Giở lại hồ sơ Toà Tổng Giám Mục Sài Gòn sau ngày 30.4.1975

14 Tháng Năm 20196:45 CH(Xem: 12589)

VĂN HÓA ONLINE - DIỄN ĐÀN CHÍNH TRỊ - THỨ TƯ 15 MAY 2019


Giở lại hồ sơ Toà̉ng Giám Mục Sài Gòn sau ngày 30.4.1975


image004


TRẦN ANH TUẤN


Trong thời gian tôi bị tù tập trung tại Trại Z30B Long Khánh, một hôm khoảng đầu năm 1978 tôi đọc thấy bản tin ngắn cùng hình ảnh Đức Tổng Giám Mục Nguyễn Văn Bình mặc thường phục đi thủy lợi. (Lúc ấy, tôi xung phong giữ vai trò đọc báo hàng ngày cho toàn đội mỗi buổi chiều sau khi đi lao động về, cốt là theo dõi được tin tức bên ngoài xã hội dưới chế độ Cộng Sản.)


Tôi ngao ngán vì không hiểu sao Đức Cha lại phải hành xử như thế. Dẫu gì thì đằng sau Đức Cha là cả một thế lực Thiên Chúa Giáo không những trên tầm mức quốc gia mà còn quốc tế nữa. Vị chủ chăn của đạo Thiên Chúa Giáo trong một nửa lãnh thổ Việt Nam Cộng Hòa với thế lực Vatican thì chính quyền Cộng Sản Việt Nam dại gì mà họ vô cớ bách hại đến phải nhún mình quá thấp đến thế?!


Tôi nhớ lại một kỷ niệm về Đức Cha. Năm 1960 và trong tư cách một thiếu sinh Hướng Đạo, tôi cùng cả Thiếu Đoàn Phan Đình Phùng, Đạo Xuân Hoà, vào Toà Tổng Giám Mục đường Phan Đình Phùng rồi chúng tôi lần lượt quỳ một chân để hôn chiếc nhẫn chức vụ trên ngón tay Đức Cha. Lúc ấy, Tổng Giám Mục Nguyễn Văn Bình dưới con mắt của một thiếu niên ngoại đạo là một vị tu hành cao to, hiền hậu, đáng lòng kính trọng của hết thẩy giáo dân. Không ngờ Ngài lại mềm yếu quá!


Sau này ra hải ngoại, tôi hiểu thêm sự thật khi vô tình mua được một số tài liệu trong nước, có lẽ từ giới buôn bán đồng nát ở Sài Gòn.


Đó là một số tài liệu đầu tay xuất phát từ Toà Tổng Giám Mục Sài Gòn từ thời Pháp thuộc. Xưa nhất là văn thư số 6533 ngày 5.11.1908 với chữ ký của Phó Thống Đốc Nam Kỳ Bonhoure thông báo cho Giám Mục Sài Gòn Mossard biết Toà Thống Sứ cho phép Toà Giám Mục Sài Gòn xuất bản một tuần báo bằng tiếng quốc ngữ lấy tên là Semaine Religieuse (Tuần Thánh?). Ngoài ra là những văn thư về thuế má và tài sản của Giáo Hội Société des Missions Etrangères tại Nam Kỳ. Nhưng nhiều nhất là những tài liệu của Toà Tổng Giám Mục Sài Gòn trong bốn thập niên 1950-1980.


Năm nay cũng dịp Tháng Tư đau buồn, tôi sao lục vài hồ sơ liên hệ đến phản ứng của Toà Tổng Giám Mục Sài Gòn sau khi chính quyển Việt Nam Cộng Hoà sụp đổ.


Trong bài viết này, nếu tài liệu là phó bản (bản đánh máy giấy than có hay không có chữ ký tay cùng con dấu của Đức Cha Bình, và có hay không có dấu "PHÓ BẢN") thì tôi ghi "Phó bản văn thư." Nếu tài liệu là bản chính của văn thư thì tôi ghi "Văn thư."


