Nguyễn Minh Không - vị quốc sư danh y 'khổng lồ'

11 Tháng Mười 20198:00 SA(Xem: 7380)

VĂN HÓA ONLINE - VIỆT NAM - THỨ SÁU 11 OCT 2019


Nguyễn Minh Không - vị quốc sư danh y 'khổng lồ'


Trinh Nguyễn


07/09/2019 


Nhân vật mang sắc màu thần thoại của một 'ông khổng lồ', một danh y chữa được bệnh hóa hổ cho vua, một nhà tổ chức đại tài... là những gì lưu lại về nhân vật quốc sư Nguyễn Minh Không.


image070

Đền thờ Thánh Nguyễn ở Ninh Bình. Ảnh: Ngữ Thiên


Rồng năm móng và "ông khổng lồ"


TS Trần Hậu Yên Thế, Trường đại học Mỹ thuật VN, đã sững sờ về sự xuất hiện của hình rồng năm móng trên áo của vị sư trong bức họa dát vàng và ngọc trai.


Đây là bức chân dung cổ quý hiếm vẽ vị quốc sư Nguyễn Minh Không với thủ pháp tranh Mật tông Thangka. Đó cũng là bức tranh cổ của VN đầu tiên có kỹ thuật thếp vàng lên lụa và dát ngọc, làm tôn lên vị trí quan trọng của người trong tranh. “Rồng năm móng liên quan đến hoàng gia. Việc khoác cho vị đại sư này một tấm áo rồng năm móng, người nghệ sĩ xưa muốn ngầm ám chỉ đây là vị quốc sư danh tiếng bậc nhất thời Lý, là người đã từng cứu sống vua Lý Thần Tông”, ông Thế cho biết.


Tại hội thảo khoa học “Thân thế, sự nghiệp thiền sư Nguyễn Minh Không” tổ chức tại Ninh Bình ngày 6.9, có nhiều câu chuyện nói lên tầm vóc của thiền sư Nguyễn Minh Không. Ẩn giấu dưới những câu chuyện đó là các quan niệm về giá trị của thời đại ông.


PGS-TS Trần Thị An, Đại học Quốc gia Hà Nội, phân tích những thần thoại về ông khổng lồ khai sơn phá thạch vùng Ninh Bình. Ông có thể xếp đặt lại vị trí các quả núi, sớm đi tu và khi đắc đạo thì lấy hiệu là Minh Không. Công trạng ông gắn với một số địa danh ở H.Gia Viễn và một số địa phương khác của Ninh Bình như núi Đồng Cân (Huyện Hoa Lư), hòn Nẹ (Huyện Kim Sơn)…


Như vậy, với cảm thức huyền thoại, người dân đã nhập Nguyễn Minh Không vào vị thần tối cổ, vị thần thần thoại để tạo nên hình tượng thần nhân. “Ý nghĩa sâu xa của nhân vật thần thoại này là những cống hiến mang tính khởi thủy cho vùng đất Ninh Bình như sắp đặt giang sơn, dạy dân chinh phục thiên nhiên bằng trồng cấy và đánh cá, khởi nguồn tu tập. Rồi từ đó, lan tỏa không gian huyền thoại ra vùng đồng bằng châu thổ Bắc bộ”, bà An nói.


Theo bà An, truyện kể về Nguyễn Minh Không còn cho thấy ông là một vị tổ chức đại tài. Truyện kể đã hình tượng hóa cách thết đãi ấn tượng của Nguyễn Minh Không - chỉ thổi một nồi cơm nhỏ mà đủ cho hàng trăm quân sĩ. Truyện cũng ly kỳ hóa cách tổ chức chuyến đi thần tốc cho quân sĩ - chỉ ngủ một đêm là đến kinh thành.


Cũng theo bà An, có thể thấy diễn ngôn Phật giáo ở hình tượng thiền sư Nguyễn Minh Không. “Nó cho thấy ngụ ý sâu xa về sức mạnh của một nhóm tinh hoa trí thức có đủ tài, đủ đức để gây dựng một triều đại, củng cố sức mạnh của triều đại đó. Nhóm tinh hoa này còn có vai trò đối với sự trường tồn của triều đại đó. Đây mới là thông điệp mà diễn ngôn Phật giáo muốn thể hiện qua câu chuyện về một đại diện ưu tú nhất của họ là quốc sư Nguyễn Minh Không”, bà An cho biết.


image072

Bức họa quốc sư Nguyễn Minh Không ở đền thờ Thánh Nguyễn tỉnh Ninh Bình.  Ảnh: Quốc Phong


Thiền sư Nguyễn Minh Không cũng được xây dựng là ông tổ của nghề đúc đồng. Truyền thuyết dân gian ven Hồ Tây (Hà Nội), thần tích một số làng nghề đúc đồng ở Nam Định, Thanh Hóa và Bắc Ninh cho thấy việc dân gian tôn ông làm tổ nghề đúc đồng. Truyện có mạch thiền sư Minh Không sang phương Bắc, thu hết đồng đen của vua Trung Quốc vào túi, dùng nón làm thuyền chở về Đại Việt, vua nhà Lý đúc tứ đại khí, chuông vang lên, trâu vàng phương Bắc nghe tiếng mẹ chạy về Đại Việt.


