Trump và thế chân kiềng Mỹ-Trung-Nhật ở Đông Á

14 Tháng Mười 20186:33 CH(Xem: 11832)

VĂN HÓA ONLINE - THẾ GIỚI HÔM NAY - THỨ HAI 15 OCT 2018


Trump và thế chân kiềng Mỹ-Trung-Nhật ở Đông Á


Posted on 09/10/2018 by The Observer


image002

Nguồn: Joseph S. Nye, “China, Japan, and Trump’s America”, Project Syndicate, 04/10/2018.


Biên dịch: Nguyễn Minh Khuê


Vấn đề chiến lược quan trọng nhất ở Đông Á là sự gia tăng quyền lực của Trung Quốc. Một số nhà phân tích tin rằng Trung Quốc sẽ tìm kiếm một hình thức bá quyền ở Đông Á làm dẫn đến xung đột. Không giống như châu Âu, Đông Á vẫn chưa bao giờ chấp nhận những gì đã xảy ra trong những năm 1930, và những chia rẽ Chiến tranh Lạnh sau đó đã hạn chế sự hòa giải.


Bây giờ Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tiến hành một cuộc chiến tranh thương mại với Trung Quốc và các cuộc đàm phán với Nhật Bản nhằm mục đích giảm thặng dư thương mại của Nhật với Hoa Kỳ. Dù các thông báo gần đây về đàm phán song phương đã trì hoãn đe dọa của Trump rằng sẽ đánh thuế lên sản phẩm ô tô của Nhật Bản, các nhà phê bình lo ngại Trump có thể đẩy Nhật Bản xích lại gần hơn với Trung Quốc, khi chủ tịch Tập Cận Bình đang lên kế hoạch tổ chức một hội nghị thượng đỉnh với Thủ tướng Shinzo Abe vào cuối tháng này.


Cán cân quyền lực giữa Nhật Bản và Trung Quốc đã thay đổi đáng kể trong những thập niên gần đây. Vào năm 2010, tổng GDP của Trung Quốc đã vượt Nhật Bản (mặc dù vẫn thua xa Nhật nếu tính theo bình quân đầu người). Thật khó để nhớ rằng hơn hai thập niên trước, nhiều người Mỹ sợ bị vượt qua bởi Nhật Bản, chứ không phải Trung Quốc. Các cuốn sách đã dự đoán một khối Thái Bình Dương do Nhật dẫn đầu sẽ loại trừ Hoa Kỳ, và thậm chí cả một cuộc chiến tranh cuối cùng với người Nhật. Thay vào đó, trong thời kỳ chính quyền Tổng thống Bill Clinton, Hoa Kỳ đã tái khẳng định liên minh an ninh với Nhật Bản trong lúc chấp nhận sự trỗi dậy của Trung Quốc, đồng thời ủng hộ việc Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới.


Vào đầu những năm 1990, nhiều nhà quan sát tin rằng liên minh Mỹ – Nhật sẽ bị loại bỏ như một phế tích của Chiến tranh Lạnh. Căng thẳng thương mại tăng cao. Thượng nghị sĩ Paul Tsongas vận động tranh cử tổng thống năm 1992 với khẩu hiệu, “Chiến tranh Lạnh đã kết thúc và Nhật Bản đã thắng.” Chính quyền Clinton bắt đầu với với việc công kích Nhật Bản, nhưng sau một quá trình đàm phán kéo dài hai năm, Clinton và Thủ tướng Ryutaro Hashimoto đã ban hành một tuyên bố vào năm 1996 rằng liên minh Mỹ – Nhật là nền tảng cho sự ổn định ở Đông Á thời hậu Chiến tranh Lạnh.


Tuy nhiên, có một mức độ bất ổn sâu sắc hơn, và mặc dù hiếm khi được thể hiện công khai, nó liên quan đến sự lo lắng của Nhật Bản rằng họ sẽ bị gạt ra bên lề khi Mỹ quay sang Trung Quốc. Khi tôi tham gia đàm phán việc tái khẳng định liên minh vào giữa những năm 1990, các đối tác Nhật Bản của tôi, ngồi phía bên kia chiếc bàn cắm đầy quốc kỳ, hiếm khi thảo luận chính thức vấn đề Trung Quốc. Nhưng sau đó, khi ăn uống, họ sẽ hỏi liệu nước Mỹ có chuyển trọng tâm từ Nhật Bản sang Trung Quốc khi Trung Quốc gia tăng sức mạnh hay không.


