Venezuela khủng hoảng vì “đế quốc Mỹ” hay vì chế độ Maduro mù quáng

21 Tháng Hai 201910:04 CH(Xem: 11800)

VĂN HÓA ONLINE - CHÂU MỸ - THỨ SÁU 22 FEB 2019


Venezuela khủng hoảng vì “đế quốc Mỹ” hay vì chế độ Maduro mù quáng

image037

Hai tổng thống Venezuela: Juan Guaidó (t) và Nicolás Maduro. Ảnh ghép.REUTERS/Carlos Garcia Rawlins/ Miraflores Palace


Thời sự nóng bỏng tại quốc gia Nam Mỹ Venezuela với cuộc đọ sức ngày càng gay gắt giữa tổng thống “lâm thời” Juan Guaido và tổng thống “hợp pháp” Nicolas Maduro dĩ nhiên đã chiếm lĩnh nhiều trang, bài trên các tạp chí ra vào đầu tháng Hai 2019 này, từ bài phỏng vấn ông Juan Guaido trên tuần báo Pháp L’Obs, cho đến hồ sơ đặc biệt trang bìa của tạp chí Anh The Economist.


Trước hết, phải nói là tuần báo L’Obs, dù đã dành hồ sơ chính và tựa lớn trang bìa cho một đề tài thời sự Pháp, cũng đã giới thiệu ngay trong hàng tít đầu tiên ở trang nhất bài “phỏng vấn chân thực đối thủ cạnh tranh của Maduro” ở Venezuela, tức là lãnh đạo đối lập Juan Guaido.


Juan Guaido: “Tôi không hề tự phong mình làm tổng thống”


Trả lời câu hỏi của L’Obs, người được gọi là “tổng thống lâm thời” của Venezuela đã mô tả thảm cảnh mà đất nước ông đang phải trải qua, đồng thời giải thích thêm về hy vọng của ông là lôi kéo được giới tướng lãnh chỉ huy quân đội Venezuela về phía mình, cũng như thuyết phục được Nga bỏ rơi tổng thống Maduro.


Một trong những điểm quan trọng trong bài phỏng vấn là ông Juan Guaido đã cực lực bác bỏ lập luận cho rằng ông đã tiến hành một cuộc đảo chánh để giành lấy quyền hành. Theo ông, kẻ tiếm quyền chính là tổng thống Maduro. Juan Guaido giải thích nguyên văn như sau:


“Trái hẳn với những gì người ta đã nói, tôi không hề tự phong mình làm tổng thống, tôi chỉ đảm nhận các quyền lực mà Hiến Pháp trao cho tôi. Nicolas Maduro không được bầu lên trong một cuộc bỏ phiếu tự do và minh bạch. Ông đã hủy hoại luật pháp và Hiến Pháp, vì vậy ông ấy không phải là nguyên thủ quốc gia chính đáng. Điều 133 trong Hiến Pháp của chúng tôi quy định rằng, trong trường hợp đó, bản thân tôi trong tư cách chủ tịch Quốc Hội phải đứng ra điều hành đất nước để tổ chức các cuộc bầu cử tự do.”


Đối với ông Guaido, chỉ có thể nói đến đảo chánh khi tác giả là binh lính, trong lúc phong trào của ông thuần túy là dân sự, những gì đang diễn ra ở Venezuela không phải là một tiến trình làm đảo chánh, mà là khôi phục lại Nhà Nước pháp quyền.


Tình hình tuy căng thẳng, nhưng ông Guaido không nghĩ là đất nước ông sẽ rơi vào một cuộc nội chiến tương tàn. Lý do là vì ngày nay, đại đa số người dân Venezuela, 85%, mong muốn thay đổi, và chỉ còn một nhóm rất nhỏ chung quanh ông Maduro đang dùng vũ khí để bám quyền và tiếp tục thâu tóm tài nguyên của đất nước.


Ngày tàn của một chế độ cách mạng đã biến chất


Trong bài xã luận mang tựa đề: “Venezuela, kết cục của một chế độ bị mất uy tín và không còn hơi sức”, L’Obs cho rằng ngày nay, phải thật là mù quáng mới cho rằng Nicolas Maduro là hiện thân của những lý tưởng tiến bộ của cuộc cách mạng bolivar.


