Lào: Cạn kiệt phù sa Mekong

28 Tháng Bảy 20167:58 CH(Xem: 9400)

"BÁO VĂN HÓA-CALIFORNIA" THỨ  SÁU 29  JULY 2016


Lào: Cạn kiệt phù sa Mekong


image065

Khai thác sỏi, cát trên dòng MêkôngẢnh : AFP


Môi trường sông Mêkông, nguồn sống của hàng chục triệu cư dân hạ lưu, đặc biệt là cư dân đồng bằng Nam Bộ Việt Nam, đang bị đe dọa nghiêm trọng. Bên cạnh các đập thủy điện, nạn hút cát phục vụ các công trình xây dựng.  Theo một số nghiên cứu, trong những năm gần đây, hàng năm trầm tích trên Mêkông bị hút tới 50 triệu tấn, tức gấp hai lần rưỡi lượng trầm tích từ thượng nguồn trôi về trong cùng thời gian. 


Ngay tại khu vực gần sát thủ đô Vientiane, cấu trúc của dòng sông này cũng đang biến đổi mạnh mẽ với việc cát, sỏi, đá, bị khai thác ồ ạt để phục vụ các công trình xây dựng lớn. 80% số cát được khai thác phục vụ cho việc sản xuất bê tông.


Tại châu Á, việc hút cát sông, cát biển dùng cho xây dựng là hoạt động rất phổ biến, nhưng cho đến nay Lào vẫn được coi là tương đối không bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, quốc gia vốn yên bình này đang biến thành một công trường lớn.


Nói chuyện với AFP, ông Air Phangalay, 44 tuổi, đứng đầu một công ty khai thác cát đang phát triển rất mạnh, cho biết ngày càng có nhiều doanh nghiệp, trong đó rất nhiều doanh nghiệp người Trung Quốc, ồ ạt xây dựng cơ sở tại thủ đô Lào. Ông thừa nhận việc khai thác cát quy mô lớn khiến dòng chảy thay đổi mạnh, về hướng đi, về chiều sâu, tác động đến các tầng nước ngầm.


Nhà chức trách Lào cũng chỉ thừa nhận một cách rất ngắn gọn là : « Việc hút cát Mêkông tác động đến cấu trúc dòng sông và hệ sinh thái ».


Trên thực tế, chính quyền Lào không nắm được số liệu về lượng cát được khai thác trong những năm gần đây. Chủ công ty hút cát nói trên cho biết, các công ty không bị giới hạn về số lượng cát được phép khai thác.


Người phụ trách hồ sơ nước của Quỹ Bảo Vệ thiên nhiên của vùng Mêkông, ông Marc Goicho, cảnh báo : « Việc khai thác cát như vậy trên thượng nguồn Mêkông chắc chắn sẽ để lại những hậu quả nặng nề đối với vùng châu thổ sông và việc này không thể kéo dài ».


Sông Mêkông tạo ra khoảng 20 triệu tấn trầm tích hàng năm. Tuy nhiên, theo một số nghiên cứu, trong những năm gần đây, lượng khai thác lên đến khoảng 50 triệu tấn, tức gấp hai lần rưỡi, trong cùng thời gian.


Một chuyên gia của Quỹ Môi trường Liên Hiệp Quốc nhận xét : trong một thời gian dài, người ta đã từng cho rằng cát là một nguồn tài nguyên vô tận… Nhưng trong những năm gần đây tốc độ tiêu thụ cát tăng lên khủng khiếp. Chỉ trong vòng bốn năm Trung Quốc tiêu thụ bằng Hoa Kỳ trong suốt một thế kỷ, với khoảng 18 tỷ tấn, chiếm 60% tổng tiêu thụ toàn cầu.


Cơn sốt địa ốc của Trung Quốc không dừng lại ở biên giới. Giờ đây nó đang lan qua Lào.


Pak Beng : Dự án thủy điện thứ ba trên Mêkông


Tương lai con sông càng trở nên bất trắc hơn với việc các đập thủy điện đang lần lượt được xây dựng trên dòng chính. Cuối tháng 7/2016, báo chí Việt Nam bắt đầu nói đến việc Lào chuẩn bị xây dựng thêm Pak Bang, một con đập thứ ba trên dòng chính sông Mẹ Mêkông. Sau Xayaburi và Don Sahong, người ta bắt đầu nói đến Pak Bang. Từ Sài Gòn, nhà nghiên cứu môi trường Nguyễn Hữu Thiện, thành viên Mạng Lưới Sông Ngòi Việt Nam (VRN), cho biết về thông tin này. : "Hiện nay ở Việt Nam chưa có thông tin gì nhiều về việc Lào chuẩn bị khởi công đập Pak Beng. Chỉ một số ít chuyên gia có theo dõi chuyện thủy điện Mêkông thì biết được thông tin từ Thông tấn xã Lào, ngoài ra không có thông tin nào khác, vì vậy công chúng đa phần là chưa hay biết gì".


