Nhạc sỹ Phạm Duy, người viết quốc ca cho thế hệ mai sau

19 Tháng Mười 20216:24 SA(Xem: 3421)

VĂN HÓA ONLINE – VĂN HÓA LỊCH SỬ - THỨ HAI 18 OCT 2021

Ý kiến-Bài vở vui lòng gởi về:  lykientrucvh@gmail.com


image021Phạm Duy: Ảnh Lý Kiến Trúc


image022Phạm Duy hành trang ở thành phố giữa đàng (Midway City, S. California). Ảnh Lý Kiến Trúc


image023Phạm Duy - kiêu ngạo, khinh đời, yêu đời, “tôi còn yêu tôi cứ yêu”. Ảnh Lý Kiến Trúc


image024Phạm Duy và bà Vô Thượng Sư Thanh Hải. Ảnh Lý Kiến Trúc 1997.


image025Tượng Phạm Duy tại nghĩa trang Bình Dương (Ảnh VCH)


Nhạc sỹ Phạm Duy, người viết quốc ca cho thế hệ mai sau


  • Luật sư Đặng Đình Mạnh
  • Gửi cho BBC News Tiếng Việt từ Sài Gòn


18/10/2021


Ngày 05/10/2021 là dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh của nhạc sỹ Phạm Duy, người mà khi qua đời vào năm 2013, đã để lại khối di sản âm nhạc đồ sộ bậc nhất trong số các nhạc sỹ mà xứ sở này đã từng có.


Đánh giá về sự nghiệp của ông, một nhà văn đã thốt: "Một trăm năm sau cũng không có một Phạm Duy thứ hai ở xứ sở này".


Dịp này, các trang âm nhạc hay người mộ điệu yêu quý ông đã tưởng niệm theo nhiều cách. Riêng tôi, tôi hy vọng công chúng yêu "tự do, công bình, bác ái" tưởng niệm ông như người viết quốc ca cho xứ sở này trong mai hậu.


Có phi lý chăng nếu kỳ vọng về một nhạc phẩm gánh vác sứ mệnh quốc ca từ một nhạc sỹ đã là người thiên cổ ! Thưa, không phi lý chút nào khi trong khối di sản âm nhạc để lại của ông ấy đã từng có nhạc phẩm mang tầm vóc xứng đáng như vậy. Nhạc phẩm "Việt Nam, Việt Nam".


"Việt Nam, Việt Nam" được ông sáng tác từ năm 1966. Năm 1967, khi chính quyền miền Nam tu chính Hiến pháp, thì "Việt Nam, Việt Nam" đã là ứng viên sáng giá cho quốc ca Việt Nam. Thế nhưng, chung cuộc thì quốc hội lúc ấy đã giữ lại bài quốc ca sử dụng từ năm 1948, là "Tiếng gọi thanh niên" (hay "Công dân hành khúc") của nhạc sỹ Lưu Hữu Phước để làm quốc ca. Vì lẽ, những ca từ sắt máu trong nhạc phẩm này phù hợp với hoàn cảnh chiến tranh và tâm thế chiến tranh vào thời điểm ấy hơn.


Thật tiếc khi giai điệu hành khúc, trầm hùng, thôi thúc, giục giã những con dân Việt cùng chung sức tranh đấu cho những giá trị nhân bản : Tự do, công bằng, bác ái, tình yêu thương đồng loại, niềm tự hào, tự tôn dân tộc … đã chưa được chọn làm quốc ca !


image026Nguồn hình ảnh, Tư liệu. Nhạc sĩ Phạm Duy, tên thật Phạm Duy Cẩn là nhạc sĩ, nhạc công, ca sĩ, nhà nghiên cứu âm nhạc lớn của Việt Nam


Việt Nam! Việt Nam!


Tác giả : Phạm Duy


Việt Nam Việt Nam nghe từ vào đời


Việt Nam hai câu nói bên vành nôi


Việt Nam nước tôi.