Đối với tác giả bài viết, câu hỏi nóng bỏng đang được đặt ra là vì sao đất nước Venezuela lại bị lâm nguy như lúc này, vì bị “đế quốc Mỹ” phá hoại hay là vì chế độ Maduro mù quáng về ý thức hệ và bất tài.


Theo L’Obs, không nên nhìn nhận vấn đề Venezuela dưới lăng kính địa chính trị, ý thức hệ, mà phải xem xét vấn đề dưới góc độ con người, để thấy rằng đất nước này đang trải qua một trong những thảm kịch khó hiểu nhất của thời đại chúng ta.


Nhìn dưới khía cạnh đó thì bức tranh quả là tệ hại: Venezuela hiện đang có tất cả những dấu hiệu của một quốc gia bị chiến tranh tàn phá dù không hề có chiến tranh.


Venezuela như bị chiến tranh “tàn phá” dù không hề bị chiến tranh


 Đất nước có trữ lượng dầu hỏa thuộc loại quan trọng nhất thế giới, từ năm 2014 đến nay đã mất đi một nửa GDP, một tình trạng chỉ thấy tại các nước bị chiến tranh tàn phá. Và tương tự như một nước đang bị chiến tranh, Venezuela có đến 3 triệu dân phải tản cư sang các quốc gia láng giềng. Tỷ lệ tử vong do tình trạng tội phạm tại Caracas, thủ đô Venezuela, đã vượt qua mức của Bagdad, thủ đô Irak thời loạn lạc năm 2004… Và có lẽ đáng sợ nhất là tình trạng người dân còi cọc hẳn vì lương thực cung ứng khó khăn.


Về nguyên nhân dẫn đến tình trạng đối đầu giữa hai tổng thống và hai Quốc Hội Venezuela hiện nay, nhiều người đã tố cáo bàn tay của “đế quốc Mỹ”. Đối với l’Obs, quả là các chính quyền liên tiếp Washington đều không thích chế độ Hugo Chavez và người kế nhiệm là Nicolas Maduro, và đúng là cũng từng có những âm mưu khuynh đảo thật sự. Thế nhưng điều đó không thể giải thích được thảm họa kinh tế và xã hội, cũng như sự lùi bước về mặt dân chủ đang diễn ra tại Venezuela.


Theo tạp chí Pháp, một trong những nguyên do là cách quản lý kém cỏi dầu hỏa, vốn là nguồn lợi chính của Venezuela. Ông Hugo Chavez đã dựa trên tiền thu được từ dầu hỏa để tài trợ cho những chương trình xã hội cần thiết được lòng dân. Có điều ông đã không chuẩn bị cho tương lai, và không tính trước việc giá dầu tất yếu sụt giảm.


Ông cũng không làm gì để chấm dứt tình trạng quản lý tồi tệ tại tập đoàn dầu hỏa quốc gia PDVSA, bị biến thành công cụ chính trị, làm cho sản lượng hiện giờ chỉ bằng 1/3 mức của những năm 2000.


Chế độ cách mạng bolivar do ông Chavez khởi xướng cũng biến thái. Giữa chính quyền được lòng dân thực thụ ban đầu của Chavez, liên tiếp được bầu “một cách hợp lệ”, và chế độ độc đoán hiện nay của Maduro, đất nước Venezuela đã càng lúc càng suy sụp và bị cô lập trong một khu vực Nam Mỹ đã chuyển sang cánh hữu.


Đối với L’Obs, phải thật mù quáng mới nhìn thấy nơi Maduro một hiện thân của những lý tưởng cách mạng tiến bộ. Một phần những người « chân chính » theo Chavez trước đây đã xa lánh Maduro. Bây giờ vị tổng thống bị phản đối chỉ còn một lập luận để bám quyền, đó là tố cáo « chủ nghĩa đế quốc Yankee » mà hiện thân là Donald Trump – một vai trò mà tổng thống Mỹ đã thể hiện một cách hoàn hảo.


Tuy nhiên, dù có bàn tay của Washington hay không, thì ván cờ sắp kết thúc đối với một chế độ đã bị mất uy tín và đến lúc tàn hơi.