Những lo lắng như vậy không đáng ngạc nhiên: khi năng lực quốc phòng của hai đồng minh không đối xứng, thì bên phụ thuộc càng phải lo lắng nhiều hơn về quan hệ song phương. Trong những năm qua, một số người Nhật Bản đã lập luận rằng Nhật Bản nên trở thành một quốc gia “bình thường” với đầy đủ năng lực quân sự. Một số chuyên gia thậm chí còn cho rằng Nhật Bản nên bỏ qua các nguyên tắc chống hạt nhân và nên phát triển vũ khí hạt nhân. Nhưng các biện pháp như vậy sẽ gây ra nhiều vấn đề hơn là những gì chúng có thể giải quyết. Ngay cả khi Nhật Bản từng bước trở thành một quốc gia “bình thường” (bất kể thuật ngữ đó ngụ ý gì), thì nó vẫn không có sức mạnh ngang với Hoa Kỳ hay Trung Quốc.


Ngày nay, Nhật Bản có một loạt những lo lắng mới về sự bỏ rơi của Mỹ. Các chính sách bảo hộ và định hướng “Nước Mỹ trước tiên” của Trump đặt ra một rủi ro mới cho liên minh. Sự rút lui của Trump khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương là một đòn đau cho Nhật Bản. Dù Abe đã khéo léo chiều theo cái tôi của Trump để làm giảm mâu thuẫn, sự khác biệt rất lớn vẫn còn. Việc áp thuế lên thép và nhôm của chính quyền Trump dựa vào các lý do an ninh quốc gia đã gây ngạc nhiên cho Abe và thúc đẩy sự bất bình ở Nhật.


Chính quyền Trump cũng đề xuất rằng các đồng minh của Mỹ ở châu Á nên làm nhiều hơn để tự bảo vệ mình và công khai chất vấn giá trị của việc triển khai các lực lượng Mỹ ở các nước này. Một số nhà phân tích tự hỏi liệu các hành động của Trump có buộc Nhật Bản phải tự phòng hộ rủi ro và dịch lại gần Trung Quốc hay không. Nhưng điều đó khó xảy ra ở giai đoạn này. Dù các lựa chọn như vậy vẫn có thể được xem xét, nhưng chúng sẽ còn hạn chế do những lo ngại của Nhật Bản về sự thống trị của Trung Quốc. Liên minh với Mỹ vẫn là lựa chọn tốt nhất – trừ khi Trump đi quá xa.


Cho đến nay, liên minh Mỹ – Nhật vẫn rất mạnh mẽ. Abe đã chủ động tiếp xúc sớm với Trump khi Trump mới đắc cử, gặp ông lần đầu tiên tại Trump Tower ở New York và sau đó là trong chuyến thăm tới Washington, DC, và Mar-a-Lago, nơi ở của Trump ở Florida. Mối quan hệ Abe-Trump cho phép Lầu Năm Góc duy trì sự hợp tác chặt chẽ về các vấn đề an ninh. Bắc Triều Tiên đã giúp tập trung sự chú ý của liên minh và tạo cơ hội cho Trump đảm bảo với Nhật Bản rằng Hoa Kỳ luôn đứng sau Nhật Bản “100%”.


Cả Abe và Trump đều ủng hộ chiến lược “áp lực tối đa” chống lại Triều Tiên, phối hợp tích cực để tạo sự ủng hộ của quốc tế đối với các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc. Trong khi đó, Nhật Bản đã công bố một khoản đầu tư lớn vào hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo và hợp tác với Mỹ nhằm cùng phát triển hệ thống này. Mặt khác, sự đảo ngược thái độ đáng ngạc nhiên của Trump đối với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un sau hội nghị thượng đỉnh song phương vào tháng 6 đã khiến Nhật Bản lo ngại về một thỏa thuận của Mỹ chỉ tập trung vào tên lửa liên lục địa mà bỏ qua các tên lửa tầm trung vốn có thể uy hiếp Nhật Bản.


