Anish Kapoor -Dirty Corner (Góc Bẩn): ‘’âm đạo của hoàng hậu’’ bị phá

26 Tháng Sáu 201512:21 SA(Xem: 9115)
"BÁO VĂN HÓA - CALIFORNIA" THỨ SÁU 26 JUNE 2015

Kapoor, tranh cãi về tác phẩm bị phá hỏng

Tuấn Thảo
blank
Tác phẩm Dirty Corner (Góc Bẩn) của Anish Kapoor trong vườn cung điện Versailles - Reuters /Charles Platiau

Trong tuần vừa qua, tác phẩm Dirty Corner (Góc Bẩn) của nghệ sĩ Anish Kapoor đã bị phá hỏng. Kết hợp điêu khắc với nghệ thuật sắp đặt, tác phẩm khá đồ sộ này được làm bằng thép rỉ, dài tới 60 thước. Nằm trong khuôn khổ cuộc triển lãm nghệ thuật đương đại nhân dịp hè này tại lâu đài Versailles, tác phẩm của Anish Kapoor đã bị tạt đầy nước sơn màu vàng.

Đây là lần thứ nhì một tác phẩm nghệ thuật đương đại trưng bày tại Pháp gây tranh cãi đến mức bị phá hoại. Vụ đầu tiên là vào cuối tháng 10 năm 2014 liên quan tới tác phẩm có tựa đề là Cây Thông của nghệ sĩ người Mỹ Paul McCarthy, tại quảng trường kim hoàn Vendôme, giữa lòng thủ đô Paris.

Vụ thứ nhì diễn ra 8 tháng sau đó vì tác phẩm Dirty Corner (Góc Bẩn) của nghệ sĩ người Anh gốc Ấn Độ Anish Kapoor bị cho là quá ‘’chướng mắt’’ trong khuôn viên vườn thượng uyển, nổi tiếng là thơ mộng trữ tình của cung điện Versailles sang trọng cổ kính.

Sự kiện hai tác phẩm đương đại bị phá hỏng chỉ trong vòng chưa đầy một năm làm dấy lên cuộc tranh cãi cũng như đặt lại rất nhiều câu hỏi về giá trị và vai trò của ‘’nghệ thuật’’ trong đời sống. Trong trường hợp của Paul McCarthy, tác phẩm cao hơn 7 thước của nghệ sĩ người Mỹ, được làm bằng cao su rồi phồng lên nhờ bơm hơi.

Tác phẩm mà ông gọi là Cây Thông lại trở nên cực kỳ nhạy cảm, khó thể diễn tả bởi vì hình dáng của nó trong thực tế lại giống y hệt như là loại đồ chơi ‘’sex toy’’ dành cho người lớn. Còn trong trường hợp của Anish Kapoor, tác phẩm Dirty Corner (Góc Bẩn) từng được ông mô tả như là ‘’âm đạo của hoàng hậu’’ cho dù sau đó ông đã cải chính và cho rằng báo chí đã diễn giải sai trật để rồi bóp méo phát biểu của ông.
Dù gì đi nữa tuyên bố của nghệ sĩ người Anh gốc Ấn Anish Kapoor làm cho ban quản lý cung điện Versailles lúng túng. Từ khi khai mạc cuộc triển lãm vào đầu tháng Sáu, ban giám đốc điều hành đang phải đối phó với nhiều lời chỉ trích cho rằng những tác phẩm như vậy chẳng những ‘‘phản cảm’’ mà còn làm hỏng mất cảnh quan hoành tráng hùng vĩ, cũng như lối kiến trúc nguy nga tráng lệ của lâu đài Versailles. Đối với phe chống, tác phẩm Góc Bẩn vốn đã ‘’gai mắt’’, nay tác giả Kapoor lại còn phát biểu ‘’chướng tai’’.

Nổi đình nổi đám từ hơn hai thập niên qua, Anish Kapoor trở thành khách mời danh dự của ban giám đốc nghệ thuật cung điện Versailles trong suốt mùa hè này. Bên cạnh tác phẩm Góc Bẩn đang gây tranh cãi của ông, còn có nhiều tác phẩm khác, nằm rải rác trong vườn thượng uyển. Sinh năm 1954 ở Bombay (bây giờ gọi là Mumbai), nghệ sĩ người Ấn đến Luân Đôn lập nghiệp từ giữa những năm 1970. Sau một thời gian nghiên cứu ngành kỹ thuật điện, rốt cuộc Anish Kapoor quyết định theo đuổi ngành Nghệ thuật và Thiết kế.