Trước hết là văn thư quay ronéo của Tổng Giám Mục Sài Gòn, nguyên văn như sau:


TÒA TỔNG GIÁM MỤC


180 Phan-Đình-Phùng


SÀI-GÒN


Sài-Gòn ngày 12tháng 5 năm 1975


Trọng kính Quý Cha Quản Hạt


Quý Bề Trên Dòng tu nam nữ


Quý Tu sĩ, chủng sinh


Cùng toàn thể anh chị em giáo dân thân mến,


Tôi trân trọng báo tin Quý Cha và anh chị em hay tin:


Ngày 25-4-1975 Đức Thánh Cha Phaolô VI đã bổ nhiệm Đức Cha Phanxicô Xaviê NGUYỄN-VĂN-THUẬN, Giám Mục Nhatrang làm Tổng Giám Mục hiệu toà VADESITANA, phụ tá Sài Gòn với quyền kế vị.


Xin qúy Cha và anh chị em sốt sắng cầu nguyện cho tôi và quý Đức Cha Phụ tá, được chu toàn nhiệm vụ tông đồ giữa dân Chúa.


Trân trọng kính chào quý Cha và anh chị em.


(Đã ký)


PHAOLÔ NGUYỄN-VĂN-BÌNH


TỔNG GIÁM MỤC SÀI GÒN.


- Xin Quý Cha công bố thư này khi nhận được.


image006


Nhận xét: Thứ nhất, văn thư không nhất quán về phương diện chính tả. Hai chữ Sài Gòn lúc có dấu nối lúc không, lúc in hoa lúc chỉ viết hoa hai chữ đầu, chữ "quý" trong "Quý Cha" lúc viết hoa lúc không.


Thứ hai, văn thư ngắn gọn, chỉ có mục đích thông báo rộng rãi việc Đức Cha Nguyễn Văn Thuận đã được Đức Giáo Hoàng bổ nhiệm làm Phụ Tá Toà Tổng Giám Mục Sài Gòn với quyền kế vị. Đây là biện pháp Toà Thánh La Mã ngăn chặn việc chính quyền Cộng Sản quyết định ai sẽ là Chủ Chăn tại Sài Gòn. Nhưng trong thực tế, biện pháp này đã bị Cộng Sản triệt tiêu ngay bằng cách bắt giam Đức Cha Nguyễn Văn Thuận.


Sau nữa là những văn thư xin rút tiền, văn thư xin phép di chuyển, văn thư xin phép hội họp, văn thư xin phép mua vé máy bay... Toàn là văn thư chính thức mà Toà Tổng Giám Mục Sài Gòn phải tuân theo, theo thể chế "Xin-Cho," dù sở hữu chủ của những gì mà chính quyền Cộng Sản "cho" hay "không cho" là thuộc Toà Tổng Giám Mục. Tiền bạc để trong ngân hàng chẵng hạn, muốn lấy đồng nào phải làm văn thư may ra mới được phép rút ra.  


Trước hết là phó bản của văn thư số 025/VP-76 ngày 25.3.1976 có chữ ký tay và con dấu của Đức Cha gửi Giám Đốc Ngân Hàng thành phố Hồ-Chí-Minh xin rút số tiền 6.900đ để trợ cấp sáu tháng (từ tháng 4 đến tháng 9) tiền "cơm nước thuốc men" cho 23 linh mục "già lão vạ̀nh hoạn."


image007


Văn thư và phó bản của các văn thư tôi có cũng cho biết Toà Tổng Giám Mục Sài Gòn đã nhận được nhiều khoản tiền do nhiều nơi gửi tặng. Như tổ chức "Prado dans le monde" ở Lyon (Pháp) gửi tặng 8.042,46đ (phó bản văn thư ngày 14-6-1976), như "Phúc Dinh Trân" ở Mỹ gửi tặng 50 Mỹ kim (phó bản văn thư số 093/VP-76 ngày 4.8.1976, đổi ra tiền Việt thành 91,12đ và được thưởng thêm 23đ), như Toà Thánh Vatican gửi 4.524,35đ từ nhiều gia đình đóng góp (phó bản văn thư số 098/VP-77 ngày 31.5.1977), như LO-XY Xavier House ở Kowloon, Hong Kong giúp 5.000 tiền Hong Kong đổi thành 1,853.14đ tiền Việt (phó bản văn thư số 014/VP-78 ngày 13.1.1978). Đặc biệt, năm 1978 Toà Thánh Vatican trợ cấp một số tiền lớn là 39.160,80đ (phó bản văn thư số 048/VP-78 ngày 1.3.1978).


