người Việt ở Australia nói với hãng truyền thông SBS rằng "ông Dũng không được hoan nghênh tại Úc," và họ tổ chức biểu tình phản đối ở Sydney và Canberra".
17 Tháng Ba 2015(Xem: 20465)
Tại hội nghị lần thứ 9 cấp bộ trưởng quốc phòng của Hiệp hội ASEAN do Malaysia chủ trì tại Langkawi, 10 nước thành viên công bố một bản thông cáo chung nhấn mạnh đến quyết tâm đương đầu với hai thách thức về an ninh khu vực.
15 Tháng Ba 2015(Xem: 20727)
Bài báo dẫn lời Quân đội Philippines cho rằng, Trung Quốc lấn biển xây đảo (bất hợp pháp) ở Biển Đông là để “cung cấp điểm tiếp tế cho tàu sân bay neo đậu”, đồng thời dự đoán Trung Quốc sẽ lập ra cái gọi là "Vùng nhận dạng phòng không ở Biển Đông".
15 Tháng Ba 2015(Xem: 20503)
“Chúng ta cần phải ngăn chặn tình trạng diệt chủng này. Nếu không trong tương lai chúng ta sẽ phải than thở tại sao mình đã không làm gì, tại sao chúng ta lại để cho thảm họa khủng khiếp đó xảy ra?”
15 Tháng Ba 2015(Xem: 20138)
Các cuộc tụ tập hôm Chủ nhật phần lớn diễn ra yên tĩnh trong không khí vui vẻ, không có mấy bạo động đã từng làm lu mờ làn sóng biểu tình rầm rộ năm 2013, khi người dân Brazil biểu tình phản đối khoản chi tiêu tổ chức cúp bóng đá thế giới 2014. Vào khoảng gần buổi trưa, hàng ngàn người mặc các bộ áo màu cờ Brazil: xanh lam, xanh lá cây và vàng tụ tập dọc theo bãi biển Copacabana của Rio de Janeiro, hát quốc ca và hô to khẩu hiệu đòi bà bãi nhiệm bà Dilama./
15 Tháng Ba 2015(Xem: 21593)
Nhân dịp đánh dấu năm thứ hai làm lãnh đạo Giáo hội Công giáo hôm thứ Sáu vừa qua, Đức Giáo Hoàng Phanxicô được đài truyền hình Televista của Mexico dẫn lời nói rằng thời gian làm giáo hoàng của ngài sẽ ngắn thôi, có thể không quá 5 năm. Nhà lãnh đạo Thiên chúa giáo La Mã nói không phải ngài không thích làm giáo hoàng, nhưng ngài nhớ sự tự do, trong đó có việc đi đến tiệm bánh pizza mà không bị chú ý.
10 Tháng Ba 2015(Xem: 19910)
Cảnh sát trang bị bằng dùi cui tại Letpadan đã giải tán khoảng 200 người biểu tình, chủ yếu là sinh viên và các tăng sĩ có thiện cảm với người biểu tình. Một số lãnh tụ sinh viên đã bị bắt giữ, tạm ngưng cuộc giằng co đã kéo dài gần 1 tuần lễ.
10 Tháng Ba 2015(Xem: 21004)
Crimea bị chính thức sáp nhập vào Nga hồi 18/3 năm ngoái sau khi nhiều tay súng không rõ danh tính giành quyền kiểm soát bán đảo này, bất chấp sự lên án mạnh mẽ của quốc tế. Putin nói trên sóng truyền hình rằng ông đã ra lệnh bắt đầu kế hoạch "đưa Crimea về với Nga" sau cuộc họp kéo dài suốt đêm vào ngày 22/2 năm 2014.
08 Tháng Ba 2015(Xem: 21436)
Bà Susan Rice, Cố vấn An ninh Quốc gia của Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đã mạnh mẽ chỉ trích việc Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu quyết định phát biểu trước Quốc hội Mỹ về cuộc đàm phán do Washington dẫn đầu với Iran về vấn đề hạt nhân.
05 Tháng Ba 2015(Xem: 26223)
Muốn tạo bất ngờ và gây ấn tượng, một cặp đôi người Ai Cập quyết định tổ chức đám cưới mang đậm dấu ấn của Nhà nước Hồi giáo (IS) với những chiến binh bịt mặt, tay lăm lăm dao kiếm và giai điệu bài thánh ca của nhóm khủng bố.
05 Tháng Ba 2015(Xem: 21418)
Ông Minh Quang Pham bị bắt tại sân bay Heathrow, London, sau khi quay lại Anh từ Yemen vào tháng Bảy 2011. Sau khi khám xét vật dụng của ông, người ra tìm thấy các file chứa đựng bằng chứng về liên hệ của ông với AQAP cũng như đạn dược có thể dùng cho súng trường Kalashnikov. Nếu bị xem là có tội, ông Minh Quang Pham có thể bị án tù cao nhất là chung thân.