Luận điệu của Trump về chia sẻ gánh nặng cũng đã làm dấy lên lo ngại. Dù chi tiêu quốc phòng của Nhật Bản thấp hơn 1% GDP, nhưng Tokyo đã đóng góp đáng kể trong vai trò nước chủ nhà. Theo ước tính của Bộ Quốc phòng Mỹ, chính phủ Nhật Bản chi trả khoảng 75% chi phí hỗ trợ lực lượng Mỹ đóng tại Nhật Bản. Chỉ riêng năm nay, chính phủ Nhật đã dự chi 197 tỷ yên (1,7 tỷ đô la) để chia sẻ chi phí, 226 tỷ yên (2 tỷ đô la Mỹ) để tái điều chỉnh lực lượng Hoa Kỳ, và 266 tỷ yên (2,3 tỷ đô la) nhằm hỗ trợ cộng đồng dưới nhiều hình thức, bên cạnh các chi phí khác liên quan đến liên minh.


Đúng như chính quyền Clinton đã thừa nhận một phần tư thế kỷ trước, sự trỗi dậy của Trung Quốc đã tạo ra thế kiềng ba chân ở Đông Á. Nếu Mỹ và Nhật Bản duy trì liên minh, hai nước có thể định hình môi trường mà Trung Quốc phải đối mặt và giúp kiểm soát quyền lực ngày càng tăng của Bắc Kinh. Nhưng điều đó sẽ phụ thuộc vào việc chính quyền Trump có duy trì thành công liên minh Mỹ-Nhật hay không.


Joseph S.Nye, nguyên Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng và Chủ tịch Hội đồng Tình báo Quốc gia Mỹ, hiện là Giáo sư Đại học Havard. Ông là tác giả của cuốn Is the American Century Over?


