VĂN HÓA ONLINE - ĐIỂM NÓNG - THỨ NĂM 05 JUNE 2025
Zelenskyy phát động cuộc ‘Chiến tranh bí mật đến Chiến tranh du kích’ trên khắp chiến trường nội địa và xuyên biên giới Nga?
Lý Kiến Trúc
VĂN HÓA ONLINE
05/6/2025
Ukraine với diện tích 600.000 km², dân số khoảng 42 triệu người, (gần gấp đôi Việt Nam và hơn cả chục triệu người so với VN trước năm 1975). Ukraine là quốc gia lớn thứ hai ở Châu Âu sau Nga, một nửa nước là vựa lúa mì lúa mì của Châu Âu và một nửa là tài nguyên khoáng sản cùng với tài sản các lò nguyên tử lớn nhất trên thế giới.
UKRAINE-RUSSIA WAR 25/2/2022 -… & VIETNAM WAR 1965 - 1975
Những thành quả quân sự đặc biệt vừa qua của Kiev đã làm kinh ngạc thế giới cái nhìn về cuộc chiến tranh ở Ukraine đối với cuộc xâm lược quy mô của Nga nổ ra ngay trên đất Nga.
Giới quan sát quân sự lạc quan, chỉ với khoảng một tiểu đội và vũ khí drone rẻ độ 1.000 đôla, nó có khả năng làm thay đổi cục diện chiến trường.
Giới phân tích chính trị cho rằng những dấu hiệu mới đây của Tổng thống Ukraine Zelenskyy bắt đầu mở ra một giai đoạn mới về cuộc chiến – chống đoàn quân viễn chinh xâm lược của ông hàng xóm khổng lồ sát nách.
Từ thắng lợi của “cuộc chiến bí mật drones” đánh phá địch quân ở duới các khu rừng rập, các căn cứ diện địa đến các mục tiêu dưới đáy biển hay trên mặt biển – do các biệt kích quân cảm tử và người nhái cảm tử điều khiển dẫn đến “cuộc chiến tranh du kích” sẽ diễn ra trên khắp đất nước Ukraine không còn là viễn ảnh xa vời.
Bán đảo Crimea có cây cầu Kerch nối qua đất Nga do các người nhái cảm tử phá gẫy một trụ cầu ngày 03/06/2025 với khoảng 1.100 kg thuốc nổ cài ngầm dưới lòng biển.
Ảnh trích từ video do Cơ quan An ninh Ukraina cung cấp ngày 03/06/2025 về vụ “Người nhái cảm tử Ukraine” làm nổ một trụ cầu Kertch nối từ bán đảo Crimea qua đất Nga. AFP - HANDOUT
Nhìn lại cuộc chiến Đông Dương
Ngày 17/1/1960, “Chiến dịch Đồng Khởi” nổ ra ở tỉnh Bến Tre miền Tây Nam Bộ Việt Nam mở ra một hình thái mới trong cuộc chiến giữa quân đội của Chính phủ Sài Gòn Việt Nam Cộng Hòa với các nhóm quân du kích của tổ chức đối lập Mặt Trận Dân Tộc Giải Phóng Miền Nam. Từ năm 1960 trở đi, ở miền nam Việt Nam, người ta gọi là cuộc chiến tranh du kích.
Ngày 08/3/1965, đoàn quân viễn chinh Mỹ đổ bộ vào bãi biển Đà Nẵng (miền Trung VN) mở rộng cuộc chiến đối đầu trực diện với đoàn quân bộ đội Bắc Việt xâm nhập vào miền Nam VN, mà người Mỹ gọi là Vietnam War bùng nổ ở tầm vóc quốc tế, kéo dài đến ngày 27 tháng Giêng năm 1973 chấm dứt ở Hội nghị Paris.
Mười năm sau, ngày 30/4/1975, chấm dứt cuộc nội chiến huynh đệ tương tàn Nam- Bắc Việt Nam ở thủ đô Sài Gòn (miền Nam VN) khi chiếc xe tăng T-54 (của Nga sản xuất) do các bộ đội chính quy Bắc Việt điều khiển húc sập cổng Dinh Độc Lập, – thì đối với Ukraine-Russia War, tiếng súng và tiếng xích sắt xe tăng Nga vượt biên giới nghiền nát nội địa đất đai Ukriane nổ ra từ ngày 25 tháng Hai năm 2022 tới nay, – vẫn còn khá sớm để nói tới việc “chấm dứt chiến tranh” trên các bàn hội nghị đàm phán hướng tới “hòa bình”.