Câu hỏi không còn là nên giúp Guaido hay không, mà là giúp ra sao


Trong hồ sơ trang bìa mang tựa đề « Cuộc chiến vì tương lai của Venezuela », tuần báo Anh The Economist cũng trở lại với điều được tờ báo gọi là “tấn phong tổng thống Juan Guaido”, và cho rằng các nền dân chủ trên thế giới có lý khi tìm kiếm thay đổi tại quốc gia châu Mỹ La Tinh được cai trị một cách tồi tệ nhất.


Theo tuần báo Anh, câu hỏi đặt ra lúc này không phải là liệu có nên giúp ông Guaido hay không, mà là giúp bằng cách nào.


The Economist ghi nhận là trong tuần này, Hoa Kỳ, vẫn là đối tác thương mại chính của Venezuela, đã đánh vào ngành xuất khẩu dầu khí Venezuela, ra lệnh chuyển tiền thu được vào tài khoản ngân hàng của chính phủ của ông Guaido. Mục tiêu là nhằm bóp nghẹt chế độ Maduro, với hy vọng rằng quân đội nước này sẽ quay sang ủng hộ ông Guaido.


Đối với The Economist, biện pháp mạnh như kể trên rất nguy hiểm, có thể khiến cho ông Maduro tăng cường đàn áp, khủng bố, trong lúc các biện pháp trừng phạt kinh tế có thể có hại cho người dân nhiều hơn là cho chế độ… Tuần này, cố vấn an ninh quốc gia diều hâu của ông Trump là John Bolton đã nói bóng gió về việc sử dụng quân đội Mỹ để can thiệp... một ý tưởng mà tuần báo Anh cho là một sai lầm.


Theo The Economist, những ai ủng hộ ông Guaido, có cách giúp đỡ mà không cần dùng đến vũ lực hay thủ đoạn bẩn thỉu.


Trước hết là những biện pháp khuyến khích người Venezuela yêu cầu thay đổi, thúc giục quân đội từ bỏ chế độ và mở đường cho ông Maduro ra đi.


Ngoài ra, cần phải cho người Venezuela biết rõ rằng thế giới đã sẵn sàng hỗ trợ Venezuela nếu ông Guaido lên nắm quyền. Bài học từ mùa xuân Ả Rập cho thấy là ngay cả khi triệt hạ được một bạo chúa, một nhà lãnh đạo cũng phải cải thiện nhanh chóng tình trạng đất nước nếu không muốn bị phủ nhận.


Các ưu tiên trước mắt cho Venezuela sẽ là thực phẩm và y tế. Chính phủ mới sẽ phải chặn đứng ngay tình trạng siêu lạm phát, nhưng cũng cần có ngay tiền thật đến từ nước ngoài. Các định chế tài chánh quốc tế, trong đó có FMI, nên hào phóng.


Đối với The Economist, danh sách việc cần làm còn rất dài, nhưng đất nước Venezuela có đủ khả năng vươn lên trở lại, với ông Guaido có dấu hiệu là một người có năng lực đoàn kết được những phe phái đối lập đang rất chia rẽ. Vấn đề là phải gạt bỏ được ông Maduro./( Trọng Nghĩa