Từ năm 1979, ông vừa sáng tác vừa giảng dạy tại trường Đại học Bách khoa Wolverhampton. Nổi tiếng từ những năm 1980 với những tác phẩm điêu khắc hình học đồ sộ nhưng vẫn có những đường nét linh hoạt sinh động, như thể sắt đá vô tri vô cảm lại tràn đầy nhựa sống.
Nhà điêu khắc Anish Kapoor chủ yếu dùng những vật liệu như đá vôi, thạch cao, hoa cương, cẩm thạch ….. gần đây hơn nữa ông có dùng đến kim loại nhưng không sáng loáng như thép tôi luyện, mà lại nhiều sắc nâu như bị rỉ sét. Các tác phẩm của ông thường khai thác hình tượng của hố sâu để nói lên nỗi ám ảnh sợ hãi trong vực thẳm tiềm thức …. Các tác phẩm như Leviathan (Thủy quái) hay là Decension (Hố trủng nước xoáy) tựa như những vực sâu thăm thẳm cuốn hút sự tò mò đánh vào trí tưởng tượng của người xem. Khách xem triển lãm muốn ‘’mạo hiểm’’ đến gần nhưng vẫn có cảm giác họ sẽ bị cuốn chìm bởi dòng nước xoáy.

Từ đầu những năm 1990, Kapoor chứng tỏ bản lĩnh của một trong những nghệ sĩ đương đại thử nghiệm tìm tòi một phong cách mới trong lãnh vực điêu khắc, (bên cạnh các tên tuổi như Richard Wentworth, Tony Cragg, Richard Deacon, Anthony Gormley, Shirazeh Houshiary hay Bill Woodrow …..) Ông thích kết hợp hai khái niệm kích thước và chất liệu : tác phẩm điêu khắc thường có kích cỡ cực lớn, vật liệu thường chỉ có một màu sắc tự nhiên hay tuân theo gam màu chủ đạo. Gần đây hơn nữa, ông bắt đầu khai thác ý tưởng ánh sáng phản xạ hay là những bề rộng có tác dụng của gương phản chiếu, thế nhưng người soi gương không bắt gặp vóc dáng của mình mà chủ yếu nhìn thấy một hình ảnh bị méo mó.

Riêng trong trường hợp của Dirty Corner (Góc Bẩn), tác phẩm này tự nó đã khơi gợi tính hiếu kỳ của người xem. Có ý kiến cho rằng ngay cả trong tựa đề, Góc Bẩn đủ để làm cho khách đến xem triển lãm, dù có thích hay không, vẫn đâm ra tò mò. Thế nhưng khi trả lời báo chí, ông lại mô tả tác phẩm này giống như là ‘’âm đạo’’ của một nữ hoàng Ai cập hay của một nhân sư.

Một câu nói như vậy dễ gây hiểu lầm và đâm ra phản tác dụng. Đâu đó tác giả Kapoor định hướng nhãn quan của người xem. Dù có đứng dưới bất cứ góc độ nào, khách xem triển lãm trước sau gì vẫn bị ảnh hưởng và nhìn tác phẩm này giống như bộ phận sinh dục của người đàn bà, yếu tố nữ hoàng hay nhân sư chẳng còn là điều quan trọng. Nên chăng để cho người xem tự diễn giải, hiểu theo cảm nhận của mình, hiểu theo cách nào cũng được, cho dù cách diễn giải như vậy khác hẳn với chủ ý ban đầu của tác giả.

Cuộc tranh luận đã được châm ngòi từ lâu. Câu hỏi trước sau vẫn là liệu điện Versailles có nên tiếp tục trưng bày những tác phẩm như vậy hay không. Nhưng lời giải thích của Anish Kapoor về ý nghĩa của tác phẩm Góc Bẩn, thay vì dập tắt tranh cãi, lại có tác dụng đổ thêm dầu vào lửa. Những người ủng hộ thì vẫn cho rằng nên để cho các tác giả tự do bày tỏ quan điểm sáng tạo của họ, cho dù các tác phẩm của họ sẽ làm cho nhiều người cảm thấy chướng mắt, khiêu khích theo kiểu chọc tức. Phe phản đối thì cho rằng một số tác phẩm của Kapoor qau thô tục sống sượng nên càng không xứng đáng xuất hiện tại điện Versailles.

Kẻ binh người chống. Tranh cãi vẫn chưa thể nào ngã ngũ xung quanh câu hỏi có nên duy trì các tác phẩm đương đại tại những địa điểm mang đậm hai dấu ấn : di sản văn hóa, kỳ quan kiến trúc. Cuộc tranh luận tiếp tục lan truyền trên các mạng xã hội. Trong cộng đồng cư dân mạng, có khá nhiều lời bàn dưới dạng câu hỏi mà cho tới giờ vẫn chưa được trả lời.