Paris 1969-1973, Sài Gòn 1975 và Istanbul 16/5/2025, hiểu theo nghĩa nào đó – chẳng khác gì mấy.
Hội nghị Paris 1969 - 1973. Ảnh tài liệu.
Bàn chủ tọa các giới chức Thổ Nhĩ Kỳ trên bàn chủ tọa Hội nghị Istanbul đầu tiên mở ngày 16/5/2025 và hai bên là hai phái đoàn Ukraine-Russia đàm phán về cuộc chiến Ukraine-Russia War. Ảnh tài liệu.
Từ Ankara tới Istanbul thủ đô quốc gia Turkey (Thổ Nhĩ Kỳ) bên cạnh Biển Đen. Google images.
Vô số các chủng loại vũ khí tối tân nhất của các bên “tham chiến” vẫn còn được mang ra chiến địa thử nghiệm. Tất nhiên, hàng chục ngàn mạng người Lính Ukraine-Russia vẫn còn rải rác thân xác của họ ở khắp mọi nơi.
Zelenskyy và cuộc ‘chiến tranh bí mật’
Không ai nghĩ rằng Zelenskyy, Tổng thống Ukraine có thể làm được những công việc thần kỳ bí mật mà trên các mặt trận chiến trường đang ở vào thế mạnh của đoàn quân xâm lược Nga Xô.
Những công việc thần kỳ của cuộc “chiến tranh bí mật” nổ ra vào ngày 01/6/2025, xin dành cho những “Biệt kích quân và Người nhái cảm tử” của Ukraine.
Nhắc đến các ‘mật danh’ – Biệt kích – Người nhái – không thể không nhớ lại cuộc chiến tranh Vietnam War trước 1975 ở khắp chiến trướng Nam - Bắc Việt Nam. Đó là cuộc chiến tranh bí mật của giới chỉ huy tình báo giá nđiệp. Nó bao gồm các yếu tố tình báo nhân dân, quân báo chiến địa, gián điệp quân sự và chính trị cộng với vũ khí cực kỳ tối tân cực mạnh.
Trong cuộc chiến Vietnam War, biệt kích cảm tử của VNCH và đặc công cộng sản là những đội quân nhà nghề về tình báo, gián điệp. Đội quân này được huấn luyện, đào tạo để thi hành những nhiệm vụ bí mật. Ở trận tuyến bí mật, hai bên có đến hàng trăm biệt kích, hàng ngàn đặc công tai mắt rải đi khắp hang cùng ngõ hẻm. Đặc điểm của đội quân bóng tối này là tuyệt đối giữ bí mật nhiệm vụ, cảm tử và nếu cần tự sát.
Từ dãy Trường Sơn núi rừng trùng điệp hoặc đến đường mòn hồ chí minh huyền thoại, một thời gian dài đã bị biệt kích “Lôi Hổ của VNCH” thực hiện các công tác đặc biệt như bắt cóc, ám sát, theo dõi việc di chuyển của bộ đội chính quy, nghe lén điện đài, đánh dấu các tọa độ cần thiết, phá hoại các cơ sở hậu cần kho lương thực, vũ khí, v,v…; Sở Bắc với chiến dịch những chuyến bay đêm của ông tướng thả dù thả quân xuống đất Bắc, Hải vụ đi thuyền xâm nhập duyên hải Bắc Việt. Ngược lại, đặc công Việt Cộng, đặc biệt là đặc công biệt động thành, được tổ chức như một mạng lưới gián điệp, ám sát các nhân vật trọng yếu của Sài Gòn, phá hoại các cơ sở hành chánh, thương mại, quân sự, gây bầu không khí kinh hoàng trong quần chúng, nổi cộm là vụ cài đặt chất nổ nhà hàng nổi Mỹ Cảnh trên sông Sài Gòn năm 1965, nơi nhiều người Mỹ và giới giầu có ưa tới ăn uống giải trí, tòa đại sứ Mỹ ở trung tâm thủ đô năm 1968, đặc công đục tường chui vào tận phòng ốc ‘làm mưa làm gió’ mấy tiếng đồng hồ, rúng động đến Hoa Thịnh Đốn, v.v… tất cả đều là những mục tiêu của đội quân bóng tối hai bên thi hành các hồ sơ “chiến tranh bí mật”.
Trong cuộc chiến Ukraine-Russia, đội quân bóng tối (Spiderweb / Mạng nhện) của Kyiv do đích thân Zelenskyy chỉ huy sau khi đi gặp Thủ tướng Đức ở Bá Linh về nước, đã thực hiện các nhiệm vụ táo bạo trong nội địa Nga cách xa hàng mấy ngàn cây số và bán đảo Crimea hôm mùng 1, mùng 3 tháng 6, 2025, vang dội trên thế giới gây thiệt hại to lớn cho Nga.
