VĂN HÓA ONLINE – DIỄN ĐÀN 3 – THỨ BA 14 NOV 2023
Xung đột Israel-Hamas thách thức 'đại dự án' IMEC, phá hỏng giấc mơ của Mỹ?
CHU VĂN
TGVN 18:58 | 01/11/2023
Bạo lực tiếp diễn giữa Israel và Hamas đang trở thành thách thức lớn đối với “đại dự án” Hành lang kinh tế IMEC - nhằm xây dựng vành đai thương mại Á-Âu mới, nối Ấn Độ qua Trung Đông đến châu Âu.
Ba nhà lãnh đạo Ấn Độ, EU và Mỹ tại Hội nghị thượng đỉnh G20, ngày 9/9/2023 tại Ấn Độ. (Nguồn: Reuters)
Được công bố tại Hội nghị thượng đỉnh G20 tổ chức ở Ấn Độ hồi tháng 9/2023, sáng kiến cơ sở hạ tầng quốc tế đầy tham vọng nối Ấn Độ-Trung Đông-châu Âu (Hành lang kinh tế IMEC) được coi vừa là giải pháp có khả năng thay thế, vừa là “đối trọng” cạnh tranh trực tiếp với Sáng kiến Vành đai và con đường (BRI) của Trung Quốc.
Sáng kiến tham vọng của Mỹ
Được biết, ý tưởng về một Hành lang kinh tế Ấn Độ-Trung Đông-châu Âu được hình thành sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden thăm Saudi Arabia hồi tháng 7/2022. Trong chuyến thăm, Tổng thống Biden nhấn mạnh nhu cầu hội nhập kinh tế khu vực sâu rộng hơn.
Trong biên bản ghi nhớ phối hợp thực hiện sáng kiến trên, Saudi Arabia, EU, Ấn Độ UAE, Pháp, Đức, Italy và Mỹ cam kết ủng hộ hợp tác để thiết lập IMEC - Hành lang kinh tế được kỳ vọng sẽ kích thích phát triển kinh tế thông qua tăng cường kết nối và hội nhập kinh tế giữa châu Á, vùng vịnh A-Rập và châu Âu.
IMEC được thiết kế gồm 2 hành lang vận tải riêng biệt trên bộ và trên biển. Hành lang phía Đông kết nối Ấn Độ với Vịnh Ba Tư và hành lang phía Bắc kết nối Vịnh Ba Tư với châu Âu.
Dự kiến, hành lang IMEC sẽ bao gồm một tuyến đường sắt mà sau khi hoàn thành sẽ cung cấp mạng lưới vận chuyển từ tàu đến đường sắt xuyên biên giới có chi phí thấp, để bổ sung cho các tuyến vận tải đường bộ và đường biển hiện có - cho phép hàng hóa và dịch vụ vận chuyển đến, đi giữa Ấn Độ, UAE, Saudi Arabia, Jordan, Israel và châu Âu.
Đánh giá dự án IMEC có tiềm năng to lớn, chuyên gia độc lập về thị trường toàn cầu Mikhail Belyaev cho rằng, đằng sau dự án này là nỗ lực của Mỹ đang dốc toàn lực nhằm giữ một khu vực đang dần tuột khỏi quỹ đạo của mình.
Còn chuyên gia Alexey Kupriyanov, thuộc Viện Kinh tế thế giới và quan hệ quốc tế Primakov (IMEMO) thuộc Viện Hàn lâm khoa học Nga đánh giá, nỗ lực mới của Mỹ là nhằm tạo ra một vành đai Á-Âu, như một giải pháp cạnh tranh trực tiếp, thay thế Vành đai và con đường của Trung Quốc tại khu vực này.
Tuy nhiên, từ khi Israel tiến hành các cuộc tấn công vào Gaza để đáp trả cuộc đột kích ngày 7/10 của phiến quân Hamas, khu vực này đã rơi vào tình trạng bất ổn khi cuộc giao tranh này trở thành cuộc xung đột nguy hiểm nhất trong 5 cuộc chiến ở Gaza.
Chuyên gia Chintamani Mahapatra, người sáng lập Viện Nghiên cứu Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương Kalinga ở New Delhi, cho biết: “Bây giờ chúng ta đang đối mặt với nguy cơ cuộc chiến này lan sang khu vực rộng lớn hơn và đó là một thử thách thực tế đối với IMEC. Trong bối cảnh cuộc xung đột này, nguy cơ toàn bộ ý tưởng về IMEC đang dần mất đi”.
Xung đột Israel-Hamas như nhắc nhở rằng, dự án IMEC liên quan đến việc đi qua một số khu vực bất ổn nhất ở Trung Đông. Các nhà phân tích cho rằng, cuộc chiến này là một “hồi chuông cảnh báo” về quy mô thách thức mà IMEC sẽ phải đối mặt.
Michael Kugelman - Giám đốc Viện Nam Á tại Trung tâm Wilson ở Washington bình luận, “Cuộc chiến mới này là một lời cảnh tỉnh về việc xây dựng hành lang mới sẽ khó khăn như thế nào. Đây không chỉ là vấn đề thách thức tài chính, mà còn là sự ổn định và hợp tác ngoại giao. Chiến tranh cho thấy rõ một cách đau đớn rằng, những yếu tố này vẫn khó nắm bắt”.
"Khi bụi lắng xuống Tây Á", IMEC sẽ phát triển
EU thừa nhận khó ‘dứt tình’
với Nga, bởi những ràng
buộc dùng dằng không dứt
Khi IMEC được công bố, nỗ lực bình thường hóa quan hệ giữa Saudi Arabia và Israel của Washington đang tiến triển và có nhiều hy vọng rằng, điều này sẽ làm thay đổi sự cạnh tranh lâu dài ở Trung Đông. Mối liên kết đáng tin cậy giữa Saudi Arabia và Israel là một yếu tố quan trọng của dự án.
Một thỏa thuận giữa Israel và Saudi Arabia sẽ tuân theo Hiệp định Abraham do Mỹ làm trung gian, trong đó chứng kiến Israel đã thiết lập quan hệ ngoại giao với 3 quốc gia Arab vào năm 2020.