Nhà nghiên cứu Nguyễn Hữu Thiện cho biết ba tác hại chính của con đập Pak Bang, nếu công trình này được khởi công : "Thứ nhất, đập Pak Beng có thể xem là cây domino thứ ba trong chuỗi 11 cây domino sắp đổ. Pak Bang là đập thứ ba trong chuỗi 11 đập trên dòng chính Mêkông sau đập Xayaburi và đập Don Sahong đã khởi công. Theo hiệp định 1995 thì các đập này phải đi qua quy trình PNPCA tức là Thông báo, tham vấn trước, và đồng thuận nhưng kinh nghiệm đối với 2 đập vừa qua thì dù hồ sơ Đánh giá tác động môi trường của các đập đó không đầy đủ, thiếu đánh giá tác động xuyên biên giới nhưng cuối cùng thì Lào vẫn tiến hành xây dựng. Như vậy, xem ra những quan ngại của các nước láng giềng và cộng đồng bị ảnh hưởng không có ảnh hưởng đến quyết định cuối cùng. Có thông tin rằng Lào đã điều chỉnh thiết kế của đập Xayaburi để giảm tác động về phù sa và thủy sản, nhưng việc điều chỉnh thiết kế như thế nào thì không rõ vì không có công bố, hơn nữa việc điều chỉnh thiết kế đó cũng chưa được chứng minh có hiệu quả hay không trên thực tế. Với hai tiền lệ là Xayaburi và Don Sahong như thế, và nay là đập Pak Beng nữa thì rất có thể toàn bộ 11 đập dòng chính sẽ được xây dựng. Như thế thì tác động tổng thể từ 11 đập đối với ĐBSCL sẽ rất nghiêm trọng.


Thứ hai, đập Pak Beng là một trong những đập có khả năng lưu giữ phù sa cao. Nếu được xây dựng, đập sẽ làm giảm lượng phù sa về vùng hạ lưu và ĐBSCL ở Việt Nam, ảnh hưởng đến năng suất nông nghiệp ở ĐBSCL và quan trọng hơn đó là gia tăng sự sạt lở bờ sông, bờ biển do làm mất cân bằng cán cân phù sa. ĐBSCL là một đồng bằng trẻ, được chính dòng sông Mêkông bồi đắp tạo nên trong khoảng 6,000 năm qua. Đó là quá trình tự nhiên, gọi là quá trình kiến tạo đồng bằng. Nay lượng phù sa giảm, thì quá trình kiến tạo đồng bằng sẽ ngưng và quá trình ngược lại sẽ diễn ra, tức là quá trình sạt lở sẽ dữ dội hơn.


Thứ ba, dù các đập dòng chính này là loại đập dâng (run-of-river dam) vận hành khoảng 8-12 giờ mỗi ngày, tức là trong những năm bình thường thì các đập này cho nước đi qua trong ngày, nhưng đối với những năm khô hạn thì riêng đập Pak Beng có khả năng lưu nước từ 1 đến 1.5 ngày, các đập kia trong số 11 đập có khả năng lưu nước từ 3 ngày đến 18 ngày. Như vậy trong những năm khô hạn thì nước đi qua tất cả 11 đập này sẽ rất chậm, làm nước về đến ĐBSCL muộn đi cả tháng, làm gia tăng xâm nhập mặn ở vùng ven biển ĐBSCL trong mùa khô"./