Duới đây là bài viết của nhà báo EMMA BURROWS trên hãng thống tấn AP ngày 05/6/2025:
AP: Cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine vào các căn cứ không quân của Nga là bài học cho phương Tây về điểm yếu của họ
Hình ảnh vệ tinh do Maxar Technologies cung cấp cho thấy thiệt hại do cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine tại Căn cứ Không quân Belaya ở vùng Irkutsk, miền đông Siberia, Nga, vào thứ Tư, ngày 4 tháng 6 năm 2025. (Maxar Technologies qua AP, Tệp)
By EMMA BURROWS
Updated 6:41 AM PDT, June 5, 2025
Chiến dịch Spiderweb / Mạng nhện
Các mục tiêu là máy bay chiến đấu của Nga, bao gồm máy bay ném bom chiến lược và máy bay chỉ huy và kiểm soát, trị giá hàng trăm triệu đô la. Vũ khí là máy bay không người lái của Ukraine, mỗi chiếc có giá dưới 1.000 đô la và được phóng từ các thùng gỗ chở trên xe tải.
“Chiến dịch Spiderweb / Mạng nhện”, mà Ukraine cho biết đã phá hủy hoặc làm hư hại hơn 40 máy bay đỗ gần các căn cứ không quân trên khắp nước Nga vào Chủ Nhật 01/6/2025, không chỉ là một đòn giáng vào uy tín của Điện Kremlin.
Các chuyên gia quân sự cho biết, đây cũng là lời cảnh tỉnh để phương Tây tăng cường hệ thống phòng không của mình chống lại các chiến thuật hỗn hợp như vậy.
Ukraine đã tận dụng công nghệ máy bay không người lái giá rẻ đã phát triển nhanh chóng trong thập kỷ qua và kết hợp nó với tư duy sáng tạo để giành chiến thắng nâng cao tinh thần trong cuộc chiến kéo dài 3 năm gần đây đã chuyển sang có lợi cho Moscow.
Không rõ cuộc tấn công sẽ tác động sâu sắc đến các hoạt động quân sự của Nga như thế nào. Mặc dù các quan chức ở Kyiv ước tính rằng nó gây ra thiệt hại 7 tỷ đô la, Bộ Ngoại giao Nga đã phản đối điều đó và không có đánh giá độc lập nào. Moscow vẫn còn nhiều máy bay hơn để phóng bom và tên lửa hành trình vào Ukraine.
Tuy nhiên, chiến dịch này cho thấy "chiến tranh hiện đại thực sự trông như thế nào và tại sao việc đi trước công nghệ lại quan trọng đến vậy", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho biết.
Trong bức ảnh này do dịch vụ báo chí Lữ đoàn cơ giới riêng Kholodnyi Yar số 93 của Ukraine cung cấp, binh lính sử dụng máy bay không người lái để bắn vào các vị trí của Nga từ một nơi trú ẩn ở Kostyantynivka, vùng Donetsk, Ukraine, vào ngày 23 tháng 5 năm 2025. (Iryna Rybakova/Lữ đoàn cơ giới số 93 của Ukraine qua AP, File)
Phương Tây dễ bị tổn thương ở đâu
Đối với các chính phủ phương Tây, đây là lời cảnh báo rằng "phạm vi các mối đe dọa mà họ phải cân nhắc sẽ ngày càng mở rộng", Douglas Barrie, thành viên cấp cao về hàng không vũ trụ quân sự tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế ở London cho biết.
Trong thập kỷ qua, các nước châu Âu đã cáo buộc Nga thực hiện chiến dịch phá hoại chống lại phương Tây, với các mục tiêu từ các giám đốc điều hành quốc phòng và các công ty hậu cần đến các doanh nghiệp có liên hệ với Ukraine.
Trong năm qua, người ta đã nhìn thấy máy bay không người lái không xác định bay gần các căn cứ quân sự ở Hoa Kỳ, Vương quốc Anh và Đức, cũng như trên các nhà máy vũ khí ở Na Uy. Caitlin Lee, chuyên gia về chiến tranh máy bay không người lái tại RAND ở Washington, cho biết vũ khí có giá trị cao và công nghệ khác tại các địa điểm đó là "mục tiêu lớn, béo bở cho cả các tác nhân nhà nước và phi nhà nước".