02-02-2019)
21 Tháng Sáu 2015(Xem: 19235)
"Iran đã đạt được thỏa thuận khung về hạt nhân với Hoa Kỳ, Nga, Trung Quốc, Pháp, Anh và Đức hôm 2 tháng 4. Các bên đàm phán đang nhắm vào thỏa thuận chung quyết, trong đó Iran sẽ hạn chế chương trình hạt nhân để đổi lại việc được nới lỏng các biện pháp trừng phạt kinh tế."
18 Tháng Sáu 2015(Xem: 19471)
"Chủ tịch Tiểu Ban Nhân Quyền Toàn Cầu của Hạ Viện Mỹ Chris Smith, cũng là người chủ tọa buổi điều trần, “chính phủ Việt Nam cần hợp tác an ninh và lợi ích kinh tế của Mỹ hơn là Mỹ cần Việt Nam”
16 Tháng Sáu 2015(Xem: 19387)
"Những vụ biểu tình ở Burundi bùng ra sau khi Tổng thống Pierre Nkurunziza nói rằng ông sẽ tranh cử tổng thống nhiệm kỳ thứ ba."
16 Tháng Sáu 2015(Xem: 19289)
"Ronald Reagan là Hàng không Mẫu hạm tối tân của Hải quân Hoa Kỳ sẽ thay thế HKMH George Washington ở Thái Bình Dương. Sắp tới, mẫu hạm này hiện nằm ở ngoài khơi bờ biển Hoa Kỳ sẽ được phái đến căn cứ Mỹ tại Nhật Bản, theo tờ Thái Lan Bangkok Post."
16 Tháng Sáu 2015(Xem: 18686)
Bà Hillary Clinton, ứng viên "nặng ký" thuộc đảng Dân Chủ và cựu thống đốc bang Florida Jeb Bush, con trai và em trai của hai cựu tổng thống Mỹ, đã chính thức bước vào cuộc đua tranh cử tổng thống năm 2016. Ông Jeb Bush là nhân vật thứ 11 của Đảng Cộng hòa tuyên bố tranh cử.
16 Tháng Sáu 2015(Xem: 26535)
"Kênh đào Suez là một tuyến hàng hải quan trọng nối liền Âu châu với Á châu và mang lại cho Ai Cập 5 tỉ rưỡi đô la trong năm 2014. Kênh mới” là kênh cũ được nới rộng để các chiếc tàu có thể chạy cạnh nhau như trên xa lộ hai lằn, thay vì chỉ có một lằn như hiện nay." "Đô đốc Mameesh cho biết chưa đầy 10 năm nữa con kênh được nới rộng này sẽ mang lại cho Ai Cập 13 tỉ đô la mỗi năm."
14 Tháng Sáu 2015(Xem: 18726)
Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama nói rằng việc Hạ viện không thông qua một dự luật hỗ trợ người lao động Mỹ bị ảnh hưởng bởi các hiệp định thương mại toàn cầu sẽ "gây thiệt hại trực tiếp cho khoảng 100.000 người lao động và cộng đồng của họ."
14 Tháng Sáu 2015(Xem: 18638)
"Nhà kinh tế Spencer Dale của BP cho rằng "cuộc cách mạng đá phiến" chính là nguyên nhân khiến sản lượng dầu của Mỹ tăng đột biến, giúp các nhà sản xuất của Mỹ "đi tắt vượt mặt" Ả-rập Saudi."
11 Tháng Sáu 2015(Xem: 18506)
Ngoại trưởng Úc Julie Bishop hôm, 11/06/2015 nói: « có thể gây căng thẳng, gây ra những tính toán hay xét đoán sai lầm để cuối cùng kết thúc bằng một hình thức xung đột nào đó ».
11 Tháng Sáu 2015(Xem: 19660)
"Lần này Phạm Trường Long sẽ nói gì với Ash Carter về Biển Đông. Tháp tùng ông Long có Đô đốc Tôn Kiến Quốc, người vừa làm trưởng đoàn quân đội Trung Quốc tham dự Đối thoại Shangri-la, Ngô Xương Đức - Thượng tướng Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị và Tống Phổ Tuyển, Thượng tướng - Tư lệnh đại quân khu Bắc Kinh."
11 Tháng Sáu 2015(Xem: 20030)
- Lý do thứ nhất xuất phát từ mối lo ngại phải duy trì vị thế cường quốc năng lượng và tài nguyên của thế giới. Ông Putin đã nhận thấy sức tiêu thụ dầu và khí đốt tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương sẽ tăng rất mạnh trong 20 năm tới. - Lý do thứ hai, Nga đang bắt đầu gia tăng giao thương và hiện diện quân sự tại Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, bao gồm cả Đông Nam Á, nhằm củng cố ảnh hưởng chính trị. - Cuối cùng, Nga đang đặt cược rằng thế kỷ 21 là “thời của châu Á”, và Moscow cho rằng Trung Quốc sẽ là quốc gia tạo ra thay đổi về trật tự trong khu vực, cũng như trên thế giới. Tổng thống Nga Vladimir Putin trong tàu ngầm C-Explorer 5, chuẩn bị lặn xuống Vịnh
