VĂN HÓA ONLINE - CHỦ ĐỀ BIỂN TÂY PHILIPPINES - THỨ TƯ 26 JUNE 2024
CNN: ‘Chỉ có bọn cướp biển mới làm thế’; Bắc Kinh thách thức Manila và Washington
Philippines cáo buộc Trung Quốc sử dụng vũ khí có lưỡi dao trong vụ leo thang lớn ở bãi Cỏ Mây diễn ra ngay bên cạnh con tàu cũ nát BRP Sierra Madre
By Nectar Gan and Kathleen Magramo, CNN
Updated 6:09 AM EDT, Thu June 20, 2024
Hong Kong CNN — Philippines đã cáo buộc Lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc đã tiến hành một "cuộc tấn công tàn bạo" bằng vũ khí có lưỡi trong một cuộc đụng độ ở Biển Đông vào đầu tuần này, một sự leo thang lớn trong một cuộc tranh chấp đang diễn ra, đe dọa kéo Hoa Kỳ vào một cuộc xung đột toàn cầu khác. Đoạn phim do quân đội Philippines công bố hôm thứ Năm cho thấy các sĩ quan bảo vệ bờ biển Trung Quốc vung rìu và các công cụ có lưỡi hoặc nhọn khác vào binh lính Philippines và chém vào thuyền cao su của họ, trong những gì Manila gọi là "một hành động xâm lược trắng trợn". Philippines và Trung Quốc đã đổ lỗi cho nhau về cuộc đối đầu gần Bãi Cỏ Mây thứ hai ở Quần đảo Trường Sa đang tranh chấp vào thứ Hai, diễn ra trong một nhiệm vụ của Philippines nhằm tiếp tế cho binh lính của mình đồn trú trên một tàu chiến thời Thế chiến II bị mắc cạn khẳng định các yêu sách lãnh thổ của Manila đối với đảo san hô.
Vụ việc này là vụ việc mới nhất trong một loạt các cuộc đối đầu ngày càng căng thẳng trên tuyến đường thủy giàu tài nguyên và có tầm quan trọng chiến lược này. Nhưng những cảnh quay trong đoạn phim mới nhất đánh dấu một bước ngoặt trong căng thẳng âm ỉ từ lâu, khi Trung Quốc áp dụng các chiến thuật mới, hung hăng hơn nhiều, mà các nhà phân tích cho rằng, dường như được tính toán để thử nghiệm cách Philippines và đồng minh quốc phòng chính của nước này - Hoa Kỳ - sẽ phản ứng. Trung Quốc tuyên bố "chủ quyền không thể tranh cãi" đối với hầu hết Biển Đông và hầu hết các đảo và bãi cát trong đó, bao gồm nhiều thực thể cách Trung Quốc đại lục hàng trăm dặm. Nhiều chính phủ, bao gồm cả Manila, có các yêu sách đối lập. Collin Koh, nghiên cứu viên tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam ở Singapore, cho biết việc lực lượng thực thi pháp luật hàng hải của Trung Quốc lên tàu hải quân Philippines là chưa từng có. Koh cho biết: "Chúng có thể là thuyền cao su, nhưng điều đó không thay đổi được sự thật rằng chúng là tàu của Hải quân Philippines và theo luật pháp quốc tế, chúng được hưởng những gì chúng tôi gọi là quyền miễn trừ chủ quyền". “Điều đó rất nguy hiểm, bởi vì, nếu có, thì điều đó thậm chí có thể được hiểu là một hành động chiến tranh.”
Bức ảnh phát tay này do quân đội Philippines công bố cho thấy các thiết bị liên lạc và dẫn đường bị phá hủy, bao gồm cả điện thoại di động trên một chiếc thuyền của hải quân Philippines. Nguồn ảnh từ lực lượng vũ trang Philippines/AFP/Getty Images
Thuyền bị 'cướp bóc'
Tại một cuộc họp báo vào thứ Tư 19/6/2024, các quan chức quân sự cấp cao của Philippines cho biết các sĩ quan Cảnh sát biển Trung Quốc đã "lên tàu bất hợp pháp" các thuyền cao su của Philippines, "cướp bóc" bảy khẩu súng trường tháo rời được cất giữ trong hộp đựng súng, "phá hủy" động cơ gắn ngoài, thiết bị liên lạc và dẫn đường và lấy đi điện thoại di động cá nhân của nhân viên Philippines.