Bà cho biết "Đã đến lúc" đầu tư vào hệ thống phòng thủ chống máy bay không người lái. Các lựa chọn chi phí thấp để bảo vệ máy bay bao gồm sử dụng nơi trú ẩn kiên cố, phân tán mục tiêu đến các căn cứ khác nhau và ngụy trang chúng hoặc thậm chí là chế tạo mồi nhử.
Tháng trước, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã công bố chương trình "Golden Dome" trị giá 175 tỷ đô la sử dụng vũ khí trên không gian để bảo vệ đất nước khỏi các tên lửa tầm xa.
Không đề cập đến các biện pháp phòng thủ chống lại máy bay không người lái, mà Lee cho biết có thể là thách thức vì chúng bay thấp và chậm, và trên radar có thể trông giống như những chú chim.
Chúng cũng có thể được phóng bên trong biên giới quốc gia, không giống như tên lửa siêu thanh được phóng từ nước ngoài. Máy bay không người lái "làm tăng đáng kể" khả năng phá hoại đáng kể của một quốc gia hoặc nhóm thù địch, Fabian Hinz, một chuyên gia tên lửa và là nghiên cứu viên tại IISS cho biết. "Có bao nhiêu mục tiêu trong một quốc gia? Bạn có thể bảo vệ từng mục tiêu trước một mối đe dọa như vậy tốt như thế nào?" ông nói.
Bức ảnh này do kênh Telegram của Thống đốc khu vực Irkutsk Igor Kobzev công bố vào Chủ Nhật, ngày 1 tháng 6 năm 2025, cho thấy một chiếc xe tải đang bốc cháy dường như được sử dụng để phóng máy bay không người lái của Ukraine. (Kênh Telegram của Thống đốc Irkutsk Igor Kobzev qua AP, Tệp)
Tư duy sáng tạo, tháo vát của Ukraine Trong "Chiến dịch Spiderweb"
Ukraine cho biết họ đã tuồn lậu máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất, hay FPV, vào Nga, nơi chúng được đặt trong các thùng gỗ và cuối cùng được xe tải chở đến gần các sân bay ở vùng Irkutsk ở Siberia, vùng Murmansk ở Bắc Cực và vùng Amur ở Viễn Đông, cũng như đến hai căn cứ ở phía tây nước Nga.
Cơ quan An ninh Ukraine, (hay SBU), cho biết các máy bay không người lái có khả năng tự động hóa cao và một phần được điều khiển bởi một người điều khiển và một phần bằng trí tuệ nhân tạo, điều này sẽ đưa chúng theo một lộ trình được lên kế hoạch trước trong trường hợp máy bay không người lái mất tín hiệu. Công nghệ AI như vậy gần như chắc chắn sẽ không có ở Ukraine cách đây năm năm.
Video của SBU cho thấy máy bay không người lái lao xuống và bay xuống máy bay Nga, một số máy bay được phủ bằng lốp xe. Các chuyên gia cho rằng lốp xe có thể được sử dụng để gây nhầm lẫn cho hệ thống nhắm mục tiêu tự động bằng cách phá vỡ hình bóng của máy bay hoặc để cung cấp khả năng bảo vệ thô sơ. “Cách mà người Ukraine tập hợp lại với nhau thật sáng tạo và rõ ràng là khiến người Nga hoàn toàn bất ngờ”, Barrie nói.
Ảnh vệ tinh do The Associated Press phân tích cho thấy bảy máy bay ném bom bị phá hủy trên đường băng tại Căn cứ Không quân Belaya của Irkutsk, một cơ sở chính của lực lượng máy bay ném bom tầm xa của Nga. Có vẻ như ít nhất ba máy bay ném bom bốn động cơ Tu-95 và bốn máy bay ném bom siêu thanh hai động cơ Tu-22M đã bị phá hủy.
Kể từ khi Nga bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện vào năm 2022, quân đội Ukraine bị áp đảo về số lượng và vũ khí đã áp dụng một cách tiếp cận sáng tạo đối với chiến tranh. Lực lượng của họ đã triển khai các mồi nhử bằng gỗ của hệ thống phòng không HIMARS đắt tiền của Hoa Kỳ để thu hút hỏa lực tên lửa của Nga, tạo ra các đơn vị chống máy bay không người lái hoạt động trên xe bán tải và tái sử dụng vũ khí thu được.
Các chuyên gia đã so sánh cuộc tấn công hôm Chủ Nhật 01/6/2025 với hoạt động của Israel vào năm ngoái, trong đó máy nhắn tin do các thành viên của nhóm chiến binh Hezbollah sử dụng đã phát nổ gần như cùng lúc ở Lebanon và Syria.
