Khủng long tuyệt chủng vì ‘thiên thời’ bất lợi

10 Tháng Tám 201412:00 SA(Xem: 6858)

Khủng long tuyệt chủng vì ‘thiên thời’ bất lợi

khoa-hoc-11-august-2014-1
Bức hình của chuyên san Science mô phỏng quá trình tiến hóa liên tục trong 50 triệu năm từ khủng long trở thành chim.

VOA 01.08.2014

Với những bằng chứng hóa thạch mới nhất và công cụ phân tích được cải tiến, một nhóm các nhà khoa học đã đạt được đồng thuận về nguyên nhân khiến khủng long bị diệt vong. "Một tiểu hành tinh khiến chúng diệt vong, nhưng có lẽ nó đâm xuống vào thời điểm đặc biệt xấu," nhà cổ sinh vật học Steve Brusatte thuộc Đại học Edinburgh, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết.

Tiểu hành tinh có đường kính10 km lao vào Trái đất cách đây 65 triệu năm, khiến môi trường toàn cầu bị tàn phá, với sóng thần, động đất, cháy rừng, mưa axit và nhiệt độ biến động đột ngột.

Thiên thời bất lợi

Ông Brusatte nói rằng vào thời điểm đó khủng long đang chững lại về mặt tiến hóa. "Rất nhiều loài khủng long ăn cây cỏ lớn, những loài khủng long có sừng như Triceratops, loài đứng cuối trong chuỗi thức ăn của khủng long, loài cơ sở của hệ sinh thái khủng long, đã giảm mất tính đa dạng của mình. Nghiên cứu cho thấy điều này thật ra khiến hệ sinh thái khủng long dễ bị tổn hại hơn. "

Quần thể khủng long đã trồi sụt thất thường trong 150 triệu năm trước đó. Viết trên chuyên san Biological Reviews, ông Brusatte nêu giả thuyết, "Nếu tiểu hành tinh đâm xuống vài triệu năm trước hoặc sau đó trong lịch sử, khi các loài đa dạng hơn, thì khủng long ít ra đã có thể ứng phó tốt hơn."

Cây phả hệ khủng long cho thấy các loài nhỏ đi

khoa-hoc-11-august-2014-2
Bộ xương loài khủng long loài ăn thịt khổng lồ máu lạnh Tyrannosaurus Rex

Thế nhưng, một số loài động thực vật lại sống sót sau cuộc tuyệt chủng hàng loạt, và một nghiên cứu khác, đăng trên chuyên san Science, tìm hiểu một dòng giống tồn tại được. Nghiên cứu lần theo quá trình loài khủng long ăn thịt khổng lồ máu lạnh như Tyrannosaurus Rex tiến hóa thành loài chim máu nóng cỡ nhỏ. Dẫn đầu bởi nhà sinh vật học tiến hóa Michael Lee, làm việc với Bảo tàng Nam Australia và Đại học Adelaide, các nhà nghiên cứu lập một cây phả hệ khủng long theo dõi sự giảm kích thước và tỉ lệ tiến hóa để xem điều gì đã xảy ra trên mỗi nhánh.

Họ nghiến cứu phân bộ khủng long chân thú ăn thịt (theropoda), phân tích 1.500 đặc điểm ở 120 loài và phát hiện rằng có một nhóm khủng long tiến hóa nhanh khoảng gấp bốn lần tất cả các loài khủng long khác có mặt vào thời điểm đó. Nhóm tiến hóa nhanh chóng đó cuối cùng biến thành chim.

Kích thước nhỏ góp phần thay đổi tiến hóa

Các nhà khoa học theo dõi tiến trình chuyển hóa qua 50 triệu năm. Trong khoảng thời gian đó, họ nói những thế hệ kế tiếp từ từ và dần dần nhỏ đi. Vào thời điểm tiểu hành tinh đâm vào trái đất, ông Lee cho biết, những con chim đầu tiên đã sải cánh bay khoảng 100 triệu năm. "Thủy tổ loài chim bắt đầu khám phá một lối sống mới đòi hỏi kích thước cơ thể nhỏ hơn, cử động nhanh nhẹn hơn và khả năng điều hòa nhiệt độ cơ thể lớn hơn bằng cách sử dụng lông vũ và nhiều thứ khác."

