VĂN HÓA ONLINE - CỘNG ĐỒNG XÃ HỘI - THỨ SÁU 18 OCT 2018
Mẹ Nấm và gia đình đặt chân tới Mỹ
BBC 18/10/2018
Image caption Gia đình Mẹ Nấm đã đặt chân đến Mỹ đêm 17/10 (giờ Mỹ)
Nhiều bình luận trên mạng xã hội bày tỏ cả niềm vui và trăn trở khi blogger Mẹ Nấm, tức Nguyễn Ngọc Như Quỳnh được thả tự do, đặt chân trên đất Mỹ đêm 17/10 (giờ Mỹ), khoảng 12 giờ trưa 18/10 giờ Việt Nam.
Các hãng thông tấn đã chờ đợi tại sân bay Houston từ nhiều giờ trước để ghi hình cảnh đón blogger Mẹ Nấm, thân mẫu Tuyến Lan, cùng hai con Nấm và Gấu, sau chặng bay dài trên chuyến bay EVA 52.
"Tôi đã chuẩn bị tinh thần cho việc gặp gia đình nhưng vẫn sốc khi con trai và con gái ôm tôi trên máy bay... Chúng tôi đã chờ đợi hai năm trời rồi... Tôi không cô đơn và những tiếng nói tự do không bao giờ lạc lõng," Nguyễn Ngọc Như Quỳnh nói với báo giới khi vừa đặt chân xuống sân bay George Bush tại thành phố Houston, Texas.
Bản quyền hình ảnh Mạng lưới blogger VN Image caption Gia đình Mẹ Nấm trong vòng vây báo giới tại sân bay Houston hôm 17/10 (giờ địa phương)
Trước đó nhiều bình luận trên mạng xã hội bày tỏ niềm vui khi blogger Mẹ Nấm được thả tự do, lên đường sang Mỹ.
Blogger Hoài Anh viết: "Chúc mừng blogger mẹ Nấm -Nguyễn Ngọc Như Quỳnh đã được trả tự do, đoàn tụ với mẹ, hai con nhỏ và cùng toàn thể gia đình rời Việt Nam đi Mỹ. Tôi ngắm nụ cười hiền hậu của em trong bức tranh vẽ với con gái đầu lòng mà rơi nước mắt mừng vui."
Nhà hoạt động Võ Hồng Ly chia sẻ trên Facebook: "Cả gia đình 4 người của Mẹ Nấm đã được đoàn tụ và đang trên đường đến đất nước tự do. Chúc mừng chị và gia đình."
Mẹ Nấm sẽ làm gì khi được tự do?
Bản quyền hình ảnh Mạng lưới blogger VN Image caption Mẹ Nấm cùng gia đình và những người ủng hộ tại sân bay Houston hôm 17/10 giờ địa phương
Bản quyền hình ảnh Mạng lưới blogger VN Image caption Gia đình Mẹ Nấm trên trạm dừng ở sân bay ở Đài Loan trên đường tới Mỹ
Tuy nhiên cũng có không ít băn khoăn.
Facebooker Nguyễn Hưng Quốc đặt câu hỏi Mẹ Nấm sẽ làm gì khi đến Mỹ. Ông viết: "Mừng cho chị và gia đình của chị. Sau bao nhiêu năm tranh đấu gay go, và sau đó, tù tội, chị xứng đáng để được hưởng một đời sống yên ả ở nước ngoài. Tuy nhiên, hẳn có nhiều người thắc mắc: Chị sẽ làm gì khi được tự do?""Thật ra, theo tôi, cũng giống bao nhiêu người khác trước chị, chị sẽ không làm được gì cả. Riêng những việc như học tiếng Anh (cũng như bao nhiêu cái học khác) và việc ổn định đời sống cho cả gia đình sẽ vắt kiệt hết thời gian và tâm sức của chị rồi. Bởi vậy, sau một quãng ồn ào ngắn ngủi, tất cả lại sẽ chìm vào im lặng. Và quên lãng."
"Qua đó, chúng ta càng hiểu âm mưu thâm độc của nhà cầm quyền Việt Nam: Cho những nhà tranh đấu cho dân chủ và nhân quyền ra nước ngoài là một cách tốt nhất để làm tắt tiếng nói của họ. Để vô hiệu hoá họ."
"Dĩ nhiên, chúng ta không phê phán những người quyết định ra đi. Chúng ta không có cái quyền ấy: Đó là sự lựa chọn của họ. Họ đã chịu quá nhiều sự khốn khổ rồi. Họ cần được yên bình. Cho họ. Và cho con cái họ."