Israel cũng đã sử dụng máy bay không người lái nhỏ, phát nổ để tấn công các mục tiêu ở Lebanon và Iran. Hoa Kỳ đã sử dụng máy bay không người lái Predator hơn một thập kỷ trước để tiêu diệt phiến quân ở Afghanistan từ cách xa hàng nghìn dặm.
Sự phát triển của công nghệ đã giúp những khả năng đó có sẵn trong các máy bay không người lái nhỏ hơn.
Hinz đã so sánh tình trạng chiến tranh máy bay không người lái với tình trạng phát triển xe tăng, lần đầu tiên xuất hiện vào năm 1916 trong Thế chiến thứ nhất. Các kỹ sư đã tìm cách tìm ra cách tốt nhất để tích hợp xe tăng vào một kịch bản chiến trường đang hoạt động — cân nhắc mọi thứ từ một phương tiện nhỏ đến một phương tiện khổng lồ "có 18 tháp pháo" trước khi quyết định sử dụng phiên bản được sử dụng trong Thế chiến thứ hai.
Với máy bay không người lái, "chúng ta đang trong giai đoạn tìm hiểu điều đó và mọi thứ đang thay đổi rất nhanh đến mức những gì hiệu quả ngày hôm nay có thể không hiệu quả vào ngày mai", ông nói.
Cuộc tấn công ảnh hưởng đến hoạt động của Nga tại Ukraine như thế nào
Các máy bay ném bom Tu-95 bị Ukraine bắn trúng đạn hay huốc nổ "thực sự không thể thay thế" vì chúng không còn được tái phục hồi được nữa, Hinz, chuyên gia của IISS cho biết.
Ukraine cho biết họ cũng bắn trúng một máy bay cảnh báo sớm và kiểm soát A-50, tương tự như máy bay AWACS của phương Tây, có chức năng điều phối các cuộc tấn công trên không. Nga thậm chí còn có ít máy bay như vậy.
Trong bức ảnh này do kênh Telegram của Thống đốc vùng Irkutsk Igor Kobzev công bố vào Chủ Nhật, ngày 1 tháng 6 năm 2025, những đám khói bốc lên trên căn cứ không quân Belaya ở miền đông Siberia sau một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine. (Kênh Telegram của Thống đốc Irkutsk Igor Kobzev qua AP, Tệp)
“Dù bạn cắt bánh theo cách nào đối với Nga, điều này cũng đòi hỏi chi phí”, Thomas Withington của Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia tại London cho biết. “Bạn có thể thấy hàng tỷ đô la đang tăng lên”, Nga phải sửa chữa những chiếc máy bay bị hư hỏng, bảo vệ tốt hơn những chiếc máy bay còn lại của mình và cải thiện khả năng phá vỡ các hoạt động như vậy, ông cho biết.
Các chuyên gia cũng cho rằng các cuộc không kích có thể buộc Moscow phải đẩy nhanh chương trình thay thế Tu-95. Mặc dù nhấn mạnh vào điểm yếu của Nga, nhưng không rõ liệu điều đó có đồng nghĩa với việc giảm các cuộc không kích vào Ukraine hay không.
Nga đã tập trung vào việc cố gắng áp đảo hệ thống phòng không của Ukraine bằng máy bay không người lái trong suốt cuộc chiến, bao gồm cả việc sử dụng mồi nhử không có tải trọng. Vào một số đêm trong tháng trước, Moscow đã phóng hơn 300 máy bay không người lái. "Ngay cả khi Ukraine có thể gây thiệt hại đáng kể cho lực lượng máy bay ném bom của Nga, thì vẫn chưa hoàn toàn rõ ràng rằng lực lượng máy bay ném bom có đóng vai trò then chốt trong cuộc chiến tại thời điểm này hay không", Lee cho biết.
Dữ liệu của lực lượng không quân Ukraine do AP phân tích cho thấy từ tháng 7 năm 2024 đến tháng 12 năm 2024, Nga đã sử dụng Tu-22M3 và Tu-95 14 lần chống lại Ukraine nhưng sử dụng máy bay không người lái hầu như vào mọi đêm. Lee cho biết, hoạt động hôm Chủ Nhật có thể tạm thời làm giảm khả năng tiến hành các cuộc tấn công bằng tên lửa chiến lược của Nga nhưng có lẽ họ sẽ tìm ra cách để bù đắp.
Nhà báo Hanna Arhirova của Associated Press tại Kyiv, Ukraine, đã đóng góp. EMMA BURROWS Burrows đưa tin về an ninh, quốc phòng và tình báo cho The Associated Press tại Châu Âu. Cô ấy làm việc tại London.