Trọng Thành  RFI 27-07-2016

18 Tháng Mười Một 2014(Xem: 12940)
Trải nghiệm chưa từng có về ẩm thực là những gì mà Trung Quốc mô tả về yến tiệc dành để thết đãi các nhà lãnh đạo thế giới tới Bắc Kinh tham dự Hội nghị thượng đỉnh APEC 2014. Từ nhiều tháng trước khi APEC diễn ra, Trung Quốc đã chiêu mộ các đầu bếp giỏi, đội ngũ phục vụ chuyên nghiệp, các nghệ nhân thiết kế gốm của làng gốm sứ Đức Cảnh Trần nổi tiếng... cùng chuẩn bị tỉ mỉ, chi tiết cho yến tiệc tại một trong những sự kiện quan trọng nhất của thế giới diễn ra tại Bắc Kinh năm nay
16 Tháng Mười Một 2014(Xem: 12481)
Sư Sơn Hải đã tham gia nhiều cuộc biểu tình chống Việt Nam Một nhà sư Khmer Krom từng tham gia nhiều cuộc biểu tình chống Việt Nam tại Campuchia nhận án tù vì cản trở giới chức. Sư Sơn Hải, xuất thân từ tỉnh Trà Vinh ở Việt Nam nhưng nay sống ở Campuchia, là người đốt cờ Việt Nam nhiều lần trong các cuộc tuần hành tại Phnom Penh.
12 Tháng Mười Một 2014(Xem: 11732)
Một nhà sáng chế ở tỉnh Tây Ninh vừa được Campuchia phong tặng Huy chương Đại tướng quân vì đã giúp sửa chữa xe bọc thép cho quân đội nước này. Ông Trần Quốc Hải, ở tỉnh Tây Ninh, và con trai là Trần Quốc Thanh đã được Nhà nước Campuchia vinh danh.
06 Tháng Mười Một 2014(Xem: 11723)
K-560 Severodvinsk là tàu ngầm lớp Yasen được Nga bắt đầu phát triển hồi năm 1993, nhưng do giới hạn về ngân sách quốc phòng nên dự án phát triển tàu ngầm này bị trì hoãn, theo đài Russia Today (Nga) ngày 18.6.
04 Tháng Mười Một 2014(Xem: 11098)
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi nói rằng Việt Nam và Ấn Độ "có lợi ích chung về an ninh hàng hải, bao gồm cả tự do lưu thông trên biển và tự do thương mại cũng như giải quyết hòa bình các tranh chấp hàng hải theo luật quốc tế."
26 Tháng Mười 2014(Xem: 10341)
Nina Phạm, nữ Y tá người Mỹ gốc Việt, 26 tuổi, đã rời khỏi bệnh viện hôm Thứ sáu, tám ngày sau khi cô nhập Viện National Institutes of Health ở Bethesda. Các Bác sĩ và Nina đã đến thăm Tổng thống Mỹ Barack Obama tại phòng Bầu Dục trước khi cô trở về Texas. Nina Phạm mắc bệnh trong khi chăm sóc của Mỹ 'Bệnh nhân Zero', Thomas Eric Duncan, người đã qua đời hôm 08/10/2014.
14 Tháng Mười 2014(Xem: 18121)
(GDVN) - Việc sử dụng một cách không cần thiết những cảnh nóng trong phim vô tình "bóp chết" cái đẹp của điện ảnh Việt trong mắt công chúng. Trong vài năm trở lại đây, việc sử dụng quá nhiều cảnh nóng đã trở thành một vấn đề được nhắc đến nhiều của phim Việt. Nhiều người băn khoăn tự hỏi: Giới hạn nào cho cảnh nóng trong phim Việt để không tạo cảm giác khó chịu cho khán giả.
12 Tháng Mười 2014(Xem: 12679)
Quan chức Mỹ tiết lộ với báo chí, phía Mỹ lần này quyết định nới lỏng cấm vận vũ khí, mặc dù có liên quan đến việc Chính phủ Việt Nam những năm gần đây cải thiện tình hình trong nước, nhưng chủ yếu vẫn xuất phát từ lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ.
07 Tháng Mười 2014(Xem: 12861)
Đèn Cù hấp dẫn vì nó kể lại cái không khí sôi động của chiến tranh, tả lại thời kỳ nghiêm trọng sống chết của một dân tộc, đòi hỏi những quyết sách chuẩn xác. Đèn Cù lý thú, lôi cuốn vì nó khắc họa một loạt các khuôn mặt lãnh đạo từng lèo lái con thuyền đất nước qua biết bao hiểm nghèo trong hơn nửa thế kỷ qua, hé lộ những suy nghĩ, hành động, chủ trương của họ, những cuộc đấu đá nội bộ quyết liệt, những thủ đoạn phức tạp đối phó với thù, bạn, ta.
05 Tháng Mười 2014(Xem: 12307)
Gọi là chuyện dài tựa như chuyện dài Nhân Dân Tự Vệ . . . vì lý do rất đơn giản là người dân đã, đang và sẽ tiếp tục được coi nhiều màn hỉ nộ ái ố, nhiều chuyện tức cười liên quan đến việc bầu cử diễn ra thường xuyên mỗi hai năm một lần.
30 Tháng Chín 2014(Xem: 10966)
