Andrea Boceli và Nhạc trưởng Eugene Kohn (Ảnh: Olivier Glassey-Trầnguyễn)
Nguyễn Xuân Hoàng và Bạn hữu blog
Trang Đài Glassey-Trầnguyễn
20.06.2013
* The authors express special thanks to Ms. Tracy
Richmond and Ms. Nguyễn Thị Châu for enabling them to attend the Andrea Bocelli
Concert at Honda Center on June 9, 2013. Tác giả và nhiếp ảnh gia đặc biệt cảm
ơn Cô Tracy Richmond và Bà Nguyễn Thị Châu đã tạo điều kiện để chúng tôi tham
dự Chương trình Andrea Bocelli tại Honda Center ngày 9 tháng Sáu, 2013. *
1.VẪN LÀ TÌNH YÊU
“Passione.” Andrea Bocelli đã chọn một đề tài muôn thưở cho chuyến lưu
diễn tại Mỹ mùa hè 2013, với một đêm diễn tại Honda Center, Anaheim,
California, vào Chúa Nhật 9 tháng Sáu. Ông đã làm nghẽn đường phố quanh Honda
Center trong suốt một tiếng đồng hồ trước và sau giờ diễn. Và khi ông vừa đặt
chân lên sân khấu, nhiều khán giả đã đứng lên vỗ tay tán thưởng, không cần chờ
đến cuối chương trình. Andrea Bocelli – một cái tên đầy khả năng thao túng trái
tim người khác. Ông đã làm cho bao nhiêu người yêu nhau hơn, và yêu âm nhạc và
ngôn ngữ Ý?
Andrea Bocelli là một người hạnh phúc. Còn gì đẹp hơn là được hát tiếng mẹ đẻ
của mình cho cả thế giới nghe? Ông đã đưa cả đất trời Ý Đại Lợi vào không gian
của Honda Center, khẳng định với nhân loại: tiếng Ý là ngôn ngữ của Tình Yêu.
Tiếng hát đầy, ấm, và nhiều màu sắc của ông nhẹ nhàng toả đi, làm người đối
diện thật dễ chịu, như cung cách khiêm cung cố hữu và nụ cười rất hiền của ông.
Một Andrea Bocelli bằng xương bằng thịt thì quá “hiền” so với sự nghiệp đồ sộ
của Ông.
Tình yêu. Không chỉ là tình yêu đôi lứa. Quê hương. Tiếng nói. Một miền đất thơ
mộng. Trái đất bao la. Ánh mắt trẻ thơ. Những vũ điệu dân dã người dân Ý ngẫu
hứng hoà nhịp trong vườn nho, bên đồng lúa mạch. Cá anchovie. Pizza. Sương khói
biển. Những cánh chim lấp lánh trên sóng. Những bó hoa. Trẻ con nô đùa. Đám
cưới. Chiến tranh. Quân nhân giải ngũ, hồi hương. Nước mắt đoàn viên của chinh
phụ. “Funiculì, Funiculà” – hãy cưới Anh đi, Nannina (một bài
hát Naepolitan nổi tiếng của nhà báo Ý Peppino Turco, nhạc sĩ Ý Luigi Denza phổ
nhạc năm 1880). Và cả những gì thẩm thấu và vô hình. Andrea Bocelli mãi là
tiếng hát của Tình Yêu, chuyên chở thời gian, lịch sử, cuộc đời.
