"BÁO VĂN HÓA-CALIFORNIA" THỨ HAI 08 AUGUST 2016
Đảng cầm quyền Nam Phi thất thế trong bầu cử
Image copyright MUJAHID SAFODIEN AFP Getty Images
Với 94% số phiếu bầu sau kỳ bỏ phiếu ở cấp địa phương, đảng để mất khu vực quan trọng là Vịnh Nelson Mandela vào tay đối thủ Liên minh Dân chủ (DA).
Hai đảng đang theo sát nhau ở Johannesburg và Pretoria, nhưng ANC vẫn đang dẫn trước trên diện quốc gia, với 54% số phiếu ủng hộ.
ANC vốn vẫn chiếm hơn 60% số phiếu bầu trong các kỳ bầu cử kể từ khi chế độ phân biệt chủng tộc kết thúc hơn hai thập niên trước.
Image copyright EPA Image caption Một người biểu tình phản đối Đảng ANC hồi tháng 4/2016
Các vụ tham nhũng và tỷ lệ thất nghiệp trong nhiệm kỳ Tổng thống Jacob Zuma làm hoen ố hình ảnh của ANC.
Được đặt theo anh hùng giải phóng và vị tổng thống được bầu cử dân chủ đầu tiên, thua cuộc ở Vịnh Nelson Mandela là cú thua lớn đối với đảng.
Rất nhiều lãnh đạo chống lại chế độ phân biệt chủng tộc xuất thân từ khu vực này.
Đảng DA, giành 46,5% ủng hộ so với ANC, 41%, cho biết đang đàm phán với các đảng khác để thành lập liên hiệp ở cấp địa phương trên vùng bờ biển phía Nam Nam Phi.
ANC đã chấp nhận thua cuộc ở Vịnh Nelson Mandela.
“Tất nhiên chúng tôi có kết quả không tốt ở những khu vực như Vịnh Nelson Mandela, nhưng chúng tôi hào hùng khi chiến thắng và cũng anh hùng khi thua cuộc vì chúng tôi là những người dân chủ,” hãng tin tư nhân ENCA dẫn lời trưởng ban kỷ luật của Đảng ANC, ông Jackson Mthembu.
Image copyright Image caption Các vụ tai tiếng của Tổng thống đương nhiệm Jacob Zuma bị cho là làm hoen ố hình ảnh của Đảng ANC
Lãnh đạo Đảng DA, ông Mmusi Maimane nói Vịnh Nelson Mandela đã lựa chọn sự thay đổi.
“Với tôi, có thể nói rằng thông điệp của chúng tôi đã được thông qua – tức là người dân đã lắng nghe chúng tôi và người Nam Phi vẫn tin vào giấc mơ của một Nam Phi không phân biệt chủng tộc, người Nam Phi vẫn muốn quốc gia mình được thịnh vượng,” ông nói.
Phóng viên BBC Nomsa Maseko cho rằng, có vẻ như không có đảng nào sẽ chiếm đa số lớn ở hai trung tâm kinh tế lớn là Johannesburg hay Tshwane, và thương lượng thành lập liên minh đang diễn ra.
Ảnh hưởng giảm sút của ANC: Milton Nkosi, BBC News, từ Nam Phi
Image copyright Getty Image caption Kết quả bầu cử cuối cùng sẽ được đưa ra vào cuối ngày thứ Sáu 05/08
Kết quả bầu cử ở địa phương có lẽ là hồi chuông thức tỉnh lớn nhất đối với đảng cầm quyền ANC kể từ khi dân chủ được mở ra ở Nam Phi năm 1994.
Rõ ràng là ANC vẫn có được sự ủng hộ rộng lớn khắp đất nước nhưng sự ủng hộ đó đang dần suy yếu. Đảng này không thể cứ mặc nhiên coi rằng đa số người da đen cứ theo mình một cách mù quáng.
Ví dụ rõ ràng nhất là ở Vịnh Nelson Mandela, với chiến thắng của DA, nơi có bề dày lịch sử chống phân biệt chủng tộc. Thị trưởng mới là người của Đảng DA là ông Athol Trollip, người da trắng.
22 năm sau khi chế độ phân biệt chủng tộc kết thúc, người da đen bỏ phiếu vì các vấn đề chứ không còn là chủng tộc. Ông Trollip, người thông thạo tiếng Xhosa, sẽ không thể vào ghế này nếu không có đa số người da đen bỏ phiếu bầu ông.
Image copyright AFP Image caption Lãnh đạo đảng đối lập DA Mmusi Maimane nói người dân Vịnh Nelson Mandela đã 'chọn sự thay đổi'
Kết quả bầu cử cuối cùng dự kiến sẽ được đưa ra vào cuối ngày thứ Sáu 05/08.
Sáng cùng ngày, con số ủng hộ Đảng ANC là 54%, 26% cho Đảng DA và 8% cho Đảng Những Chiến binh Tự do Kinh tế (EFF).
Bầu cử địa phương được coi là chỉ dấu cho thấy xu hướng ủng hộ giữa kỳ đối với Tổng thống Zuma.
Các phóng viên cho rằng kết quả tồi tệ của ANC có thể khiến đối thủ trong đảng của ông Zuma sẽ thách thức ông một cách bạo dạn hơn.
Kỳ bầu cử tổng thống tiếp theo sẽ diễn ra vào năm 2019 nhưng ông Zuma không thể làm thêm nhiệm kỳ thứ ba.
Kinh tế Nam Phi cũng là một trong những vấn đề chính mà cử tri quan tâm, với tăng trưởng được đánh giá là ở mức số 0 trong năm nay, và tỷ lệ thất nghiệp giữ ở mức 27%.
Biểu tình đòi nhà ở và tiện nghi tốt hơn đã diễn ra ở khắp Nam Phi.
Ông Zuma cũng phải đối mặt với tai tiếng về tham nhũng, sau khi bị yêu cầu trả lại tiền thuế của dân do tiêu pha vào nhà riêng.
An ninh được siết chặt trong kỳ bỏ phiếu và ủy ban bầu cử cho biết bỏ phiếu đã diễn ra thuận lợi./
BBC 5 tháng 8 2016