Việt Nam Việt Nam tên gọi là người


Việt Nam hai câu nói sau cùng khi lìa đời


Việt Nam đây miền xinh tươi


Việt Nam đem vào sông núi


Tự do công bình bác ái muôn đời


Việt Nam không đòi xương máu


Việt Nam kêu gọi thương nhau


Việt Nam đi xây đắp yên vui dài lâu


Việt Nam trên đường tương lai,


Lửa thiêng soi toàn thế giới


Việt Nam ta nguyện tranh đấu cho đời


Tình yêu đây là khí giới,


Tình thương đem về muôn nơi


Việt Nam đây tiếng nói đi xây tình người


Việt Nam! Việt Nam!


Việt Nam quê hương đất nước sáng ngời


Việt Nam! Việt Nam! Việt Nam muôn đời


Tôi đã xét nét, cố soi trong 20 câu hát trong "Việt Nam, Việt Nam" để thấy rằng không có một câu nào không xứng đáng làm một phần của quốc ca.


Hồi ký Phạm Duy 1


Hồi ký Phạm Duy 2


Chọn chiến tranh hay là hòa bình và tình người?


Nhân dịp này, hãy nhìn lại, đánh giá và so sánh với quốc ca hiện nay: Bản "Tiến quân ca".


Tiến Quân Ca của tác giả Văn Cao có lời như sau:


Đoàn quân Việt Nam đi, chung lòng cứu quốc


Bước chân dồn vang trên đường gập ghềnh xa


Cờ in máu chiến thắng mang hồn nước


Súng ngoài xa chen khúc quân hành ca


Đường vinh quang xây xác quân thù


Thắng gian lao cùng nhau lập chiến khu


Vì nhân dân chiến đấu không ngừng


Tiến mau ra sa trường


Tiến lên, cùng tiến lên


Nước non Việt Nam ta vững bền


Bài "Tiến Quân Ca" có giai điệu trầm hùng, bi tráng, thể hiện thái độ sắt máu, quyết liệt đối với quân thù, tạo cảm xúc giục giã, thôi thúc mọi người vươn lên, xốc đến … chiến tranh.


"Tiến Quân Ca" có 10 câu hát, thì trong đó, đã có đến 8 câu hát đều mang nội dung, ý nghĩa cổ võ cho những cuộc chiến đẫm máu trong thế kỷ 20 mà người Việt đã phải gánh chịu.


Rõ ràng, đấy là một quốc ca sắt máu thoát thai từ chiến tranh đang được hát giữa thời bình. Thời mà chiến tranh đã trở thành lịch sử từ nhiều thập kỷ qua. Trong thời bình, ngẫm xem, chúng ta còn cần một quốc ca chiến tranh như thế nữa hay không?


Chiến tranh đã lùi xa, thay vào đó, chiến trường bây giờ đã là thương trường. Cũng thế, những ca từ "Máu", "Súng", "Đường vinh quang xây xác quân thù":


"Cờ in máu chiến thắng mang hồn nước


Súng ngoài xa chen khúc quân hành ca


Đường vinh quang xây xác quân thù"


image027Nguồn hình ảnh, Tư liệu


Đoạn sau này, nếu dùng, hoàn toàn có thể thay thế bằng :


"Tự do, công bình, bác ái


Việt Nam không đòi xương máu


Việt Nam kêu gọi thương nhau


Việt Nam đi xây đắp yên vui dài lâu"


Hơn nữa, quốc ca không chỉ dành riêng cho cán bộ, công chức của chính quyền hát khi suy tôn quốc kỳ, mà là toàn thể dân chúng, bắt đầu từ các cháu học sinh ở lứa tuổi nhi đồng.


Một quốc ca sắt máu của chiến tranh sẽ chuyển thông điệp gì cho các em? Sẽ giáo dục điều gì cho chúng ngoài thù hận, bạo lực, khát máu, hung tàn?


Hát đến câu "Đường vinh quang xây xác quân thù", chúng có thắc mắc cha anh mình đang định chọn ai làm quân thù để lấy xác làm "đường vinh quang" nữa chăng ?


Trong khi đó, "Việt Nam, Việt Nam" chỉ có một câu nhắc đến "xương máu" nhưng với ý nghĩa hết sức nhân từ, cao thượng và bao dung : "Việt Nam không đòi xương máu".


"Tiến Quân Ca" thích hợp với giai đoạn chiến tranh và đã thực hiện xong sứ mệnh lịch sử của mình.