2.VỠ NÁT LỒNG NGỰC
Nghệ thuật Andrea Bocelli không đứng riêng, mà là con đẻ của Hôn nhân kiểu
Ý (với Sofia Lauren, phim Marriage Italian Style,1964), là vị
đắng của Những Cánh Đồng Hoa Mặt Trời (với Sofia Lauren, phim The
Sunflower, tiếng Ý “I girasoli,” 1970 của Đạo diễn Vittorio de Sica), là
dư âm của Chàng Phát Thơ (Il Postino – The Postman, 1994, Đạo diễn
Michael Radford), là thể hiện của pho nhạc Vivaldi, biểu đạt của những miền đất
Tuscan, Portofino. Nghệ thuật đó hít thở cái cổ kính của Ý Đại Lợi, vang vang
cái xanh ngát của Địa Trung Hải, trùng điệp bao thế hệ Romeo-Juliet của đời
thường lẫn nghệ thuật, ẩn hiện cổ trang và cung đình. Nghệ thuật đó liên tục
biến thiên như những chiếc mặt nạ của miền Venice diễm lệ, trãi dài như núi, lênh láng
đại dương, mênh mông như trời, sừng sững như Colosseum.
Andrea Bocelli hát dễ dàng và hát xuất sắc rất nhiều thể loại, từ những bài
nhạc pop phổ biến, đến những ca khúc cổ như nhạc kịch ba-màn La Traviata
của Giuseppe Verdi, dựng theo libretto kiểu Ý của Francesco Maria Piave. Ca
khúc kinh điển Granada
do nhạc sĩ Mễ Tây Cơ Agustín Lara viết năm 1932. Turandot – vở nhạc
opera ba màn của Giacomo Puccini, được Franco Alfano hoàn tất, do Giuseppe
Adami và Renato Simoni phổ theo libretto bằng tiếng Ý. La Vie en Rose
với Edif Piaf “về lại,” đồng diễn qua màn hình và dàn âm thanh. Và dù Ai
hay ai biết (Qui Sait, Qui Sait, Qui Sait… song ca với Soprano
Maria Aleida), một ngày nào đó, Tôi tìm thấy tình yêu ở Portofino (I
found my love in Portofino).
Sopara Maria Aleida (Ảnh: Olivier Glassey-Trầnguyễn)
Và Khi tôi yêu (When I fall in love song
ca với Fantasia), biết đâu tôi lại chẳng đến “New York, New York,” ở
đó, tôi sẽ dâng một Lời nguyện (The Prayer của danh tài âm
nhạc David Froster, do chính soạn giả đệm piano – “và chỉ piano” như David đề
nghị) – một lời nguyện cho Tình Yêu. Và không thể thiếu bài hát ‘tủ’ của Andrea
Bocelli – Con Te Partirò – nổi tiếng khi được soạn cho song ca với
Sarah Brightman. Fantasia, American Idol winner và tám lần được đề cử cho giải
Grammy, trình bày Summertime và song ca với Andrea Bocelli ở cuối
chương trình. Fantasia có tiếng hát lanh lảnh, trong veo, trong như dòng nước ở
bờ biển Isola Bella (nghĩa là “hòn đảo đẹp”), gần biên giới Thuỵ Sỹ, nơi nghỉ
mát của Hoàng gia Ý ngày xưa.
Nghệ thuật của Andrea Bocelli là những âm thanh xé không gian, chở cả hồn dân
tộc Ý. Tiếng hát của ông trỗi lên trên dàn nhạc Los Angeles Festival Orchestra
(do Nhạc trưởng Eugene Kohn điều khiển) và đoàn hợp xướng, quấn quýt với tiếng
vỹ cầm solo réo rắt, tan vào không trung và tâm não khán giả. Tiếng hát bật dội
tình yêu trên da thịt, biển hồ, phố thị. Nghệ thuật của ông được nuôi dưỡng từ
nhiều thế kỷ của đam mê. Nước Ý còn nghèo kinh tế, nhưng vẫn giàu nghệ thuật,
văn hoá, lịch sử. Andrea Bocelli đã vào tuổi trung niên, một Romeo tóc hoa râm
mà vẫn cuồng nhiệt nồng nàn.
Khi thăm Ý một tháng vào năm 2005, bạn bè đã khuyến cáo tôi rằng, đôi mắt của
thanh niên Ý rất đẹp. Bạn sẽ dễ dàng bị cú sét ái tình đánh trúng nếu dám nhìn
vào đó. Đôi mắt âm nhạc của Andrea Bocelli còn có nhiều mãnh lực hơn – bạn có
nhắm mắt lại, vẫn bị “sét đánh” như thường.