image008


Trong chế độ Cộng Sản, không sản xuất có nghĩa là "ăn bám" nên Toà Tổng cũng tích cực tăng gia sản xuất. Một bản chính Giấy Chứng Nhận có chữ ký tay và con dấu của linh mục Trần Thái Hiệp, Giám Đốc Đại Chủng Viện Thánh Guise, 6 Đinh Tiên Hoàng Sài Gòn ngày 1.7.1976 xác nhận Toà Tổng Giám Mục Sài Gòn đã trao cho tổ hợp Thống Nhất sản xuất vỏ xe đạp đặt tại Đại Chủng Viện 3.000đ tiền mới để mua sắm nguyên liệu sản xuất.


image009


Về việc đổi tiền, bản chính văn thư số 127/VP-78 có chữ ký tay và con dấu của Đức Cha ngày 19.6.1978 kêu nài việc xin rút thêm tiền như sau, nguyên văn, "... Toà Giám Mục chúng tôi trong kỳ đổi tiền ngày 3.5.1978 ̀a qua, đã được đổi theo hệ thống Phường 11 Quận 3, thành phố̀ Chí Minh, cơ quan tôn giáo chúng tôi được đổi tiền như hộ nhân dân -số người trong hộ là 5 người tức được số tiền ngay là 350đ (BA TRĂM NĂM MƯƠI ĐỒNG). Số tiền này cho phép chúng tôi sinh hoạt mấy hôm là́t..."


Thật khổ!


image010


Có lần về sinh hoạt phí, phó bản văn thư số 001/VP-79 ngày 2.1.1979 có chữ ký tay và con dấu của Đức Cha xin rút tiền để chi phí cho 5 mục, gồm chiêu đãi Ủy Ban Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam thành phố Hồ Chí Minh, chiêu đãi các linh mục, lương tháng 13 cho nhân viên, quà biếu những người phụ vụ Toà Tổng trong năm không có thù lao, và tiền phụ trội chợ trong dịp Tết. Kết quả theo ghi chú viết tay bằng bút nguyên tử mầu đỏ trên phó bản văn thư thì 2 mục "Lương tháng 13" và "Quà biếu người phục vụ không lương" đã bị bác. Riêng mục xin rút thêm tiền chợ dịp Tết không biết có được hay không vì trong phó bản văn thư để trống.


Xin xem phóng ảnh, thật tội!


image011


Về di chuyển và hội họp, phó bản văn thư số 003/VP-81 ngày 14.1.1981 có chữ ký tay và con dấu của Đức Cha xin phép Ủy Ban Nhân Dân Thành Phố Hồ Chí Minh đi dự Hội Nghị Giám Mục tại Hà Nội. Phái đoàn gồm 3 người là Tổng Giám Mục Nguyễn Văn Bình, Giám Mục Lê Phong Thuận (giáo phận Cần Thơ) và Giám mục Bùi Tuần (giáo phận Long Xuyên).


image012


Về chuyện cấm phòng thì phó bản văn thư số 078/VP-81 18.8.1981 gửi đủ nơi, gồm Chủ Tịch Hội Đồng Bộ Trưởng tại Hà Nội, Ban Tôn Giáo Phủ Chủ Tịch Hội Đồng Bộ Trưởng tại Hà Nội, Ủy Ban Nhân Dân thành phố Hồ Chí Minh, và Ủy Ban Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam thành phố Hồ Chí Minh.