Ông Lee nói kích thước cơ thể nhỏ dẫn tới sự thay đổi tiến hóa. "Và chính điều đó đã chọn lọc rất nhiều đặc điểm thích nghi mới về mặt giải phẫu mang tính triệt để, những thứ như cánh và lông vũ và xương chạc, và tất cả những đặc điểm thích nghi khác mà chúng ta thấy ngày nay ở hình thái loài chim."

Hiện nay có khoảng 10.000 loài chim trên hành tinh. Nhà nghiên cứu Lee cho biết ông định sẽ lần theo những mô thức tiến hóa khác như sự trỗi dậy của động vật có vú sau khi khủng long tuyệt chủng./

12 Tháng Mười 2014(Xem: 6537)
Virus Ebola lại được phát hiện ở người vào đầu năm 2014, tại Guinea, rồi Liberia. Sau đó, virus lan truyền tại Sierra Leone để trở thành ổ dịch lớn nhất trong lịch sử và tại miền tây Châu Phi. Tháng 05/2014, Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố dịch bệnh Ebola là một vấn đề y tế khẩn cấp quốc tế.
30 Tháng Chín 2014(Xem: 6139)
Reuters, trích từ thống kê chưa đầy đủ của chính quyền Nhật ngày hôm nay 29/09/2014, cho biết đã xác định ít nhất 10 người chết thêm vào con số 36 nạn nhân được cho là đã thiệt mạng trong vụ núi lửa Ontake bất ngờ hoạt động trở lại hôm 27/9. Trong khi đó chiến dịch cứu hộ chiều nay đã phải tạm ngừng.
18 Tháng Chín 2014(Xem: 6106)
Những người thợ mỏ ở Nam Phi vừa tìm được viên kim cương 232 carat mà các chuyên gia cho biết có thể trị giá lên tới 15 triệu USD. Công ty Petra Diamonds có trụ sở ở London cho biết viên kim cương được tìm thấy ở mỏ Cullinan của công ty này ở vùng đông bắc Pretoria.
09 Tháng Chín 2014(Xem: 7068)
Khoảng 77 triệu năm sau khi bị chôn vùi trong một trận lũ quét, một trong những sinh vật to lớn nhất từng sống trên trái đất đã được các nhà khoa học tại Đại học Drexel ở thành phố Philadelphia (Mỹ) tìm thấy.
04 Tháng Tám 2014(Xem: 6592)
Bưu điện Hoa Nam ngày 3/8 dẫn lời các học giả Trung Quốc, Philippines và Đài Loan nhận định rằng, nguy cơ của 1 cơn sóng thần rất lớn ở Biển Đông đang bị các bên liên quan đánh giá thấp, thậm chí bỏ qua do những tranh chấp về chủ quyền và hàng hải trong khu vực.
21 Tháng Bảy 2014(Xem: 6153)
Tổng thống Richard Nixon chào đón các phi hành gia trở về. Từ trái: Neil Armstrong, Michael Collins và Edwin "Buzz" Aldrin.
29 Tháng Sáu 2014(Xem: 6204)
Sức ép của các láng giềng Thái Lan, Cam Bốt và Việt Nam như đã có hiệu quả. Nhân cuộc họp vào hôm qua 26/06/2014 tại Bangkok của Ủy hội sông Mêkông, Lào đã tuyên bố sẽ thực hiện thủ tục tham khảo ý kiến các láng giềng đối với dự án đập thủy điện Don Sahong mà họ muốn xây dựng trên sông Cửu Long.
20 Tháng Sáu 2014(Xem: 6833)