“Passione.” Một chiều hè, khi hoàng hôn dịu dàng ân ái với mặt đất… Tao nhân
mặc khách đến Honda Center. Đợi chờ. Lắng nghe.
Vỡ nát lồng ngực.
3.VÀ NGUYỄN ĐỨC ĐẠT
Giữa mênh mang Ý Đại Lợi trên màn ảnh rộng và trong
dòng-âm-thanh-Andrea-Bocelli tại Honda Center, tâm thức tôi trôi về những miền
ký ức với nhạc sĩ khiếm thị Nguyễn Đức Đạt. Tôi cho rằng Nguyễn Đức Đạt xứng
đáng được gọi là một Andrea Bocelli của Việt Nam, dù trên bình diện âm
nhạc quốc tế, tác giả của Gã Điên Trên Đồi Hoang có một chỗ đứng khiêm
tốn hơn.
Nguyễn Đức Đạt giống Andrea Bocelli ở nhiều điểm. Khiếm thị, tài ba, đam mê âm
nhạc, một nghệ sĩ tuyệt luân. Cả hai đều đưa quê hương của mình vào nghệ thuật
trình diễn. Cả hai đều khổ hạnh trên con đường theo đuổi nghệ thuật: Andrea
Bocelli phải đi đánh đàn ở quán rượu để trả tiền học thanh nhạc, Nguyễn Đức Đạt
đi đàn cho đám cưới khi còn ở Việt Nam để mưu sinh. Nhưng tài năng của
họ cuối cùng cũng đưa họ vào chỗ đứng xứng đáng trong lòng người ngưỡng mộ.
Nhưng Nguyễn Đức Đạt vẫn có những thiệt thòi riêng: bị chiến tranh chèn ép, bị
khủng hoảng hậu chiến dập vùi, không có môi trường thuận tiện để phát triển tài
năng. Có cực đến đâu, thì Andrea Bocelli cũng chưa bao giờ phải tự đi chợ cho
mình, bị người ta gạt bán cà hôi dưa thối như Nguyễn Đức Đạt đã chịu khi anh
còn sống tại Câu Lạc Bộ Bừng Sáng tại Sài Gòn. Khi qua Mỹ, anh đã theo học Cử
nhân về trình diễn Tây Ban Cầm tại Cal State Fullerton, lập ban nhạc Bayadera, và
đoạt nhiều giải thưởng tầm cỡ.
Cho nên, nghệ thuật của Andrea Bocelli rạng rỡ, ánh ngời, hân hoan, tung tăng,
choáng ngợp. Còn nghệ thuật của Nguyễn Đức Đạt trầm lắng, không thiếu rộn ràng
với điệu flamenco (một phong cách nhạc của Tây Ban Nha), nhưng vẫn đầy chịu
đựng, đăm đắm Thiền tính. Nếu Andrea Bocelli làm người nghe vỡ nát lồng ngực,
thì Nguyễn Đức Đạt còn có khả năng bơm máu cho những trái tim da vàng. Năm
2008, trong buổi dạ tiệc gây quỹ tại Seafood World để tuyên dương Bà Anne
Frank, người sáng lập Văn Khố Đông Nam Á tại UC Irvine, Nguyễn Đức Đạt đã trình
bày Hòn Vọng Phu trên guitar với kỹ thuật flamenco, và làm trái tim
người nghe điêu đứng.
May mắn cho những ai có cơ hội thưởng thức được cả hai nghệ sĩ tài ba này. Còn
gì đẹp hơn là được cả hai tiếng hát này làm nát lồng ngực? Có đấy! Khi bạn được
nát ngực cùng với ý trung nhân của mình, nắm tay nhau, cùng tan vào
“passione.”[TĐ-G TN] /