Tuy nhiên, điều quan trọng, theo PGS-TS Trần Thị An, truyền thuyết tổ nghề này thu hút vào nhiều nhánh truyện khác như thần thoại về trâu vàng, về địa danh Kim Ngưu, sự kiện về An Nam tứ đại khí. “Điều này càng thể hiện tầm vóc và ảnh hưởng lớn của Nguyễn Minh Không trong đời sống dân gian khiến cho truyện kể về ông ở thể loại nào cũng có khả năng hút các nhánh truyện khác vào mình”, bà An nói.


Theo tác giả Lê Viết Nga, Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh, tại tỉnh Bắc Ninh - quê mẹ của Nguyễn Minh Không, có 3/8 huyện có di tích thờ thiền sư Nguyễn Minh Không. Các loại hình di tích thờ Nguyễn Minh Không khá đa dạng gồm cả chùa, đình, đền và cụm đền chùa, tại một số nơi có lễ hội gắn liền với Nguyễn Minh Không.


TS Nguyễn Hữu Mùi, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Hán Nôm, cho biết chỉ riêng tại đền Thánh Nguyễn (Ninh Bình) đã có 50 đạo sắc liên quan đến Nguyễn Minh Không. Trong đó, đạo sắc có niên đại sớm nhất là thế kỷ 17, đạo sắc có niên đại muộn nhất là thế kỷ 20 cùng với văn bia và 2 cuốn tư liệu chữ Hán liên quan đến Nguyễn Minh Không.


TS Nguyễn Mạnh Cường, Giám đốc Sở VH-TT tỉnh Ninh Bình, đề xuất: “Cần lồng ghép các giá trị di sản liên quan đến thiền sư Nguyễn Minh Không trong kế hoạch phát triển du lịch tỉnh Ninh Bình. (???) Tiến hành kết nối các di sản liên quan đến thiền sư trong cả nước”, ông nói.


Thiền sư Nguyễn Minh Không người Gia Viễn, Ninh Bình. Ông có nhiều công lao với đời sống chính trị, tư tưởng văn hóa của Đại Việt thời Lý. Ông là một trong số ít thiền sư được Đại Việt sử ký toàn thư chép các sự kiện liên quan. Năm 1131, triều đình nhà Lý dựng nhà cho Đại sư Minh Không; năm 1136, sư chữa khỏi bệnh cho vua Lý Thần Tông; năm 1141 ông qua đời./( Thanh Niên)


(???)  VH: Nghe đến kế hoặch phát triển du lịch mà phát khiếp.


 


++++++++++++++++++++++++++++++++++


 


XEM THÊM:


(Bài vở, góp ý gởi về VĂN HÓA ONLINE - CALIFORNIA: Email: vaamacali@gmail.com)


 


- Nhiếp ảnh gia Pháp "kêu trời": chùa cổ ngàn năm Phật Tích đã biến mất "thời hiện đại".

 


