"VĂN HÓA ONLINE-CALIFORNIA" THỨ SÁU 23 DEC 2016
Trung Quốc, đồng minh châu Á lo ngại
Tuần dương hạm USS Lassen của hải quân Mỹ vừa thực hiện chuyến tuần tra ở Biển Đông. Ảnh chụp hồi tháng 11/2009.REUTERS/US Navy
Vụ Hải Quân Trung Quốc lấy đi một chiếc tàu lặn không người lái của Mỹ tại Biển Đông vào hôm nay, 20/12/2016 đã được giải quyết ổn thỏa. Tuy nhiên, trước một hành động bị coi là « táo tợn » của Trung Quốc, phản ứng yếu ớt của Mỹ đã gây quan ngại nơi các đồng minh của Hoa Kỳ tại châu Á, thấy rằng Washington đã hành xử như một con « cọp giấy », đúng như Trung Quốc thường rêu rao.
Theo ghi nhận của nhật báo Mỹ New York Times ngày 18/12, hành động của Hải Quân Trung Quốc rất táo tợn vì diễn ra trong vùng hải phận quốc tế ở Biển Đông, chỉ cách Philippines 50 hải lý, một nước từng là đồng minh thân thiết của Washington.
Hơn thế nữa, như New York Times nêu bật, hành động của Trung Quốc còn diễn ra bên ngoài « đường chín đoạn » mà Bắc Kinh dùng để đánh dấu yêu sách chủ quyền của họ ở Biển Đông.
Theo các chuyên gia phân tích, khi làm như vậy, Bắc Kinh như muốn cảnh cáo các nước khác, kể cả Mỹ, rằng toàn bộ vùng biển này thuộc thẩm quyền của Bắc Kinh, bất chấp về mặt pháp lý, Hoa Kỳ hoàn toàn có quyền tiến hành các hoạt động quân sự trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của Philippines.
Trung Quốc táo tợn như vậy nhưng Hoa Kỳ hầu như không có phản ứng. Các nhà ngoại giao và chuyên gia phân tích đều ghi nhận là chính quyền Obama đã không có được một phản ứng mạnh dạn trước hành động thách thức của Bắc Kinh. Thậm chí Hải Quân Mỹ còn không dám gởi chiến hạm của mình đến hiện trường để xem xét tính hình.
Một số nguồn tin thông thạo cho biết là Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Mỹ đã họp lại để thảo luận về cách đối phó với vấn đề này, nhưng chỉ quyết định đòi lại chiếc tàu lặn mà thôi, điều mà Bắc Kinh cho biết là sẽ thực hiện, và họ đã làm vào hôm nay.
Mỹ nói mạnh nhưng hành động thiếu kiên quyết
Vấn đề đặt ra là Hoa Kỳ trong thời gian qua đã nói rất dữ về quyết tâm chống lại các hành vi trái với luật pháp quốc tế ở Biển Đông, nhưng lần này, rõ ràng là Bắc Kinh làm càn, nhưng Washington lại làm ngơ.
Theo ông Douglas H. Paal, nhà nghiên cứu tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, hệ quả của việc này rất rõ : « Các quan sát viên và các đồng minh của Mỹ không thể không kết luận rằng điều đó cho thấy là uy quyền của Mỹ trong khu vực đã giảm sút ».
Điều này lại càng đáng ngại khi Trung Quốc trong thời gian gần đây, đã không ngần ngại khẳng định quyền thống trị mà họ cho là « vốn có » của mình trong khu vực, và không ngần ngại gây sự cố để thách thức sự hiện diện của Mỹ, và thách thức cả các đồng minh và đối tác của Hoa Kỳ.
Theo ông Alexander Vuving, một chuyên gia về Việt Nam tại Trung Tâm Nghiên Cứu An Ninh Châu Á-Thái Bình Dương ở Hawaii, sự cố tàu lặn Mỹ bị Trung Quốc tịch thu nghiêm trọng ở chỗ nó đánh thẳng vào nguyên tắc tự do hàng hải trong vùng biển quốc tế.
Chuyên gia này lo ngại rằng điều đó có thể dự báo cho việc Trung Quốc áp đặt luật lệ riêng của họ tại Biển Đông. Trả lời New York Times ông Vuving xác định : « Trung Quốc cho thấy rằng họ đang trong quá trình thiết lập các quy tắc ở Biển Đông, áp đặt quan điểm riêng của họ ở Biển Đông và nói rằng Biển Đông là sân sau của họ ».
Theo ông Vuving, «nếu Trung Quốc không bị hề hấn gì sau vụ này, điều đó sẽ gửi một thông điệp đáng sợ đến các nước trong khu vực », và một số lãnh đạo, như Tổng thống Rodrigo Duterte của Philippines, sẽ cảm thấy được khích lệ khi quyết định xa rời Mỹ để kết thân với Trung Quốc.