"Họ cố tình dùng dao và các công cụ nhọn khác đâm thủng thuyền cao su của chúng tôi", Alfonso Torres Jr., chỉ huy Bộ tư lệnh phía Tây của Lực lượng vũ trang Philippines (AFP) cho biết.
Một quân nhân Hải quân Philippines trên thuyền cao su đã bị mất ngón tay cái bên phải khi Cảnh sát biển Trung Quốc đâm vào, Torres cho biết.
AFP cho biết Cảnh sát biển Trung Quốc cũng triển khai hơi cay, đèn nhấp nháy "làm mù" và liên tục hú còi báo động.
"Chỉ có cướp biển mới làm như vậy. Chỉ có cướp biển mới lên tàu, đánh cắp và phá hủy tàu, thiết bị và đồ đạc”, Tướng Romeo Brawner Jr, Tham mưu trưởng Lực lượng vũ trang Philippines, cho biết trong một tuyên bố. “Lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc có vũ khí sắc nhọn và lực lượng của chúng tôi chiến đấu bằng tay không. Đó là điều quan trọng. Chúng tôi bị áp đảo về số lượng và vũ khí của họ là điều bất ngờ nhưng lực lượng của chúng tôi đã chiến đấu bằng mọi thứ họ có”, Brawner nói thêm.
Trong cuộc họp báo thường kỳ với các phóng viên vào thứ năm, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã được yêu cầu bình luận về cáo buộc từ Philippines rằng tàu của họ bị hư hại do lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc vung dao và bắn hơi cay.
Người phát ngôn Lin Jian đã không giải quyết những cáo buộc đó mà thay vào đó khẳng định lại tuyên bố của Bắc Kinh đối với Bãi Cỏ Mây thứ hai, được gọi là Ren’ai Jiao ở Trung Quốc. “Hoạt động của Philippines hoàn toàn không phải vì mục đích nhân đạo. Các tàu của Philippines không chỉ chở vật liệu xây dựng mà còn buôn lậu vũ khí. Họ còn cố tình đâm vào tàu Trung Quốc, tạt nước và ném đồ vào lực lượng thực thi pháp luật Trung Quốc”, Lin cho biết. “Những hành động này rõ ràng đã làm gia tăng căng thẳng trên biển và đe dọa nghiêm trọng đến sự an toàn của tàu thuyền và nhân viên Trung Quốc.”
Bức ảnh do quân đội Philippines cung cấp này cho thấy kính chắn gió bị phá hủy trên một chiếc tàu hải quân Philippines. Armed Forces of the Philippines/AFP/Getty Images
Hiệp ước phòng thủ chung
Những gì xảy ra ở Biển Đông có ý nghĩa sâu sắc đối với Hoa Kỳ, quốc gia có hiệp ước phòng thủ chung với Philippines có từ nhiều thập kỷ trước.
Cuộc đụng độ mới nhất đánh dấu lần đụng độ đầu tiên giữa hai nước kể từ khi luật mới của Trung Quốc có hiệu lực vào thứ Bảy, cho phép lực lượng bảo vệ bờ biển của nước này bắt giữ tàu nước ngoài và giam giữ thủy thủ đoàn bị tình nghi xâm phạm trong tối đa 60 ngày mà không cần xét xử.
Sự việc cũng diễn ra chỉ vài tuần sau khi Tổng thống Philippines Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. cảnh báo rằng cái chết của bất kỳ công dân Philippines nào dưới tay một quốc gia khác trên tuyến đường thủy này sẽ “rất gần” với hành động chiến tranh.
Marcos đã tìm kiếm mối quan hệ chặt chẽ hơn với Hoa Kỳ, quốc gia đã nhiều lần nhấn mạnh “cam kết sắt đá” của Washington đối với hiệp ước phòng thủ chung năm 1951 giữa Hoa Kỳ và Philippines, trong đó quy định cả hai bên sẽ giúp bảo vệ lẫn nhau nếu một trong hai bên bị bên thứ ba tấn công.
Bài viết dưới đây liên quan Hoa Kỳ chỉ trích Trung Quốc “hung hăng” về vụ va chạm ở Biển Đông với tàu Philippines
Related article US blasts ‘aggressive’ China over South China Sea collision with Philippine ship
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Matthew Miller cho biết hôm thứ Hai rằng "Hoa Kỳ ủng hộ đồng minh Philippines và lên án các hành động leo thang và vô trách nhiệm" của Trung Quốc.