Đại loại như : Toà Đô chính Paris khi tháo gỡ toàn bộ các ổ khóa tình yêu gắn trên Chiếc Cầu Nghệ Thuật đã giải thích rằng : Có những thứ cần được gìn giữ ở viện bảo tàng, có những thứ khác cần phải gỡ bỏ …. Vậy thì câu nói này tại sao không được áp dụng cho Góc Bẩn của Kapoor ? Hóm hỉnh và cay cú hơn nữa là câu nói như sau : Đã gọi là Góc Bẩn thì tại sao Kapoor lại sợ tác phẩm của mình bị ô uế./

RFI 24-06-2015 15:33
10 Tháng Tám 2014(Xem: 10530)
Trong số các bản tango nổi tiếng, bài A Media Luz được liệt vào danh sách 10 nhạc phẩm bất tử của Argentina. Đứng đầu danh sách này là La Cumparsita (tiếng Việt là Vũ nữ thân gầy). Kế theo sau là El Choclo (Quả Ngô, hiểu theo nghĩa Trái Cấm, tựa tiếng Việt là Tình như mũi tên). Bản tango thứ ba là A Media Luz, mà đặc điểm là bài hát không bị kiểm duyệt dù đề cập đến đề tài sex trong tango.
07 Tháng Tám 2014(Xem: 9323)
Làng nhạc Mêhicô không thiếu gì các giọng ca nữ chuyên hát nhạc bolero. Nhưng trên lãnh vực sáng tác, số phụ nữ chuyên viết theo thể điệu này có thể được đếm trên đầu ngón tay. Trên thế giới, hầu như ai cũng biết đến bài Besame Mucho. Nhưng người phụ nữ đầu tiên nổi tiếng nhờ sáng tác bolero không phải là bà Consuelo Velásquez, mà chính là tác giả María Grever.
31 Tháng Bảy 2014(Xem: 10845)
Trong khuya, mở nghe Quỳnh Giao "Tình Tự Mùa Xuân" của Từ Công Phụng do VCH gửi, nghe sao thấy bâng khuâng lạ thường! Giọng như mới đó mà nay người đã khuất nẻo nơi đâu? Chẳng hiểu sao giờ này VCH lại còn thực hiện PPS này? Phải chăng do những rung động thuần túy của một người vẫn luôn chuộng nghệ thuật, vẫn còn luyến thương giọng hát của một thưở, một thời thanh xuân đáng nhớ...
29 Tháng Bảy 2014(Xem: 9070)
Ca sỹ Khánh Ly đã bay từ Mỹ về Sài Gòn hôm 28/7 để chuẩn bị cho hai chương trình biểu diễn vào hai tối 02/08 ở Hà Nội và 08/08 ở Đà Nẵng. Đây là lần thứ hai trong vòng vài tháng bà trở lại Việt Nam. Ca sỹ nổi tiếng với các ca khúc của nhạc sỹ Trịnh Công Sơn lần đầu tiên về nước biểu diễn hồi tháng 5/2014 sau gần 40 năm sống ở Mỹ, làm dấy lên phản ứng trái ngược cả từ trong nước và cộng đồng hải ngoại.
25 Tháng Bảy 2014(Xem: 9799)
Nữ nghệ sĩ Quỳnh Giao vừa qua đời tại California, thọ 68 tuổi, sau một cơn bạo bệnh. Quỳnh Giao tên thật là Nguyễn Đoan Trang, sinh năm 1946 tại làng Vỹ Dạ, Huế, là con gái của nữ danh ca tân nhạc Minh Trang.
21 Tháng Bảy 2014(Xem: 8385)
Ông bắt đầu sự nghiệp vào những năm 1920 và trở thành một khuôn mặt và âm thanh quen thuộc của nhiều câu lạc bộ và quán rượu ở New Orleans.
29 Tháng Sáu 2014(Xem: 8955)
Chương trình RFI hôm nay được dành để nói về thể điệu bolero. Ngoài hai liên khúc mà RFI hoà âm lại gồm các bản nhạc nổi tiếng nhất, còn có Tristezas, nguyên là bản bolero đầu tiên được viết vào năm 1883.
22 Tháng Sáu 2014(Xem: 9761)
Câu thơ chẳng biết của ai mà ghi lại cũng chẳng biết có đúng không. Nhưng thực sự rất gần với hoàn cảnh của ông thầy dạy Triết, Nguyễn Xuân Hoàng. Anh Nguyễn Xuân Hoàng cũng là nhà văn tên tuổi trên văn đàn và báo giới. Tổng thư ký báo Văn, báo Người Việt, Viet Mercury và Viet tribune hiện nay tại San Jose.