Luật sư Lê Công Định bình luận: "Nhà cầm quyền muốn dùng án nặng để nâng giá thương thảo với các chính phủ nước ngoài đưa chị Quỳnh đi. Nên mức án 8-10 năm theo đề nghị của phía công tố có thể hiểu được. Một lần nữa, ở Việt Nam các vụ án chính trị không đặt ra những vấn đề pháp lý. Vì thế, nếu căn cứ các quy định luật pháp để đánh giá sự việc, chắc chắn câu trả lời sẽ thiếu chính xác. Tuy nhiên, chỉ ở những xứ cộng sản mới như thế, bởi luật pháp chưa từng được thượng tôn bao giờ."
Bản quyền hình ảnh Mang luoi blogger VN Image caption Blogger Nguyễn Ngọc Như Quỳnh gặp hai con Nấm và Gấu hôm 17/10
Nhà báo Huỳnh Ngọc Chênh: "Té ra kết án thật nặng những nhà hoạt động dân sự đấu tranh cho nhân quyền, dân chủ, bảo vệ môi trường... với mức án từ 10 năm trở lên là để được giá khi mang ra trao đổi."
Luật sư Phùng Thanh Sơn: "Nghĩ mà cay đắng! Tù nhân Việt chỉ được tự do trên đất Mỹ, EU. Sao không phải là nơi chôn nhau cắt rốn của mình?"
Facebooker Đinh Văn Hải thì điểm sơ qua danh sách đã có ít nhất chín công dân Việt Nam bị trục xuất: Luật sư Cù Huy Hà Vũ, Điếu cày Nguyễn Văn Hải, Nhà báo tự do Tạ Phong Tần; Luật sư Nguyễn Văn Đài, giáo sư Phạm Minh Hoàng; Blogger Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, Trần Khải Thanh Thủy, Đặng Xuân Diệu, Lê Thu Hà.
Quốc tế nói gì?
Bản quyền hình ảnh Dương Đại Triều Lâm Image caption Bà Tuyết Lan (ngoài, phải), thân mẫu Mẹ Nấm, cùng bé Nấm, Gấu và nhà hoạt động Dương Đại Triều Lâm tại sân bay Nội Bài hôm 17/10
Các tổ chức nhân quyền bày tỏ vui mừng trước tin Mẹ Nấm được trả tự do, nhưng cũng đặt vấn đề về "chiến lược đàn áp chính trị kiểu mới của Việt Nam".
"Tuy chúng tôi hài lòng vì Mẹ Nấm và gia đình đã được tự do, nhưng hành động trả tự do này càng làm rõ thêm chiến lược đàn áp chính trị kiểu mới của Việt Nam: bắt giam các nhà hoạt động theo những tội danh nguỵ tạo và vi phạm nhân quyền, truy tố họ tại những phiên toà bỏ túi, và kết án họ với những mức án dài tới vô lý," ông Phil Robertson: Giám đốc khu vực châu Á của tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch) phát biểu hôm 17/10/2018.
"Sau đó, khi mà hy vọng đã lụi tàn đi trước viễn cảnh (phải chịu đựng) nhiều năm tháng trong điều kiện kinh khủng sau song sắt, thì trả tự do cho họ, đổi lấy việc trục xuất họ và kể công."
"Hà Nội đang nhằm tới việc cách ly và vô hiệu hoá từng nhà hoạt động nổi tiếng khỏi phong trào dân chủ và nhân quyền trong nước. Nhưng dư luận đừng nên quên rằng Việt Nam vẫn là một trong những nhà nước bạo tàn nhất ở Đông Nam Á, với hơn 100 tù chính trị đang bị giam vì đã nói lên quan điểm của mình, vì đã lập ra các hội nhóm không nằm trong tầm quản lý của chính quyền, và vì đã tổ chức tuần hành ôn hoà."
Đại điện tổ chức Ân xá Quốc tế (Amnesty International), ông Nicholas Bequelin, Giám đốc phụ trách khu vực Đông Nam Á thì cho rằng "đây là tin vui, nhưng cũng qua đó nhắc nhở mọi người về tình trạng bỏ tù bất cứ ai chỉ trích chế độ".
Ông Nicholas Bequelin cũng nhắc lại con số gần 100 tù nhân chính trị hiện vẫn đang bị giam tại các nhà tù trên khắp Việt Nam, chỉ vì họ "phát biểu chính kiến của mình một cách ôn hòa: trước công luận hay trên Facebook".
"Cuộc vận động thả tự do cho Mẹ Nấm nên trở thành một cú hích cho sự đổi thay từ phía các lãnh đạo Việt Nam," ông Nicholas Bequelin viết trong thông cáo báo chí hôm 17/10.
'Xuyên tạc và chống phá'
Hồi năm 2017, sau khi Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ tổ chức vinh danh 13 phụ nữ từ các nước trên toàn cầu với giải thưởng Phụ nữ Quả cảm Quốc tế 2017, trong đó có blogger Mẹ Nấm, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã lên tiếng phản đối.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Hải Bình khi đó nói hôm 30/3/2017:
"Việt Nam cho rằng Bộ Ngoại giao Mỹ trao giải thưởng cho một cá nhân đang bị tạm giam để điều tra vì hành vi vi phạm pháp luật Việt Nam là một hành động thiếu khách quan, không phù hợp và không có lợi cho việc phát triển quan hệ hai nước."