Còn đối với với Việt Nam, ông Vuving cho rằng Hà Nội « sẽ phải xem xét lại toàn cảnh khu vực »./ (theoTrọng Nghĩa 20-12-2016)
TQ sắp trả lại Mỹ thiết bị lặn không người lái
Tàu khảo sát hải dương USNS Bowditch (Nguồn: Hải quân Hoa Kỳ)
Hoa Kỳ dự kiến Bắc Kinh sớm trả lại thiết bị lặn không người lái mà tàu hải quân Trung Quốc tịch thu hồi tuần trước. Một giới chức Mỹ nói với thông tấn xã Reuters rằng việc này có thể diễn ra sớm nhất vào ngày mai 20/12 tại một địa điểm thỏa thuận ở Biển Đông.
Hành động của Trung Quốc khiến Hoa Kỳ phản kháng ngoại giao và dấy lên những dự đoán về việc liệu Tổng thống tân cử Donald Trump có xem đây là bằng chứng cho thấy Mỹ cần phải có lập trường cứng rắn hơn với Bắc Kinh hay không.
Hôm thứ năm, một tàu chiến Trung Quốc tịch thu thiết bị lặn mà Ngũ Giác Đài mô tả là được dùng cho công nghệ thương mại để thu thập dữ kiện về đại dương tại vị trí cách Vịnh Subic của Philippines 50 hải lý về phía Tây Bắc.
Các giới chức cho hay đang xúc tiến các cuộc thảo luận với Bắc Kinh về thời điểm trao trả. Hai giới chức cho rằng sự cố này có thể sẽ được giải quyết một cách thỏa đáng “tương đối sớm.”
Một trong những giới chức vừa kể cho biết thêm là việc trao trả có thể diễn ra gần bãi cạn Scarborough đang tranh chấp trni Biển Đông.
Cuối tuần rồi, cả Trung Quốc lẫn Hoa Kỳ đều nói Bắc Kinh sẽ trả lại Mỹ nhưng không nêu rõ thời điểm và cách thức.
Tổng thống tân cử Donald Trump hôm thứ Bảy viết trên Twitter rằng: “Trung Quốc đánh cắp thiết bị khảo cứu không người lái của Hoa Kỳ tại vùng biển quốc tế, mang về Trung Quốc, một hành động ‘vô tiền khoáng hậu’.”
Vài giờ sau, ông Trump tuyên bố trên Twitter rằng: “Nên bảo với Trung Quốc chúng ta không cần lấy lại thiết bị lặn không người lái mà họ đánh cắp-cho họ giữ nó luôn.” (VOA 20.12.2016)
Trung Quốc trả lại Mỹ chiếc tàu lặn bị thu giữ ở Biển Đông
Tàu tàu lặn Mỹ trong lần nghiên cứu tại bờ bắc Scotland, ngày 08/10/2016, giống mẫu tài bị Hải Quân Trung Quốc thu giữ trên Biển Đông hôm 15/12/2016.Navy photo by Cmdr. Santiago Carrizosa
Cả Bắc Kinh lẫn Washington ngày 20/12/2016 đều xác nhận : Hải Quân Trung Quốc đã trao trả cho Hải Quân Mỹ chiếc tàu lặn không người lái của Mỹ mà họ đã bất ngờ lấy mang đi ngày 15/12 vừa qua, khi chiếc tàu này hoạt động ở Biển Đông. Bắc Kinh khẳng định việc trao trả được thực hiện sau những cuộc đối thoại « thân thiện », trong lúc Mỹ lập lại yêu cầu Trung Quốc tuân thủ luật pháp quốc tế.
Trong một thông cáo ngắn gọn bộ Quốc Phòng Trung Quốc cho biết là chiếc tàu lặn đã được trả lại cho phía Mỹ « một cách suôn sẻ vào trưa nay, tại vùng biển liên quan ở Biển Đông ».
Sau đó ít lâu, đến lượt bộ Quốc Phòng Mỹ xác nhận là chiếc tàu lặn đã được Hải Quân Trung Quốc bàn giao cho khu trục hạm Mỹ USS Mustin gần nơi thiết bị này bị « lấy đi một cách bất hợp pháp ». Lầu Năm Góc đồng thời nhắc nhở Trung Quốc là phải tuân thủ luật pháp quốc tế và cố tránh những hành động cản trở các hoạt động hợp pháp của Hoa Kỳ trong tương lai.
Căng thẳng trong quan hệ Mỹ-Trung sau sự cố tàu lặn như vậy đã tạm lắng, nhưng rõ ràng là phía Hoa Kỳ vẫn duy trì quan điểm theo đó Hải Quân Trung Quốc đã cố tình đánh cướp chiếc tàu, đang thực hiện một nhiệm vụ nghiên cứu thuần túy dân sự, trong vùng biển quốc tế.
Theo Bộ Quốc Phòng Mỹ, tàu Hải Quân Trung Quốc đã vớt chiếc tàu lặn này mang đi bất chấp việc tàu khảo sát đại dương Bowditch - vận hành chiếc tàu lặn - đã liên lạc qua vô tuyến điện để yêu cầu trả lại thiết bị.