Trong cuộc điện đàm với người đồng cấp Philippines Enrique A. Manalo vào thứ Tư, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken cho biết các hành động của Trung Quốc "làm suy yếu hòa bình và ổn định trong khu vực và nhấn mạnh các cam kết sắt đá của Hoa Kỳ đối với Philippines theo Hiệp ước Phòng thủ Chung của chúng ta".
Derek Grossman, một nhà phân tích quốc phòng cấp cao tại RAND Corporation, một nhóm nghiên cứu có trụ sở tại Hoa Kỳ, cho biết đoạn phim do Philippines công bố "rõ ràng cho thấy một cuộc tấn công của Trung Quốc vào các tài sản quân sự của Philippines", theo hiệp ước quốc phòng của Washington và Manila sẽ kích hoạt các cam kết phòng thủ chung.
"Tuy nhiên, trên thực tế, bản thân Philippines sẽ phải chủ động kích hoạt (nó) trước khi Hoa Kỳ can thiệp quân sự", ông nói.
Năm 2016, một tòa án quốc tế tại The Hague đã ra phán quyết có lợi cho các yêu sách của Philippines trong một tranh chấp hàng hải mang tính bước ngoặt, kết luận rằng Trung Quốc không có cơ sở pháp lý để khẳng định các quyền lịch sử đối với phần lớn Biển Đông.
Nhưng Bắc Kinh đã phớt lờ phán quyết. Thay vào đó, họ ngày càng thúc đẩy các yêu sách lãnh thổ trên biển của mình, với các tàu của Lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc - được tăng cường bởi các tàu dân quân - đã tham gia vào nhiều cuộc đụng độ trong năm qua, làm hư hại các tàu của Philippines và khiến các thủy thủ Philippines bị thương do vòi rồng.
‘Kiềm chế’ của Philippines
Quyết định của Cảnh sát biển Trung Quốc sử dụng vũ khí có lưỡi dao trong cuộc đụng độ mới nhất ở Biển Đông đã được so sánh với các cuộc đụng độ giữa Trung Quốc và Ấn Độ trên biên giới Himalaya đang tranh chấp của họ, nơi binh lính của cả hai bên đã chiến đấu dữ dội bằng gậy, đá và tay của họ. Koh cho biết.
Quân nhân Philippines trên thuyền cao su là lực lượng tinh nhuệ đến từ Nhóm tác chiến đặc biệt của Hải quân. “Họ được huấn luyện chiến đấu. Họ không trả đũa người Trung Quốc vì họ chỉ đơn giản là đang kiềm chế”, Koh nói. “Có lẽ họ đã nhận được chỉ thị ngay từ cấp trên rằng trong bất kỳ hoàn cảnh nào, họ không được phép chống trả người Trung Quốc và làm leo thang tình hình”.
Đoạn phim do quân đội Philippines công bố cũng cho thấy một diễn biến đáng chú ý khác – rằng cuộc đụng độ diễn ra ngay bên cạnh BRP Sierra Madre, một tàu đổ bộ rỉ sét do Hải quân Philippines chế tạo đã cho mắc cạn một cách cố ý vào năm 1999, với một lá cờ quốc gia được kéo lên trên tàu, để khẳng định yêu sách lãnh thổ của Manila đối với Bãi Cỏ Mây.
Đây là lần gần nhất Cảnh sát biển Trung Quốc tiếp cận BRP Sierra Madre, Koh lưu ý.
“Theo các quy tắc giao tranh thông thường, lực lượng đồn trú sẽ bắn cảnh cáo”, ông nói. “Thực tế là sự cố này không leo thang thêm nữa là vì Philippines đã hết sức kiềm chế. Đó là một sự thật đơn giản”.
Koh nói - Trung Quốc, đang thử thách cả Manila và Washington “để tìm ra chính xác ranh giới đỏ ở đâu”.
“Họ muốn xem Hoa Kỳ sẵn sàng cam kết an ninh với người Philippines đến mức nào.”
Và tất nhiên, tôi không nghĩ Bắc Kinh đủ ngu ngốc để không cân nhắc đến khả năng tất cả những hành động này sẽ làm leo thang tình hình, nhưng tôi tin rằng đó là rủi ro mà cuối cùng họ đã quyết định chấp nhận”.
Câu chuyện này đã được cập nhật với các diễn biến bổ sung. Manveena Suri của CNN đã đóng góp báo cáo.
