BBC 3 tháng 10 2014
 

Ông Kerry nói Mỹ điều chỉnh chính sách trong tình hình mới

Việt Nam đã hoan nghênh quyết định của Chính phủ Mỹ nới lỏng lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho họ và nói rằng điều này sẽ có lợi cho cả hai nước.

Bà Trần Thị Bích Vân, phó phát ngôn nhân của Bộ Ngoại giao Việt Nam, ra thông cáo nói Chính phủ Việt Nam hoan nghênh bất kỳ bước đi nào nhằm mục đích thúc đẩy quan hệ đối tác Việt-Mỹ.

Trước đó, Mỹ thông báo sẽ dỡ bỏ một phần lệnh cấm vận vũ khí sát thương kéo dài hàng chục năm với Việt Nam để giúp quốc gia này cải thiện an ninh trên biển.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết việc dỡ bỏ chỉ áp dụng cho các mục đích bảo vệ an ninh trên biển.

Động thái này được loan báo sau cuộc hội đàm giữa Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và người tương nhiệm Việt Nam Phạm Bình Minh ở Washington hôm thứ Năm ngày 2/10.

'Không nhằm vào Trung Quốc'

Các phóng viên cho rằng động thái này là nhằm vào các hành động của Trung Quốc ở vùng biển đảo có tranh chấp trên Biển Đông nhưng các quan chức Mỹ phủ nhận.

Mỹ áp đặt lệnh cấm vận vũ khí với Việt Nam hồi năm 1984. Tuy nhiên, quan hệ ngoại giao giữa Washington và Hà Nội đã được nối lại kể từ năm 1995, 20 năm sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc.

Các quan chức ngoại giao Mỹ cho biết ông Kerry đã thông báo với ông Phạm Bình Minh về quyết định này trong cuộc hội đàm hôm 2/10.

Ông Kerry nói rằng Washington đang điều chỉnh chính sách để ‘cho phép chuyển giao các thiết bị quốc phòng, trong đó có thiết bị sát thương, nhưng chỉ cho mục đích an ninh hàng hải’.

Nữ phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Mỹ, bà Jen Psaki, cho biết việc Mỹ bán các thiết bị mang tính sát thương cho Việt Nam chỉ được giải quyết ‘theo từng trường hợp’.

Việt Nam là một trong số những nước hiện đang có tranh chấp trên Biển Đông với Trung Quốc.

Tuy nhiên bà Psaki nói quyết định này không nhằm vào Trung Quốc.

Điều thúc đẩy chuyện này (nới lỏng lệnh cấm vận vũ khí) rõ ràng không phải là mong muốn chuyển giao khí tài quân sự cho Việt Nam mà là nhu cầu cần thiết trong khu vực.

Giới chức Mỹ nói họ đưa ra quyết định này sau một số tiến bộ của Việt Nam về nhân quyền nhưng cảnh báo rằng nếu Việt Nam muốn Mỹ tiếp tục nới lỏng thêm lệnh cấm thì họ cần phải có thêm tiến bộ về nhân quyền.

“Điều thúc đẩy chuyện này rõ ràng không phải là mong muốn chuyển giao khí tài quân sự cho Việt Nam mà là nhu cầu cần thiết trong khu vực,” hãng tin AFP dẫn lời một quan chức giấu tên của Mỹ nói và nhấn mạnh năng lực yếu của Việt Nam trên vùng biển có tranh chấp với Trung Quốc và lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ.

“Tăng cường sức mạnh cho các nước bạn bè của chúng ta trong khu vực là rất hữu ích trong việc giải quyết các tranh chấp trên Biển Đông,” quan chức này nói thêm.

Cho đến nay, Washington chỉ bán cho Hà Nội các tàu tuần tra không có vũ trang để sử dụng trong lực lượng cảnh sát biển Việt Nam kể từ khi lệnh cấm hoàn toàn bán vũ khí cho Hà Nội được dỡ bỏ hồi năm 2006.

'Tích cực cho cả hai'

Bình luận về diễn biến mới này, hôm 03/10 từ Hà Nội, Tiến sỹ Đinh Hoàng Thắng, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Hà Lan, nguyên trưởng nhóm tư vấn cho lãnh đạo Bộ ngoại giao nói:

"Đương nhiên tin này là tích cực, tích cực không chỉ đối với Việt Nam, mà tích cực cả đối với Mỹ. Bởi vì trong quan hệ quốc tế không bao giờ có con đường một chiều cả.

Đương nhiên tin này là tích cực, tích cực không chỉ đối với Việt Nam, mà tích cực cả đối với Mỹ. Bởi vì trong quan hệ quốc tế không bao giờ có con đường một chiều cả

Tiến sỹ Đinh Hoàng Thắng

"Việc có tin như thế này chắc chắn đó là kết quả của tiến trình hai bên tính toán lâu dài trước khi ông Phạm Bình Minh sang Washington, mà chắc chắn đây là kết quả của buổi làm việc trực tiếp hai ngày vừa qua."

Ông Thắng cho rằng quyết định của phía Mỹ có thể dựa trên một sự thương lượng trao đổi điều kiện giữa hai bên mà trong đó từ phía Việt Nam, Việt Nam muốn tăng cường năng lực phòng thủ trên Biển Đông, nơi có các xung đột và quyền lợi sen kẽ giữa các quốc gia và các thực thể chính trị trong đó, Hoa Kỳ có một số gặp gỡ về 'chiến lược' với Trung Quốc, nhưng cũng có những 'xung đột' to lớn với nước này.

Trong lúc đó Việt Nam vẫn muốn gia nhập Hiệp định hợp tác đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), cũng như muốn phía Mỹ công nhận Việt Nam có 'nền kinh tế thị trường đầy đủ'.

Trong cuộc trao đổi hôm thứ Sáu, nhà quan sát không cho rằng Hoa Kỳ đã phải 'trao đổi' hay 'tham vấn' ý kiến với Trung Quốc trong quyết định này, nhưng cho rằng có thể Trung Quốc sẽ không cảm thấy 'tích cực' về quyết định của Mỹ, cũng như Bắc Kinh có thể sẽ 'ngăn cản' Hà Nội xích lại gần hơn nữa với Washington khi hai bên muốn nâng cấp quan hệ song phương lên quan hệ đối tác chiến lược toàn thể.

Đồng thời, vẫn theo cựu quan chức ngoại giao, Hoa Kỳ cũng không quên các vấn đề về 'dân chủ, nhân quyền, đa nguyên - đa đảng' mà từ trước vẫn nhấn mạnh với Việt Nam như điều kiện quan hệ, song vì các diễn biến mới trong quan hệ phức tạp quốc tế và khu vực, đặc biệt với Trung Quốc, mà có những điều chỉnh trọng tâm và ưu tiên khác đi trong quan hệ Mỹ - Việt./