Kèm theo là phó bản danh sách mười lăm (15) vị Giám Mục trong giáo tỉnh thành phố Hồ Chí Minh bao gồm Tổng Giám Mục Nguyễn Văn Bình và Giám Mục Phạm Văn Nẫm (Tp HCM), Giám Mục Nguyễn Sơn Lâm (Đà Lạt), Giám Mục Huỳnh Văn Nghi  (Phan Thiết), Giám Mục Nguyễ̉n Văn Lãng và Nguyễn Minh Nhật (Xuân Lộc), Giám Mục Phạm Văn Thiên  (Phú Cường), Giám Mục Trần Văn Thiện và Nguyễn Văn Nam  (Mỹ Tho), Giám mục Nguyễn Văn Mầu và Nguyễn Văn Diệp (Vĩnh Long), Giám Mục Nguyễn Ngọc Quang và Lê Phong Thuận  (Cần Thơ), Giám Mục Nguyễn Khắc Ngữ và Bùi Tuần (Long Xuyên).


Văn thư lời lẽ cực kỳ lễ phép, nguyên văn: "... Năm nay, các giám mục trong giáo tỉnh Tp. Hồ Chí Minh cũng ước ao được gặp nhau như năm rồi... Trong thời gian các Giám mục cấm phòng, tôi ước muốn được tiếp đón một lần đại diện Chính quyền, để các Giám mục được  nghe Chính quyền nói về tình hình đất nước... Tôi tin rằng những cuộc gặp gỡ như thế sẽ mang lại cho các Giám mục một sự nhất trí hơn trong thái độ đối với công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước..."


Nội dung văn thư như thế rất ứng hợp với thân phận "đầu hàng vô điều kiện" mà viên đại tướng họ Dương đã công bố sáng ngày 30.4.1975, tức đã hơn sáu (6) năm trước đó!


image013


Cuối cùng là bản chính của văn thư số 038/VP-88 ngày 10.6.1988 xin đăng ký mua 2 vé máy bay để Tổng Giám Mục Sài Gòn và Giám Mục phụ tá Phạm Văn Nẫm đi Đà Nẵng tham dự lễ an táng cố Tổng Giám Mục Huế Nguyễn Kim Điền. Góc phải phía trên văn thư có ghi chú chữ viết tay được 5 vé đi Đà Nẵng ngày 13.6.1988 (5 vé DAN 13.06...) nghĩa là được chính quyền Cộng Sản ưu ái chiếu cố cho thêm người đi dự tang lễ chăng?!