"Tiến Quân Ca" nay không còn thích hợp trong bối cảnh kiến quốc thời bình của xứ sở.


Nhưng những giá trị : Tự do, công bằng, bác ái, tình yêu thương đồng loại, niềm tự hào, tự tôn dân tộc được nêu trong "Việt Nam, Việt Nam" thì lại bất biến, lúc nào cũng thích hợp cho một dân tộc hướng thiện, kêu gọi yêu thương nhau, sống có trách nhiệm với chính mình, với xứ sở, với cộng đồng quốc tế văn minh…


Tôi tin lắm, sớm muộn gì thì những giá trị đích thực sẽ được trả lại cho dân mình. Khi ấy, có lẽ dân ta sẽ chọn lại một quốc ca mới thích hợp với những giá trị nhân bản và "Việt Nam, Việt Nam" lại là ứng viên sáng giá. Để người VIệt, những đứa trẻ có thể hát :


"Việt Nam Việt Nam nghe từ vào đời


Việt Nam hai câu nói bên vành nôi"


và người đi xa :


"Việt Nam hai câu nói sau cùng khi lìa đời".


Lời ca như một định mệnh, "Việt Nam hai câu nói sau cùng khi lìa đời". Tác giả, nhạc sỹ Phạm Duy đã mất tại Việt Nam vào tháng 01/2013.


Tưởng niệm ông nhân ngày sinh thứ 100, người nhạc sỹ tài hoa, đa tài, lắm tật và là người viết quốc ca cho xứ sở này trong mai hậu.


++++++++++++++++++++++++++++++++


Phạm Duy: 100 khẩu đại bác tình ca mở đường … về Tự Do!


Tháng Giêng, giỗ Phạm Duy, nhớ Suma Ching Hai đi tìm Những Vết Tiền Thân, Nghệ thuật Thiên đường


Suma Ching Hai - Phạm Duy: Đi Tìm Vết Tiền Thân!


Nàng Kiều, Nhân Chứng Hữu Tình Bên Cạnh Cuộc Tao Ngộ Chiến Giữa Phạm Duy Và Lê Hữu Mục


image028Phạm Duy và Lý Kiến Trúc ở tư gia của nhạc sĩ - Midway City, S. Califofnia 2005. Ảnh tài liệu của VH