Bà Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, người cũng là nhà đấu tranh về môi trường, và nêu ra vấn đề ô nhiễm biển liên quan đến vụ Formosa, đã bị bắt giam từ tháng 10/2016 vì tội Tuyên truyền chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam theo Điều 88 Bộ Luật Hình sự.
Bản quyền hình ảnh Facebook Image caption Bà Quỳnh được biết đến qua nhiều hoạt động dân sự, nhất là vụ phản đối ô nhiễm biển do tập đoàn Formosa gây ra
Bản án xử bà 10 năm tù sau đó đã bị các giới vận động nhân quyền quốc tế lên án.
Theo công an tỉnh Khánh Hòa, nơi chuẩn bị hồ sơ xử án, thì bà Như Quỳnh đã "soạn thảo, đăng tải, chia sẻ nhiều bài viết, video có nội dung chống đối đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước; bôi nhọ các cá nhân..."/
Ân xá Quốc tế hoan nghênh Việt Nam phóng thích Mẹ Nấm
VOA 19/10/2018
Blogger Mẹ Nấm và hai con trên máy bay. Photo Facebook Lê Đại Triều Lâm
Phản hồi trước thông tin blogger Mẹ Nấm được Việt Nam trả tự do và cho lên đường đi Mỹ cùng gia đình theo mong muốn của bà, ông Nicholas Bequelin, giám đốc khu vực Đông và Đông Nam Á của Tổ chức Ân xá Quốc tế, nói:
“Tin tốt lành này, vốn đem đến sự nhẹ nhõm sau hai năm bị giam cầm, cũng là một lời nhắc nhở về thành tích ngày càng tệ hại của Việt Nam trong việc bỏ tù bất cứ ai chỉ trích chế độ. Mặc dù Mẹ Nấm không còn phải ngồi tù nữa, điều kiện để phóng thích bà là phải lưu vong và vẫn còn trên 100 người đang phải mòn mỏi trong ngục tù chỉ vì họ lên tiếng một cách ôn hòa – trước công chúng, trên blog hay trên Facebook.”
Mẹ Nấm đã được chọn là một trong số các trường hợp vận động của chiến dịch Viết vì Nhân quyền 2018 của Tổ chức Ân xá Quốc tế. ‘Viết vì Nhân quyền’ là chiến dịch vận động nhân quyền thường niên lớn nhất của Ân xá Quốc tế để thu hút hàng ngàn bức thư, bưu thiếp và thư điện tử trên toàn cầu để vận động cho 11 trường hợp mỗi năm – kêu gọi trả tự do cho các tù nhân lương tâm, chấm dứt tra tấn và chấm dứt các vi phạm nhân quyền.
“Việc vận động trên khắp thế giới cho trường hợp của Mẹ Nấm cần tạo ra một sự thay đổi đường lối ở các lãnh đạo Việt Nam. Đạo luật An ninh mạng vốn sẽ có hiệu lực vào tháng 1 năm 2019 sẽ chỉ cho nhà cầm quyền thêm nhiều công cụ để bóp nghẹt những tiếng nói bất đồng và bắt giam người chống đối. Đạo luật này không nên được đưa vào thực thi – nếu không thì những người khác sẽ chịu sự đối xử kinh khủng giống Mẹ Nấm và những nhà chỉ trích ôn hòa khác vẫn bị giam cầm. Tất cả các tù nhân lương tâm cần được bãi bỏ bản án và phải được phóng thích ngay lập tức và vô điều kiện,” ông Bequelin nói.
Trước đó, Bộ ngoại giao Mỹ cũng đã lên tiếng hoan nghênh Việt Nam trả tự do cho Mẹ Nấm và kêu gọi Hà Nội phóng thích tất cả những tù nhân lương tâm khác đang bị giam cầm.
Bộ Ngoại giao Mỹ cũng cho biết rằng trong các cuộc trò chuyện trước, bà Quỳnh và gia đình đã “khẳng định rõ ràng” với các quan chức Mỹ rằng bà muốn đến Mỹ nếu được ra tù. Sau khi được ra tù, Bà Quỳnh cùng mẹ và hai con đã rời Hà Nội vào trưa ngày 17/10 để đến thành phố Houston thuộc tiểu bang Texas của Hoa Kỳ.
Bà Quỳnh bị bắt vào năm 2016 và bị buộc tội “tuyên truyền chống nhà nước.” Bà đã viết về một loạt những chủ đề nhạy cảm như tham nhũng, chiếm đoạt đất đai và ô nhiễm môi trường, bao gồm sự cố nhà máy Formosa Hà Tĩnh xả chất thải ra biển khiến cá chết hàng loạt. Năm ngoái, bà đã bị kết án 10 năm tù.