image014


TRẦN ANH TUẤN


Tháng 5.2019
10 Tháng Mười Một 2015(Xem: 13080)
"Người ta không thấy ông nhắc một chữ nào đến mặt trái, mặt tiêu cực của nó để tìm giải pháp tháo gỡ một cách căn cơ, bài bản, cầu thị, nhất là trong bối cảnh hai nước đang có những căng thẳng ngày càng gay gắt trên Biển Đông, Hoàng Sa và Trường Sa".
06 Tháng Mười Một 2015(Xem: 13229)
Ts Nguyễn Nhã: Tôi vốn là người học và nghiên cứu lịch sử từ hơn nửa thế kỷ nay, được các báo đài trên thế giới phổ biến những lời tuyên bố của Chủ tịch, đặc biệt có hai vấn đề mà Tôi rất quan tâm: 1/ Trung Quốc có chủ quyền về quần đảo Trường Sa từ thời Cổ đại. 2/ Hoạt động xây dựng có liên quan mà Trung Quốc đang tiến hành ở Trường Sa không nhằm mục tiêu hoặc gây ảnh hưởng đến bất cứ quốc gia nào và Trung Quốc không có ý định theo đuổi (mục đích) quân sự. - Tân Hoa Xã: Đối với dân tộc Việt Nam, độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không gian sinh tồn cùng các quyền và lợi ích hợp pháp khác ở Hoàng Sa, Trường Sa, Biển Đông là bất biến và không thể đánh đổi với bất kỳ lợi ích nào.
02 Tháng Mười Một 2015(Xem: 32028)
" Báo chí Mỹ nói là chúng tôi thất trận vì chúng tôi tham nhũng. Tôi không chối là đã có tham nhũng tại Việt Nam. Có. Có tham nhũng trên thị trường, trên chính trường và trong một vài đơn vị quân đội. Nhưng dứt khoát không có tham nhũng trong Không Quân. Những người lính không quân tin vào Tổ Quốc Không Gian, và họ tin cậy cấp chỉ huy. Không có chuyện tham nhũng nơi các sĩ quan quanh tôi".
28 Tháng Mười 2015(Xem: 36649)
"Thủ Tướng Ngô Đình Diệm đang gắn lon Thiếu Tướng cho Tướng Trình Minh thế vào ngày 13-2-1955. Để rồi chưa đầy ba tháng sau Tổng Thống Ngô Đình Diệm đã ôm thi hài của Tướng Thế, hôn lên mắt, mà khóc thương cho một chiến sĩ Quốc Gia đã ngã xuống bởi tên tay sai của Pháp: Mai Hữu Xuân".
20 Tháng Mười 2015(Xem: 15607)
"Vị tổng-thống sau này của nước Mỹ có thể sẽ phải tiếc nuối là ông Obama đã không để ý đến những lời khuyến cáo như loại của ông Kissinger. Cứ bắt tay vào việc rồi mới mò ra chiến-lược chiến-thuật, Tổng-thống Obama đã gieo gió. Người đến sau gần như chắc chắn sẽ phải gặt bão".
19 Tháng Mười 2015(Xem: 15058)
- Mai Loan: Hiệp ước Hợp tác Mậu dịch xuyên Thái Bình Dương (TPP). - Nguyễn Phúc Liên: Kinh tế VN bị tê liệt vì hàng ngoại.
15 Tháng Mười 2015(Xem: 16945)
Từ hai năm trở lại đây, đặc biệt trước thềm Đại hội Đảng cộng sản Việt Nam lần thứ 12 sẽ diễn ra vào đầu năm sau, 2016, từ trong nước đã lan tin này: “Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng một khi nắm chức Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ giải tán Đảng. Vì vậy, những người Việt Nam đấu tranh cho dân chủ cũng như Mỹ và các nước dân chủ phương Tây khác hãy ủng hộ Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng làm Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam”.
13 Tháng Mười 2015(Xem: 16744)
- Giáo sư Phan Huy Lê - Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam cho rằng, nếu Lịch sử trở thành môn tự chọn, thì bản chất là thủ tiêu môn học này. - "Thử đặt câu hỏi, sẽ thế nào nếu con, cháu chúng ta không biết về lịch sử dân tộc, không biết gốc gác của mình là ai?”, Giáo sư Nguyễn Ngọc Cơ đặt câu hỏi.
11 Tháng Mười 2015(Xem: 14843)
"Như vậy, nền Kinh tế TỰ DO THỊ TRƯỜNG không thể nào đi đôi với một Thể chế Chính trị độc tài độc đảng toàn trị. Không thể có trường hợp tréo cẳng ngỗng, hay "râu ông nọ cắm cằm bà kia", nghĩa là Cơ chế độc tài độc đảng toàn trị dám tuyên bố là mình theo nền Kinh tế TỰ DO THỊ TRƯỜNG!"