21 Tháng Mười Một 2013(Xem: 12629)
Ngày 19 tháng 11 năm 1863, Abraham Lincoln, đứng trên một cánh đồng ở Pennsylvania đã đọc bài diễn văn ngắn trước đám đông mà có lẽ chính những người có mặt cũng khó có thể nghe được từng lời ông nói.
17 Tháng Mười Một 2013(Xem: 11685)
Theo các nhà ngữ học thì tiếng Mỹ là thứ tiếng nói vay mượn rất nhiều từ ngữ của các tiếng khác trên khắp thế giới, vì vậy mà nó rất dồi dào và sống động, nó là tiếng nói số một của loài người hiện nay Theo tôi thì tiếng Việt cũng không thua kém chi. Nó đang đứng thứ 12 về số đông người nói [83 triệu] và đang lan ra khắp thế giới tự do từ cái biến cố 1975.
05 Tháng Mười Một 2013(Xem: 10698)
Trong lịch sử phong kiến Việt Nam, có rất ít phụ nữ nổi bật trên chính trường. Đấy không phải là bởi vì phụ nữ nước ta không có tài làm chính trị, mà bởi vì ngày xưa phụ nữ luôn bị kềm kẹp trong cái câu “tam tòng tứ đức”, luôn sống trong cái cảnh “khuê môn bất xuất”. Chính vì thế, nhân vật nữ nào được nổi bật thì ất phải là kiệt xuất lắm. Và cách đây hơn 800 năm, lịch sử Đại Việt đã biết đến một phụ nữ kiệt xuất có tài kinh bang tế thế: Thái Hậu Ỷ Lan.
24 Tháng Mười 2013(Xem: 13461)
Từ sự kiện: “Thỏa thuận về việc thành lập Viện Khổng Tử tại Trường Đại học Quốc gia Hà Nội” được đề cập đến trong tuyên bố chung ngày 15/10/2013 sau chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường, nhiều nhân sỹ trí thức trong nước đã lên tiếng lo ngại về mục đích thật sự của nó.
21 Tháng Mười 2013(Xem: 10515)
Trong những thập niên gần đây, nhân chủng học là ngành khoa học thực hiện được nhiều tiến bộ vượt bực trong công trình nghiên cứu để tìm đáp số cho các vấn đề liên hệ đến đời sống con người . Văn hóa là khái niệm chủ yếu cùa nhân chủng học.Tuy nhiên đến nay , các học giả vẫn chưa hoàn toàn đồng ý với nhau về định nghĩa chung của văn hóa .
01 Tháng Mười 2013(Xem: 12123)
Hai năm trước, khi đến thăm Bảo tàng Quốc gia Malaysia ở Kualar Lumpur, tôi đã thấy nhà rông, cồng chiêng và cột nhà mồ như ở Tây Nguyên, Việt Nam và hiểu rằng văn minh Đông Nam Á cổ đã trải rộng thế nào ở châu Á lục địa.
04 Tháng Bảy 2013(Xem: 10923)
Hoa Kỳ lập quốc 1776 có 4 triệu dân, ngày nay 2013 có 314 triệu. Qua hai trăm ba mươi năm gia tăng 310 triệu.-- Năm 1976 người Việt tại Mỹ có 170 ngàn, ngày nay có 1 triệu 700 ngàn.
24 Tháng Sáu 2013(Xem: 13531)
Non nước hữu tình với cảnh ngư dân và bầy trâu, bãi biển thơ mộng với làn nước trong xanh như ngọc đổ ra biển Đông đã tạo cho phố cổ Hội An một nét đẹp yên bình quyến rũ du khách.
16 Tháng Năm 2013(Xem: 15109)
Ngay từ đầu, khi đặt vấn đề xây dựng nhà Quốc Hội, tôi đã có ý kiến đề nghị với đồng chí Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và đồng chí Chủ tịch Quốc Hội Nguyễn Phú Trọng là cần bảo tồn toàn bộ khu di tích 18 Hoàng Diệu và Hội trường Ba Đình - một di tích không thể thiếu của bề dày di tích lịch sử 1000 năm Thăng Long – Hà Nội và tôi có đề nghị hai phương án:
16 Tháng Năm 2013(Xem: 14608)
Ngày 19/04, tức ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch, nghi thức dâng hương tưởng niệm các Vua Hùng đã diễn ra tại Khu Di tích lịch sử Đền Hùng Phú Thọ. Trước đó vào tối 13/04, tức mồng 4 tháng 3 Âm lịch, UBND tỉnh Phú Thọ đã chính thức đón Bằng công nhận "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ" là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
16 Tháng Năm 2013(Xem: 12540)
Đối với ai quan tâm về Việt Nam, Viện Bảo Tàng Albert Kahn vùng ngoại ô Hauts-de-Seine sát cạnh Paris là một địa chỉ không thể bỏ qua. Đây là nơi lưu trữ một bộ sưu tập hiếm hoi ảnh màu về Việt Nam chụp ngay từ đầu thế kỷ 20, thời ngành nhiếp ảnh vẫn còn sơ khai. Giá trị của bộ sưu tập này rất lớn vì nó giúp cho các thế hệ hiện nay thấy rõ được bằng hình ảnh, với màu sắc rõ ràng, một phần diện mạo của Việt Nam cách nay một thế kỷ.
16 Tháng Năm 2013(Xem: 16029)
Một triển lãm ảnh mang tên "Hanoi: Spirit of Place", với bộ ảnh do một nhà cựu ngoại giao Anh, Sir John Ramsden, chụp trong thời gian ông làm việc ở Hà Nội từ năm 1980-83 vừa được khai trương tại London nhân kỷ niệm 40 năm quan hệ ngoại giao Anh Việt.
07 Tháng Năm 2013(Xem: 12303)
LTS: Bài viết dưới đây của Luật gia Trần Thanh Hiệp được trích từ sách: “Việt Nam Trên Đường Dân Chủ Hóa” do Nhà Xuất Bản Thái Bình Dương ở Paris ấn hành. Tòa soạn VănHoáMagazineOnline.com trân trọng cám ơn tác giả.