Copyright: Project Syndicate 2018
10 Tháng Tám 2015(Xem: 18503)
"Giới phân tích nói với Tân Hoa Xã rằng, chuyến thăm lần này của ông John Kerry là đi tiền trạm cho Tổng thống Barack Obama thăm Việt Nam cuối năm nay."
10 Tháng Tám 2015(Xem: 18453)
Hà Nội 07/08/2015 - Ngoại trưởng John Kerry: « Hoa Kỳ thừa nhận rằng chỉ có nhân dân Việt Nam quyết định hệ thống chính trị của mình. Nhưng có những nguyên tắc cơ bản mà chúng tôi bảo vệ : Đó là không một ai bị trừng phạt chỉ vì đã bày tỏ suy nghĩ của mình một cách ôn hòa ». Và Hoa Kỳ cho rằng « các tiến bộ trong lĩnh vực nhân quyền sẽ phục vụ cho lợi ích của Việt Nam ».
06 Tháng Tám 2015(Xem: 19894)
"Ngài cũng xác nhận rằng GHPGVNTN không là kẻ thù của Việt Nam Cộng sản. Bởi vì “Chúng tôi yêu quê hương Việt (…) nếu chúng tôi đòi hỏi tự do ngôn luận, tự do tôn giáo, tự do hội họp và tự do lập hội, không phải vì chúng tôi là “thế lực xấu” muốn phá hoại chính quyền, mà bởi vì chúng tôi mang niềm tin tưởng nhân quyền là dụng cụ để xây dựng một xã hội thịnh vượng và âu lo cho con người, căn cứ trên pháp quyền và sự tôn trọng lẫn nhau. Chúng tôi tin rằng ai cũng có quyền tham dự để định hướng số phận mình cũng như tương lai của xứ sở”." XEM THÊM: Đại lão Hòa thượng Quảng Độ nói gì về VN và tăng lữ hải ngoại? http://www.nhatbaovanhoa.com
04 Tháng Tám 2015(Xem: 21634)
"Báo New York Times hôm 3/8 cho biết trong vòng đàm phán tại Hawaii, phía Việt Nam vẫn chưa sẵn sàng từ bỏ các lợi ích mà các doanh nghiệp nhà nước đang được hưởng." "Trả lời BBC trong cuộc phỏng vấn cùng ngày, Tiến sỹ Lê Đăng Doanh cho rằng thông báo hoàn tất đàm phán cho thấy giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đã "có sự nhất trí" về vấn đề nghiệp đoàn và kinh tế thị trường." * Công đoàn là của ai? * Công đoàn Đoàn kết Ba Lan. * Sách Đông Âu tại Việt Nam. * Trích hồi ký Trần Văn Giàu: Hoàng Quốc Việt giải tán Công đoàn VN.
03 Tháng Tám 2015(Xem: 19268)
"Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất đánh giá vụ việc là “mang tính chất cực kỳ nghiêm trọng, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội”." Singapore giải thích lý do cấm một số phụ nữ VN nhập cảnh
30 Tháng Bảy 2015(Xem: 26237)
"Là người đã tham gia đoàn đàm phán về biên giới với Campuchia ngay từ đầu những năm 80 của thế kỷ trước, tôi cho rằng Thủ tướng Hun Sen đã nói đúng sự thật về việc Campuchia cạo sửa bản đồ trước khi đàm phán với Việt Nam: “Tôi không làm gì sai về điều này. Khi các cán bộ có thẩm quyền của Campuchia nhận được chỉ thị của Hoàng thân Norodom Sihanouk năm 1964, họ đã chỉnh sửa bản đồ của Campuchia, lúc đó tôi chỉ mới 12 tuổi."
28 Tháng Bảy 2015(Xem: 22261)
"Theo nguồn tin của Voice Australia một tổ chức phi chính phủ bảo vệ người tỵ nạn của người Việt Nam ở hải ngoại đóng trụ sở tại Melbourne – Úc, hôm Chủ nhật 26/07/2015, chính quyền Úc đã bất ngờ trục xuất toàn bộ 46 thuyền nhân đi trên một chiếc tàu tới Úc xin tỵ nạn."
28 Tháng Bảy 2015(Xem: 18354)
"Tổng thống Obama đã đi thăm 2 ngày Kenya, quê của thân phụ ông, nơi ông được ca ngợi như một người con cưng của đất nước.Trong một bài diễn văn đọc trước khi rời khỏi Kenya ngày Chủ Nhật, Tổng thống nói Kenya đang ở ngả tư đường “đầy đau khổ, nhưng cũng có nhiều hứa hẹn to lớn.” Bài diễn văn của Tổng thống Obama tại trụ sở Liên hiệp Châu Phi kết thúc chuyến viếng thăm 5 ngày đến Kenya và Ethiopia.
28 Tháng Bảy 2015(Xem: 18316)
"Cuộc đọ sức kéo dài giữa Athens với các chủ nợ khiến nhiều thành viên trong khu vực đồng euro đau đầu. Nhưng khác với hai đợt khủng hoảng hồi năm 2010 và 2012, đe dọa Hy Lạp bị loại khỏi eurozone đã không tạo nên một làn sóng hoảng loạn trên thị trường tài chính thế giới."
28 Tháng Bảy 2015(Xem: 18178)
"Theo Bộ Ngoại giao Mỹ ngày hôm qua, 27/07/2015, vào tuần tới, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry sẽ trở lại vùng Trung Đông và Đông Nam Á trong một chuyến công du từ ngày 02/08 cho đến 08/08/2015."
28 Tháng Bảy 2015(Xem: 19103)