- Nhiếp ảnh gia Nicolas Cornet với 20,000 bức ảnh chùa Việt Nam.
04 Tháng Tám 2014(Xem: 15694)
Các nhà lập pháp Mỹ không buông lơi sức ép nhằm ngăn chặn các hành vi quá đáng của Trung Quốc tại hai vùng Biển Đông và biển Hoa Đông. Chỉ ít lâu sau khi Thượng viện Mỹ nhất trí thông qua nghị quyết lên án Bắc Kinh, đến lượt Hạ viện sẽ ra nghị quyết theo cùng một chiều hướng.
31 Tháng Bảy 2014(Xem: 15706)
Ngày 20/07/1954, Hiệp định Genève được chính thức ký kết nhằm chấm dứt cuộc Chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất và tái lập hoà bình tại Đông Dương. Hiệp định này đã thừa nhận nền độc lập, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam. Nhưng dù là một bên ký vào Hiệp định, ngay từ thời đó, Trung Quốc đã tìm cách lợi dụng Việt Nam và nuôi dã tâm phá hoại sự toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam.
28 Tháng Bảy 2014(Xem: 15614)
Theo Kiểm toán Nhà nước, các ngân hàng thương mại góp vốn, mua cổ phần trong giới hạn cho phép theo quy định của ngân hàng nhà nước nhưng hiệu quả đầu tư thấp, một số khoản đầu tư chưa thu được lợi nhuận. Không những vậy nhiều khoản đầu tư bị suy giảm giá trị. Điển hình như, một số khoản đầu tư của Agribank đã suy giảm 60% giá trị đầu tư: khoản đầu tư vào Công ty CP đầu tư Vietnamnet suy giảm 68% giá trị; Công ty CP Vận tải Vinaconex 72%; Công ty CP Xi măng Hà Tiên 1 trên 85%; Công ty CP Tập đoàn CMC 90,4%.
25 Tháng Bảy 2014(Xem: 17847)
Hệ thống radar thụ động Vera do Czech sản xuất thuộc loại tiên tiến nhất thế giới Việt Nam trở thành nước nhập khẩu vũ khí nhiều nhất từ CH Czech, với ngân sách lên tới 58 triệu đôla năm 2013.
22 Tháng Bảy 2014(Xem: 16581)
TTO - Khi chuyến bay VN1270 hạ cánh xuống sân bay Thanh Hóa, tổ bay đang cho khách rời máy bay vào nhà ga thì hành khách Phạm Ninh Minh ngồi ghế 29G đã tự ý mở cửa thoát hiểm số 3L của máy bay.
17 Tháng Bảy 2014(Xem: 15863)
Nguyễn Xuân Diện: 06h sáng nay, tôi báo cáo với Tướng Nguyễn Trọng Vĩnh về tình hình Biển Đông: Nửa đêm qua, Trung Cộng đã rút giàn khoan ra khỏi vùng biển thuộc chủ quyền Việt Nam. Tướng Nguyễn Trọng Vĩnh đã nhận định và bình luận như sau: Trung Quốc rút giàn khoan tại thời điểm này không phải là họ từ bỏ dã tâm độc chiếm Biển Đông, xâm lược Việt Nam; cũng không phải do cơn bão Rammansun. Họ rút giàn khoan vì biết Hội nghị trung ương sắp triệu tập để bàn riêng về tình hình Biển Đông và quyết định có kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế hay không.
15 Tháng Bảy 2014(Xem: 17099)
Cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton dự kiến trở lại Việt Nam tuần này trong một phần chuyến thăm châu Á với chủ đề phòng chống HIV/AIDS. Trong chuyến thăm một ngày, ông Clinton sẽ thăm một trại trẻ mồ côi ở ngoài Hà Nội hôm 18/7 để chứng kiến chương trình ngăn ngừa bệnh lao ở trẻ em nhiễm HIV.
13 Tháng Bảy 2014(Xem: 15689)
Dân biểu Loretta Sanchez ra thông cáo báo chí, chống đối việc Hoa Kỳ thương thuyết Hiệp định Hợp tác Xuyên Thái Bình Dương, gọi tắt là TPP, với Việt Nam. Dân biểu Sanchez, Đồng Chủ Tịch Ủy ban An ninh Quốc Nội và thành viên Ủy Ban kinh tế Lưỡng viện quốc hội Hoa Kỳ, đã góp tiếng cùng một số nhà lập pháp Mỹ khác, phản đối những hành động vi phạm nhân quyền của Việt Nam, và vai trò của Việt Nam trong các cuộc thương thuyết của Mỹ về hiệp định TPP, nêu lên những quan ngại về quyền của người lao động, tình trạng mất cân bằng mậu dịch, cũng như các quyền của giới đồng tính, và nữ quyền.
10 Tháng Bảy 2014(Xem: 21294)
Ông Phạm Ngọc Lâm là chủ tịch tập đoàn Đức Khải Báo chí Việt Nam bắt đầu đưa ra một số chi tiết về dự án "đầu tư tàu đánh cá bám biển" Hoàng Sa của doanh nhân Phạm Ngọc Lâm, chủ tịch Tập đoàn Đức Khải. Hồi đầu tháng, ông Lâm gây chấn động dư luận khi công bố công ty của ông "vừa thông qua nghị quyết đầu tư 1.500 tỷ đồng (68 triệu đôla) để mua 100 tàu đánh cá với công suất 500 - 1.500 mã lực, 2 ụ nổi và 2 trực thăng để cùng ngư dân bám biển".