18 Tháng Sáu 2014(Xem: 9095)
Một sớm mai, đất trời Nam Cali vừa mới trải qua những ngày mưa dầm ảm đạm, thì bỗng nhiên, dĩa nhạc của nhạc sĩ Tôn Thất Minh xuất hiện và đã như một làn nắng ấm trong buổi bình minh làm tan đi những đám mây mù.
20 Tháng Năm 2014(Xem: 9279)
30 Tháng Ba 2014(Xem: 10249)
Vũ Đức Sao Biển: "Tôi sinh ra tại Quảng Nam, là con của một gia đình nghèo. Mười tám tuổi, tôi xách chiếc vali nhỏ đựng vài bộ áo quần, tấm bằng tú tài, cây đàn violon, hành phương Nam
10 Tháng Hai 2014(Xem: 9960)
Văn Hóa Magazine chuyển tải nguyên văn mục Nhân Văn Giai Phẩm trên http://www.nhatbaovanhoa.com,
16 Tháng Mười Hai 2013(Xem: 8946)
Một đạo diễn Mỹ từng ba lần đoạt giải thưởng Oscar danh giá mới tới Việt Nam để giúp đào tạo 30 nhà làm phim tài liệu trẻ của Việt Nam ở cả hai miền Nam và Bắc.
21 Tháng Mười Một 2013(Xem: 10616)
Phạm Duy không giống Massiaen, ông đi chu du khắp các lục địa để sưu tầm những nỗi lòng của người Việt xa quê hương. Bằng hình thức ẩn dụ ông mượn những loài chim trong ca dao, dân ca để hót lên những âm điệu hoài hương đó qua tổ khúc Bầy Chim Bỏ Xứ.
24 Tháng Mười 2013(Xem: 9067)
Trong số những bản nhạc Tây Ban Nha rất nổi tiếng, mà nhiều người La Tinh cứ nghĩ rằng nguyên tác là một bài ca Trung Mỹ, có bài Cantinero de Cuba, với giai điệu nồng thắm mặn mà, tiết tấu mềm mại lụa là. Tựa đề nguyên gốc khiến cho người ta tưởng lầm đây là một bản tình ca ra đời tại La Havana. Nhưng bài này được viết tại Sevilla, thủ phủ vùng Andalucia.
08 Tháng Mười 2013(Xem: 8747)
WASHINGTON D.C.: Ngoài những thành công nổi bật về lãnh vực y dược và tin học, giới trẻ thuộc thành phần người Việt tị nạn bắt đầu gặt hái thành qu? tốt đẹp về mặt nghệ thuật. Một cô bé 15 tuổi vừa đạt địa vị cao quý nhất về thơ dành cho học sinh trung học trên toàn quốc Hoa Kỳ, và được Đệ Nhất Phu Nhân tiếp đón tại Bạch Ốc.
01 Tháng Mười 2013(Xem: 14536)
Mới đây hai nhạc sĩ có tiếng của Việt Nam là Huy Tuấn và Quốc Trung khi được báo chí phỏng vấn về đề tài “nhạc sến” đã có những phát biểu làm dư luận ồn ào nếu không muốn nói là nổi giận.
23 Tháng Chín 2013(Xem: 10679)
Giới soạn nhạc La Tinh đã cống hiến cho đời nhiều tình khúc bất tử. Người Uruguay rất tự hào với nhạc phẩm La Cumparsita. Dân Panama xem bài Historia de Un Amor như một di sản văn hóa. Người Cuba đưa bản Quizas, Quizas đi vòng quanh thế giới. Còn Besame Mucho từng được chọn là giai điệu Mêhicô hay nhất mọi thời đại.
23 Tháng Chín 2013(Xem: 8811)
Trả lời trên đài phát thanh RTL vào sáng nay 10/09/2013, Johnny Hallyday thông báo đang chuẩn bị nhiều buổi biểu diễn tại Hà Nội và Hồng Kông để gây quỹ giúp trẻ em bị nhiễm HIV.
18 Tháng Chín 2013(Xem: 8514)
Nữ ca sĩ hải ngoại đã có cơ hội gặp gỡ người hâm mộ và yêu thích tiếng hát của cô trong đêm nhạc diễn ra vừa qua tại phòng trà Tiếng Xưa, TP.HCM.