09 Tháng Sáu 2015(Xem: 18587)
"Chiến dịch quy mô do Hải quân và lực lượng tuần duyên Ý điều phối đã huy động cả tàu chiến của một số quốc gia khác như Anh, Ai Len, Đức và Tây Ban Nha trong hai ngày 06 và 07/06/2015 đã cứu hộ 14 con tàu với rất nhiều thuyên nhân đang gặp khó khăn ở ngoài khơi Libya."
09 Tháng Sáu 2015(Xem: 20769)
"Về mặt danh nghĩa, căn cứ Mỹ muốn thiết lập ở Campuchia là nơi đặt các thiết bị hậu cần kỹ thuật phục vụ công tác cứu nạn cứu hộ. Hiện tại do Washington và Phnom Penh chưa có bất kỳ hiệp định nào về đặt căn cứ nước này trên lãnh thổ nước kia, Mỹ đang đề xuất với Campuchia và hai bên sẽ đàm phán về vấn đề này, sau đó mới tiến hành triển khai trên thực địa."
09 Tháng Sáu 2015(Xem: 19971)
"Cùng với bia, xúc xích và màn biểu diễn từ những người đàn ông trong chiếc quần yếm truyền thống, Tổng thống Obama nhận được sự chào đón nồng nhiệt từ thủ tướng Đức tại làng Kruen ở vùng Bavaria, trước khi diễn ra hội nghị thượng đỉnh của nhóm G7 - 7 cường quốc hàng đầu thế giới. G7 đã loại Nga ra khỏi năm 2014 sau khi Nga "thôn tính" bán đảo Crimea. Trong kỳ tranh cửa chức vụ TT Hoa Kỳ, nụ cười "hiền và tươi" của Obama đã thu hút được vô số cảm tình, vô số phiếu."
09 Tháng Sáu 2015(Xem: 19541)
"Đài tiếng nói Đức ngày 8 tháng 6 đưa tin, vào thứ Hai, các nhà lãnh đạo nhóm G7 đã đạt được đồng thuận quan trọng về mục tiêu bảo vệ khí hậu, đồng thời trong tuyên bố bế mạc quan ngại về vấn đề biển Hoa Đông và Biển Đông. Đối với Nga, nhà lãnh đạo các nước không chỉ quyết định tiếp tục loại Nga ra khỏi ngưỡng cửa Hội nghị thượng đỉnh G7, mà còn có kế hoạch áp dụng thái độ cứng rắn hơn."
07 Tháng Sáu 2015(Xem: 21349)
"Ấn Độ và Pakistan có chung một lịch sử đầy xung đột. Trước khi rút khỏi tiểu lục địa Ấn Độ vào năm 1947, người Anh đã kịp vạch ra đường ranh giới chia vùng Punjab đất đai phì nhiêu ra thành các thành phố Amritsar của Ấn độ và Lahore của Pakistan ngày nay."
07 Tháng Sáu 2015(Xem: 20131)
"Đây là một phiên bản tái tạo giống thật. Tại khu vực cảng nhỏ bé Yorktown, hàng ngàn người phấn chấn tới thưởng lãm thời khắc này. Rất nhiều người trong số họ đã theo dõi quá trình xây dựng bản sao con tàu “Hermione” ngay từ lúc bắt đầu."
07 Tháng Sáu 2015(Xem: 18081)
- Tổng Thống Philippines Benigno Aquino đem Trung Quốc ra so sánh với Đức Quốc Xã trong một bài diễn văn đọc ở Nhật Bản. - Theo ông Gordon Chang, tác giả cuốn “Sự sụp đổ sắp tới của Trung Quốc”, cho rằng Biển Đông có thể sắp sửa trở thành “Vùng Đại Chiến.”
04 Tháng Sáu 2015(Xem: 19843)
"Nhật Bản, Mỹ và Úc có ý định giúp đỡ 2 nước bằng cách đào tạo nhân viên quân sự tại hai quốc gia Đông Nam Á này. Đồng thời bộ ba liên minh cũng có kế hoạch giúp Việt Nam và Philippines nâng cao kỹ năng cho lực lượng phòng thủ bằng cách mời một số cán bộ sang Nhật Bản, Mỹ và Úc đào tạo và thúc đẩy các hoạt động trao đổi, giao lưu quân sự."
02 Tháng Sáu 2015(Xem: 18742)
"Bốn tàu chiến của Ấn Độ tiến hành tập trận với 5 nước Đông Nam Á xung quanh các khu vực đang có tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông, trước khi tới Úc."