08 Tháng Bảy 2014(Xem: 15469)
Từ đầu tháng Năm đến nay, sau khi nổ ra vụ giàn khoan HD-981, người Việt khắp nơi đã thường xuyên biểu tình phản đối hành động xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam của Trung Quốc.
06 Tháng Bảy 2014(Xem: 15831)
Hôm nay, 04/07/2014 tại Chùa Liên Trì, Q2, Sài Gòn, các nhóm hội xã hội dân sự (XHDS) có buổi họp mặt với chủ đề chính là bàn thảo về Công đoàn Độc lập.
01 Tháng Bảy 2014(Xem: 16420)
Ông Hồ Xuân Hoa (thứ hai từ trái) là ngôi sao đang lên trên chính trường Trung Quốc Chính quyền tỉnh Quảng Đông của Trung Quốc được cho là đã gửi cho Bộ Ngoại giao Việt Nam một bản danh mục ‘Các việc cần làm’ sau chuyến thăm Việt Nam hồi tháng Tư của ông Hồ Xuân Hoa, người lãnh đạo cao nhất của tỉnh này. Đây là các công việc mà Bí thư Hồ Xuân Hoa triển khai cho công chức thuộc quyền của mình, và được Bộ Ngoại giao Việt Nam gửi công văn yêu cầu các bộ ngành và các tỉnh thành trong nước tham khảo thực hiện.
29 Tháng Sáu 2014(Xem: 15428)
Ông Trương Tấn Sang nói Việt Nam sẽ có cách 'trả nợ' Trung Quốc của riêng mình Chủ tịch nước Trương Tấn Sang nói rằng Việt Nam ‘mang ơn’ Trung Quốc trong quá khứ thì sẽ trả theo cách của mình, chứ Bắc Kinh không được phép áp đặt, báo Dân Trí đưa tin.
26 Tháng Sáu 2014(Xem: 17211)
Hai tàu tên lửa đa năng hiện đại hạng nhất Việt Nam được hạ thủy thành công hôm nay tại TPHCM và sẽ được biên chế cho Quân chủng Hải quân, góp phần nâng cao sức mạnh chiến đấu bảo vệ chủ quyền biển, đảo và vùng đặc quyền kinh tế của Tổ quốc.
24 Tháng Sáu 2014(Xem: 16213)
Từ đầu tháng 5/2014 vừa qua, Trung Quốc đã cho hạ đặt giàn khoan HYSY 981 trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) và thềm lục địa của Việt Nam. Việc hạ đặt giàn khoan này nối tiếp các hoạt động có tính toán từ trước nhằm xâm chiếm lãnh thổ của Việt Nam, đặc biệt là việc dùng vũ lực đánh chiếm toàn bộ quần đảo Hoàng Sa năm 1974, và đánh chiếm một phần quần đảo Trường Sa năm 1988.
22 Tháng Sáu 2014(Xem: 15543)
Việt Nam dường như chủ động 'đấu chữ' trước. Điều còn có thể cho là may mắn là cuộc đối đầu về giàn khoan HD-981 chưa chuyển sang đấu súng. Thay vào đó, nó đã đi đến một cuộc đấu chữ tại LHQ.
20 Tháng Sáu 2014(Xem: 15041)
Nhân vật được đề cử làm tân đại sứ Hoa Kỳ ở Việt Nam, vào hôm qua 17/06/2014, đã cho rằng Washington nên gỡ bỏ lệnh cấm bán và chuyển giao các loại vũ khí sát thương cho Việt Nam.Phát biểu nhân cuộc điều trần tại Thượng viện Mỹ, ông Ted Osius, một nhà ngoại giao kỳ cựu, thẩm định rằng « bây giờ là lúc » mà chính quyền Mỹ phải xem xét khả năng bãi bỏ lệnh cấm nói trên theo một « tiến độ thích hợp ».
15 Tháng Sáu 2014(Xem: 15058)
Hôm nay 14/06/2014 tại khu vực giàn khoan Hải Dương do Trung Quốc đặt trái phép tại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam trên Biển Đông, các tàu Trung Quốc đã dàn hàng ngang để ngăn cản các tàu cảnh sát biển và kiểm ngư của Việt Nam làm nhiệm vụ cũng như các tàu cá Việt Nam đang đánh bắt, sẵn sàng đâm va.
11 Tháng Sáu 2014(Xem: 17359)
Mở đầu bài viết, Tiến sỹ Lan Anh cho biết: "Một tháng đã qua kể từ khi Biển Đông một lần nữa lại dậy sóng gần quần đảo Hoàng Sa. 40 năm trước, vào tháng 1 năm 1974, Hoàng Sa là nơi Trung Quốc đã sử dụng vũ lực bất hợp pháp chống lại Việt Nam Cộng hòa.
09 Tháng Sáu 2014(Xem: 15506)
Trả lời phỏng vấn hãng tin Bloomberg News ngày 31/05/2014, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã tuyên bố là Việt Nam đã “chuẩn bị” các luận cứ để kiện Trung Quốc ra trước một tòa án quốc tế về vụ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trong khu vực mà theo Hà Nội là thuộc vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.