08 Tháng Mười 2015(Xem: 15934)
BBC: "Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Hà Nội (AmCham Hanoi) ra tuyên bố nói: "Thỏa thuận này sẽ khiến lĩnh vực tư nhân được tiếp cận nhiều hơn tới các thị trường chủ chốt, thúc đẩy cạnh tranh, thu hút thêm đầu tư nước ngoài, và giúp thiết lập hạ tầng cung ứng then chốt, qua đó tạo ra những cơ hội to lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam, đem lại công ăn việc làm và thu nhập tốt hơn cho người lao động Việt Nam."
01 Tháng Mười 2015(Xem: 14152)
"Tóm lại, trên hồ sơ Biển Đông, Tập Cận Bình vẫn không lùi bước, cho dù bị Tổng thống Obama thúc ép ngưng ngay các hoạt động xây dựng trên những đảo đang tranh chấp. Nói cách khác, cuộc họp thượng đỉnh ở Nhà Trắng đã chẳng giải quyết được gì. Hoa Kỳ thật sự có quyết tâm ngăn chận tham vọng chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông hay không, thời gian sẽ trả lời."
29 Tháng Chín 2015(Xem: 16445)
"Năm nay, vào dịp cuối tháng 9, một số giới tại Indonesia lại làm lễ tưởng niệm vụ thảm sát những người cộng sản năm 1965 trong một trang sử đen tối của nước này." "Theo trang Jakarta Globe, ít nhất ba triệu đảng viên cộng sản, đã bị phái hữu và̀ các nhóm dân quân được chính quyền hỗ trợ, giết chết."
27 Tháng Chín 2015(Xem: 15111)
"Trước hết, vấn đề đàm phán về quần đảo Hoàng Sa. Như chúng ta đều biết, trên Biển Đông hiện nay có bốn vấn đề nổi cộm: tranh chấp chủ quyền biển, đảo; an ninh khu vực; tự do thông thương hàng hải, hàng không quốc tế và vấn đề bảo vệ tài nguyên biển. Ba vấn đề sau thu hút dư luận quốc tế, nhất là khi gần đây Trung Quốc mở rộng và xây cất ồ ạt trên các đá (rock) và các rạn san hô (coral reef), làm mờ đi một vấn đề thiết thân đến chúng ta: tranh chấp chủ quyền biển, đảo.
25 Tháng Chín 2015(Xem: 14644)
- "Linh mục Tadeo Nguyễn Văn Lý, 69 tuổi, một tù nhân lương tâm nổi tiếng của Việt Nam, bị Hà Nội kết án 4 lần với tổng cộng hơn 53 năm tù giam. - "Ông từng chịu tù khổ sai và bị biệt giam hơn 23 năm, bị quản thúc trên 15 năm, nay đang thi hành bản án 8 năm tù tuyên hồi năm 2007 về tội danh ‘tuyên truyền chống nhà nước’ sau các hoạt động mà giới bảo vệ nhân quyền xem là cổ súy cho quyền tự do tôn giáo và tự do ngôn luận tại Việt Nam, nhưng bị nhà cầm quyền Hà Nội gọi là ‘chống phá nhà nước."
23 Tháng Chín 2015(Xem: 14845)
- "Những sai phạm nghiêm trọng trong điều hành của ông Dũng được cho là lý do khiến Trung ương Đảng phải họp kín sớm hơn dự đoán hồi đầu tháng Mười." - Là "một thủ tướng nhiều quyền lực nhất trong lịch sử Việt Nam và là người theo đuổi chính sách tăng trưởng nóng", tuy nhiên, “điểm yếu lớn nhất của ông Dũng là sự ngạo mạn và thiếu khả năng lắng nghe những ý kiến quan trọng,” giáo sư Carl Thayer bình luận."
21 Tháng Chín 2015(Xem: 17488)
"Hiện có nhiều tin đồn cho rằng Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đang tìm cách trở thành Tổng Bí thư tiếp theo và xin được miễn trừ quy định tuổi tác. Điều này là chưa từng có tiền lệ trong nền chính trị Việt Nam," Giáo sư Carl Thayer nhận định"
15 Tháng Chín 2015(Xem: 15756)
"Đó là vùng cấm địa," ông David Blackhall, tổng giám đốc công ty đầu tư bất động sản VinaCapital Real Estate, nói. Ông cho biết chẳng ai muốn làm chuột thí nghiệm cho những luật mới cả.
13 Tháng Chín 2015(Xem: 13405)
"Tại sao một sự việc vốn được xem là rất bình thường ở Mỹ lại trở nên chủ đề gây tranh luận như vậy? Những người ngoài cuộc ‘bàn’ gì về chuyện này? Phóng viên Khánh An của Ban Việt ngữ VOA tìm hiểu thêm..."