Bộ Ngoại Giao Trung Quốc ngày 19/12 đã bác bỏ lập luận của Mỹ khi cho rằng họ chỉ tìm thấy chiếc tàu lặn trên biển, vớt mang về để kiểm tra trước khi trả lại cho chủ nhân.
Ngay từ đầu, khi lộ ra thông tin về vụ Trung Quốc thu giữ chiếc tàu lặn không người lái của Mỹ, thượng nghị sĩ John McCain, chủ tịch Ủy Ban Quân Vụ Thượng Viện Mỹ, đã tỏ ý lo ngại là trước khi trả lại chiếc tàu, Trung Quốc có thể nghiên cứu thiết bị để ăn cắp công nghệ.
Trên báo chí Trung Quốc, nhiều nhà phân tích đã cho rằng Mỹ đã sử dụng chiếc tàu lặn không người lái này vào công việc do thám Biển Đông.
Hải quân Mỹ có khoảng 130 chiếc tàu lặn tương tự, mỗi chiếc nặng khoảng 60 kg và có thể lặn dưới nước cho đến năm tháng. Các thiết bị này được Mỹ sử dụng mọi nơi trên thế giới để thu thập dữ liệu thông thường về biển như nhiệt độ và chiều sâu, hoàn toàn không có gì là bí mật.
Số lượng tàu lặn loại này đang hoạt động ở Biển Đông tuy nhiên không được tiết lộ.
Biển Đông : « Ngưỡng mới » trong quan hệ Trung – Mỹ
Một trong các điểm nóng chờ đợi chính quyền Trump là tại Biển Đông. Le Figaro trong bài « Trung Quốc thách thức nước Mỹ tại Biển Đông » cho biết sự kiện vừa xảy ra cuối tuần qua, khi hải quân Trung Quốc tịch thu một tầu ngầm không người lái, đang hoạt động thăm dò đại dương tại khu vực ngoài khơi Philippines, cách vịnh Subay khoảng 90 km.
Cho dù, Bắc Kinh đã chấp nhận hoàn trả chiếc tầu này, Le Monde khẳng định vụ việc này là một ngưỡng mới, cho thấy Trung Quốc đang tỏ ra quyết đoán hơn trong việc khẳng định chủ quyền tại các vùng tranh chấp ở Biển Đông, cụ thể là với Philippines./ theo Trọng Nghĩa RFI 21/12/16)
Thượng nghị sĩ McCain tố cáo Hải Quân Mỹ phí phạm ngân sách
Tàu cận chiến ven bờ LCS 3 của Hải Quân Mỹ USS Fort Worth tại cảng Busan phía nam Hàn Quốc hôm 14/03/2015.AFP PHOTO / POOL / JUNG YEON-JE
Chủ tịch Ủy Ban Quân Vụ Thượng Viện Hoa Kỳ John McCain vào hôm qua 19/12/2016 đã cực lực phê phán binh chủng Hải Quân Mỹ là đã phí phạm ngân sách vào việc chế tạo chiến hạm mới, cụ thể là loại tàu cận chiến ven bờ LCS cực đắt, nhưng đang bị vấn đề động cơ và chưa chứng minh được hiệu năng tác chiến.
Trong bản báo cáo tựa đề « Phí phạm bậc nhất tại Mỹ : Không thể bảo vệ (America’s most Wasted : Indefensible) », ông McCain cho rằng khoảng ngân sách 12,4 tỷ đô la chi cho 26 chiếc tàu cận chiến duyên hải Littoral Combat Ship là ví dụ nghiêm trọng nhất của những gì bị ông gọi là những khoản chi tiêu lãng phí của Lầu Năm Góc.
Bản báo cáo nêu bật là từ chi phí dự kiến ban đầu chỉ là 220 triệu đô la cho mỗi chiếc tàu, giá phải trả đã tăng vọt lên thành 478 triệu đô la. Đối với thượng nghị sĩ McCain, vào lúc quân đội đang phải đối phó với những thách thức về an ninh quốc gia ngày càng đa dạng và phức tạp, Hoa Kỳ « đơn giản là không thể lãng phí nguồn tiền quý báu dùng cho quốc phòng vào các chương trình không cần thiết hoặc kém hiệu quả » như là chương trình chế tạo loại tàu chiến ven biển.
Phó đô đốc Hải Quân Thomas Rowden, đã bảo vệ chương trình này trước Ủy Ban Quân Sự Hạ Viện hồi đầu tháng 12. Ông cho biết đã xác định rõ những vấn đề xung quanh chương trình LCS, và đang nỗ lực tìm giải pháp.
Loại chiến hạm mới LCS đã được Hải Quân Mỹ phô trương như là một kiểu tàu rất hiện đại, có năng lực hoạt động hữu hiệu tại các vùng biển nông gần bờ, đặc biệt là ở Biển Đông. Bộ Quốc Phòng Mỹ đã quyết định sẽ cho 4 chiến hạm loại này trú đóng thường xuyên tại Singapore./ (theoTrọng Nghĩa 20-12-2016)