Hai con hổ bị vứt khỏi xe tải đã hồi tỉnh và rất hung dữ Bốn ngày sau khi bị những người đi trên chiếc xe tải lạ vứt lại trong đêm, hai cá thể hổ Đông Dương mới hết thuốc mê và ăn uống trở lại, chúng tỏ ra rất hung dữ.
06 Tháng Ba 2014(Xem: 6310)
Trong thời gian gần đây, tốc độ Bắc Cực tan băng hết sức nhanh chóng khiến lục địa trắng với nhiều tài nguyên dưới lòng biển trở nên mảnh đất thèm muốn đối với nhiều quốc gia, nhiều tập đoàn công nghiệp. Tuy nhiên, việc Bắc Cực tan băng nhanh chóng cũng mở ra một cơ hội chưa từng có cho sự phát triển của nhiều loại vi trùng nguy hiểm cho tính mạng của các loài động vật biển và có thể cho cả con người.
20 Tháng Hai 2014(Xem: 5987)
Thành phố Mỹ Chicago đã phải hứng chịu bão tuyết và gió lạnh vào đầu năm 2014 khiến cho nước cũng phải đóng băng.
09 Tháng Giêng 2014(Xem: 6525)
Núi lửa Sinabung tại Indonesia phun những đám mây khí nóng và tro bụi vào không khí trên đảo Sumatra ngày hôm nay làm hàng chục ngàn người phải sơ tán.
19 Tháng Mười Hai 2013(Xem: 6708)
Chính tại đây, chính quyền Việt Nam có kế hoạch xây dựng nhiều nhà máy điện hạt nhân trong thời gian hơn hai thập niên tới, trong đó hai nhà máy hạt nhân đầu tiên tại Ninh Thuận dự kiến sẽ được khởi công vào năm 2014. Dự án hạt nhân tại miền Trung Việt Nam gây nhiều lo ngại trong giới chuyên gia, trí thức và dân chúng.
09 Tháng Mười Hai 2013(Xem: 6445)
Nếu mọi việc tốt đẹp thì năm ngày nữa « Thỏ Ngọc » của Trung Quốc sẽ đáp xuống mặt trăng, chậm hơn Mỹ Nga khoảng 40 năm. Phi thuyền Hằng Nga số 3 củaTrung Quốc đã được phóng đi vào sáng hôm nay mang theo xe thám hiểm địa hình tự động được đặt tên là « Ngọc Thố » phân tích địa chất và gửi hình ảnh ba chiều về trái đất từ khu vực « cầu vòng » còn bí ẩn.
14 Tháng Mười 2013(Xem: 5995)
Công ty Mars-One của Hà Lan cho biết, có hơn 200 ngàn người, thuộc 140 quốc gia, đăng ký lên sao Hỏa, chấp nhận một đi không trở lại và sống những ngày còn lại của mình trên hành tinh này.
23 Tháng Chín 2013(Xem: 6062)
Hơn 200,000 người từ khắp thế giới đã đăng ký xin trở thành những người lập cư đầu tiên trên sao Hỏa, theo Mars One, một tổ chức phi lợi nhuận nói rằng họ sẽ thành lập một khu định cư vĩnh viễn cho người trên hành tinh đỏ vào năm 2023.
26 Tháng Sáu 2013(Xem: 6859)
''Hướng tới vô tận'': Cuốn sách mới của nhà thiên văn Trịnh Xuân Thuận
16 Tháng Năm 2013(Xem: 6302)
Thượng tuần tháng 06/2012, nhà vật lý thiên văn Trịnh Xuân Thuận đã từ Mỹ đến Paris nhận Giải thưởng Prix Mondial Cino Del Duca do giới Hàn lâm Pháp trao tặng. Trước đó, ông đã ghé Làng Mai - miền tây nam nước Pháp - thuyết trình về Khoa học và Phật giáo, đồng thời đối thoại với Thiền sư Nhất Hạnh về cái nhìn của đạo Phật đối với khoa học.