Để biết mà tìm cách vươn lên thay vì dựa dẫm, quan niệm “anh em”. Khi đó, sơn thủy sẽ luôn tương liên, văn hóa có thể tương đồng nhưng lý tưởng không thể tương thông, và vận mệnh cũng vì thế mà không tương quan. Trong họa có phúc là vậy. Nhân bài phát biểu của ông PPT Phạm Bình Minh cũng như cuộc đối đáp giữa ông với giới học giả Hoa Kỳ tại Hội châu Á (Asia Sociaty) ở New York (24/09). Lại nghĩ ngay đến hai chữ: Phúc và Họa.
29 Tháng Chín 2014(Xem: 11990)
Mạng quân sự sina Trung Quốc ngày 3 tháng 9 có bài viết tỏ ra đố kị, thèm thuồng vì Việt Nam khai thác dầu khí, xuyên tạc Việt Nam và các nước ăn cắp dầu mỏ của Trung Quốc (ý nói Trung Quốc tuyên bố chủ quyền hầu hết Biển Đông, nhưng trên thực tế cực nam của họ là đảo Hải Nam). Báo GDVN xin đăng lại cơ bản nội dung bài viết để độc giả rộng đường tham khảo, từ đó để thấy được tư tưởng chi phối chính trường và truyền thông Trung Quốc hiện nay “lộ liễu” đến mức nào.
25 Tháng Chín 2014(Xem: 11564)
Cô bé tên Aria (không phải tên thật) đã trốn thoát khỏi một trại tập trung của IS để đoàn tụ với gia đình ở trại tị nạn Khanke tại phía tây bắc Iraq. Văn phòng Cao ủy Liên Hiệp Quốc về người tị nạn (UNHCR) lập trại tị nạn này để đón hàng chục ngàn người thiểu số Yazidis trốn khỏi Sinjar sau các đợt tấn công của IS
23 Tháng Chín 2014(Xem: 11552)
Toà Bạch Ốc có lẽ là phủ tổng thống duy nhất trên thế giới mà sinh hoạt thông tin báo chí nhộn nhịp hầu như suốt ngày trong tuần, với hàng chục phóng viên và nhà báo hàng đầu trên thế giới đều mong muốn được tuyển chọn để góp mặt thường xuyên trong công việc góp nhặt những thông tin cần thiết, có thể ảnh hưởng đến sinh hoạt không những chỉ riêng cho 300 triệu dân Mỹ mà còn có thể tác động đến cả tỷ người tại nhiều quốc gia khác.
18 Tháng Chín 2014(Xem: 11271)
Chỉ huy tàu ngầm USS Michigan mới đây tiết lộ với Jane Defence rằng họ đã có mặt ở Biển Đông từ tháng 12/2013 còn tàu North Carolina thì đã đến từ trước đó 4 tháng. Wantchinatimes mới đây dẫn tin tức từ Jane Defence cho biết: Hai trong số các tàu ngầm mang tên lửa hành trình lớp Ohio của Hải quân Mỹ đã được triển khai tới các vùng biển tranh chấp ở Tây Thái Bình Dương.
16 Tháng Chín 2014(Xem: 10807)
Chuyện một ông thống đốc tiểu bang ngay tại thủ đô Hoa Thịnh Đốn cùng với bà vợ bị truy tố ra toà về tội tham nhũng, và sau đó bị bồi thẩm đoàn phán quyết là có tội, có lẽ phải là một sự kiện thời sự gây chấn động cho nhiều người. Nhất là khi cái kết quả bất ngờ này đã diễn ra chỉ mới vài tháng sau khi ông ta vừa rời khỏi nhiệm kỳ của mình vào đầu năm nay.
09 Tháng Chín 2014(Xem: 11065)
Sau vụ Bắc Kinh đưa giàn khoan vào hoạt động ngay trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Hà Nội đã lên tiếng dọa kiện Bắc Kinh ra trước tòa án quốc tế nhưng vẫn chưa hành động. Trong bài phân tích công bố ngày 16/07/2014, Giáo sư Carlyle Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc giải thích thái độ rụt rè của Việt Nam bằng giả thuyết : Sự cản trở của phe thân Trung Quốc trong giới lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam được ông mệnh danh là «accommodationist».
31 Tháng Tám 2014(Xem: 12123)
Việt Nam xác nhận ba nguyên tắc "chỉ đạo phát triển" quan hệ Việt - Trung đạt được trong chuyến thăm Bắc Kinh của ông Lê Hồng Anh.
25 Tháng Tám 2014(Xem: 12362)
Bộ Nội vụ Campuchia vừa có phản hồi với BBC về vụ người biểu tình Khmer Krom đốt cờ đỏ sao vàng trước đại sứ quán Việt Nam tại Phnom Penh hồi tuần trước, nói việc này "không hợp đạo lý" (unethical) nhưng không phải chuyện lạ.
19 Tháng Tám 2014(Xem: 14212)
Hôm thứ Ba 12/8 môt nhóm người nhận là Khmer Krom (tức xuất thân từ Nam Bộ, Việt Nam) đã đốt cờ Việt Nam để phản đối chính sách của Hà Nội về đất đai Nam Bộ. Họ đòi quan chức sứ quán, tham tán Trần Văn Thông, phải xin lỗi vì nói miền đất này thuộc về Việt Nam từ lâu đời.