Hun Sen: "Khi các cán bộ có thẩm quyền của Campuchia nhận được chỉ thị của Hoàng thân Norodom Sihanouk năm 1964, họ đã chỉnh sửa bản đồ của Campuchia, lúc đó tôi chỉ mới 12 tuổi. Họ (các quan chức Campuchia) thời điểm đó đã 'bỏ rơi' đảo Koh Tral và Kamcuchea Krom cho Việt Nam. Tôi không thể đòi lại được"
26 Tháng Bảy 2015(Xem: 25090)
"Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ David Shear phát biểu trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện hôm Thứ Tư rằng, Washington sẽ đặt thêm các tài sản của không quân tại Úc bao gồm máy bay ném bom B-1 và máy bay giám sát. Đây không phải là một ý tưởng hoàn toàn mới, nó đã được đề xuất từ năm 2013 bởi Tư lệnh Không quân Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương, tướng Herbert Hawk Carlisle."
26 Tháng Bảy 2015(Xem: 18596)
1. Su Bi (2014); 2. Ga Ven (2014); 3. Chữ Thập (2014); 4. Châu Viên (2014); 5. Gạc Ma (1988); 6. Tư Nghĩa (2014); 7. Bãi Vành Khăn (2014); 8. Bãi Scarborough (2012) 9. Bãi Cỏ Mây; 10. Bãi Trăng Khuyết; 11. Bãi Cỏ Rong; ... (Những đảo, bãi đá, rạn san hô này rất gần bờ biển Palawan, Manila). Hải đồ của Văn Hóa map. Trong số 7 căn cứ hỏa lực các đảo TQ chiếm hữu sắp hoàn tất, đảo Chữ Thập có vị trí quân sự chiến lược tối quan trọng đối với tầm hoạt động của không quân và vũ khí hiện nay; nó nằm giữa biển Trường Sa so với bờ biển Việt Nam (Sàigon) và Philippines (Palawan).
23 Tháng Bảy 2015(Xem: 19344)
"Phi hành gia Mỹ Kjell Lindgren, phi hành gia Oleg Kononenko của Nga, và phi hành gia Nhật Kimiya Yui sẽ nhập đoàn với hai phi hành gia Nga Gennady Padalka và Mikhail Kornienko, và phi hành gia người Mỹ Scott Kelly đã có mặt trên trạm không gian quốc tế. NASA cho hay cả 6 phi hành gia này sẽ ở trên Trạm Không gian Quốc tế cho tới tháng 12 năm nay."
23 Tháng Bảy 2015(Xem: 21799)
Tổng thống Mỹ Barack Obama lên đường sang Kenya hôm nay, 23/07/2015, chặng đầu tiên trong khuôn khổ chuyến viếng thăm chính thức châu Phi. Hôm qua, người đứng đầu Nhà Trắng phát biểu quan hệ giữa Hoa Kỳ và lục địa này đang ở « tầm cao mới ». Đây là chuyến công du đầu tiên tại quê cha của ông với tư cách là Tổng thống. Sau đó, ông sẽ tới Ethiopia, cũng với tư cách là người đứng đầu nhà nước Hoa Kỳ đầu tiên trong lịch sử đặt chân tới quốc gia này. Phát ngôn viên của Nhà Trắng, ông Earnest, cho biết chương trình của Tổng thống Obama sẽ không thay đổi dù trước đó, chính quyền Kenya đã công bố rộng rãi chi tiết lịch trình chuyến đi của tổng thống cũng như giờ ông tới đất nước này.
21 Tháng Bảy 2015(Xem: 19104)
"Cuộc tập trận này diễn ra sau khi tân chỉ huy trưởng Hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ thực hiện chuyến bay giám sát kéo dài bảy tiếng đồng hồ tại Biển Đông, trên một phi cơ trinh sát hiện đại nhất của Mỹ. Loại tàu đổ bộ « Bison » (hay Zuhr) là thủy phi cơ quân sự lớn nhất thế giới, có thể chở theo ba chiếc xe tăng hạng nặng mỗi chiếc gần 150 tấn, hoặc mười xe bọc thép và 140 binh sĩ."
20 Tháng Bảy 2015(Xem: 26832)
Khoảng 2.000 người Campuchia dẫn đầu là các dân biểu của đảng Cứu quốc đối lập đã tới vùng biên giới với Việt Nam hôm Chủ nhật 19/7.
19 Tháng Bảy 2015(Xem: 26731)
"Một sự kiện quan trọng cần được nhắc đến là VAF, nhờ quan hệ của luật sư Wesley Coddou, đã được Trung tâm Nhận Dạng, Đại học Bắc Texas (Center for Human Identification, Department of Forensic and Investigative Genetics, University of North Texas Health Science Center) nhận thử nghiệm miễn phí DNA từ các mẫu hài cốt tù cải tạo và thân nhân của họ. Việc thử nghiệm DNA đem lại niềm an ủi vô cùng lớn lao cho những gia đình tù cải tạo đã chết trong tù mà mộ đã mất bia và không có di vật gì bên cạnh hài cốt khiến thân nhân có thể xác nhận là của người quá cố." (Bức ảnh duy nhất về tù cải tạo do một phóng viên Mỹ chụp trong trại cải tạo Hàm Tân; người đứng thứ tư từ trái có thể là tướng Lê Minh Đảo (xin xác nhận).
17 Tháng Bảy 2015(Xem: 30429)
Tân đô đốc Hạm đội Thái Bình Dương của Hoa Kỳ hôm thứ Sáu bảo đảm với các đồng minh châu Á rằng các lực lượng của Hoa Kỳ đã được trang bị kỹ càng và sẵn sàng đối phó với bất kỳ tình huống bất ngờ nào ở Biển Đông.