VĂN HÓA ONLINE – ĐIỂM NÓNG – THỨ BẨY 16 SEP 2023
Ý kiến/Bài vở vui lòng gởi về Email: lykientrucvh@gmail.com
Tổng thống Joe Biden “chuyển hóa” ông trùm đỏ Bolshevik ở Đông Nam Á? Biden họp báo
Ảnh trên: TT Joe Biden và Tbt Nguyễn Phú Trọng phát biểu về Tuyên bố chung 2023 tại Trụ sở đảng CsVN, Hà Nội chiều 10/9/2023. Ảnh dưới: Ảnh trên: TT Joe Biden họp báo tại khách sạn Marriott Hotel Hà Nội chiều tối 10/9/2023 (9:34 PM). Getty Images
Bức ảnh “ấn tượng” nhất ngày 10/9/2023 tại Hà Nội: Trạng thái hiện trên hai khuôn mặt Tổng thống Mỹ Joe Biden, 81 tuổi và Tổng bí thư đảng CsVN Nguyễn Phú Trọng, 80 tuổi.
Đứng phía sau (từ trái qua): Trợ lý Tổng thống, Phó Cố vấn an ninh Quốc gia John Finer; cựu Thượng nghị sĩ John Kerry, Cố vấn Khí hậu của TT Biden và ông Marc E. Knapper, đương kim
Đại sứ Mỹ tại Việt Nam.
TT Biden: “Cảm ơn Việt Nam vì sự đón tiếp nồng hậu. Tôi biết rằng đây sẽ là chuyến công du lịch sử.” Tbt Trọng: “Vì vậy, nhiệm vụ của tôi và của ngài, thưa ngài Tổng thống …, cuộc họp thành công. Và trong tương lai, chúng ta hy vọng sẽ cùng nhau bước vào một hành trình mới như Tổng thống Joe Biden đã đề cập. Tôi nói từ trái tim của tôi về vấn đề này.” Getty Images
“Chuyển hóa?”
TT Biden họp báo tại Marriott Hotel Hà Nội chiều tối 10/9/2023 và các câu hỏi của 5 nhà báo ‘quốc tế’
Lý Kiến Trúc
VĂN HÓA ONLINE
16/9/2023
“Cộng sản kỵ nhất hai mẫu người: lỗi lạc trong đảng và bất khuất trong tù. Lỗi lạc sẽ tái hiện một Gorbachev, bất khuất sẽ tái hiện một Mandela. Cả hai mẫu người này đều có ở Việt Nam.” (lkt)
“Chuyển hóa?”
Hầu như giới Truyền thông Quốc tế và Việt Nam trong nước đều đưa ra nhận định chuyến công du Việt Nam của Tổng thống Joe Biden diễn ra trong vòng 24 tiếng tại Hà Nội đã đi vào lịch sử.
Nhưng thế nào là lịch sử? Lịch sử Đông - Tây có gặp nhau không? Nếu gặp, sẽ gặp ở điểm nào trong thời điểm hiện nay.
Trên tờ Tuổi Trẻ (TTO) phát một bản tin ngắn hàm ý khá sâu rộng: “Tối 10/9/2023, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cùng lúc gửi lời cảm ơn đến Việt Nam trên cả mạng xã hội Facebook và X (Twitter).” (1)
Đích thân gởi đến mạng xã hội (toàn dân), Tổng thống Biden viết rằng: “Cảm ơn Việt Nam vì sự đón tiếp nồng hậu. Tôi biết rằng đây sẽ là chuyến công du lịch sử.”
Trước đó, trong buổi họp báo tuyên bố báo chí chung với Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, TT Biden phát biểu: "Thưa ngài Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, cảm ơn ngài vì sự tiếp đón nồng ấm và chân tình mà ngài dành cho tôi ở Việt Nam vào thời điểm mang tính lịch sử này".
Đáp lại, rất lịch sự và chan chứa tình cảm, Tbt Trọng nói: “Vì vậy, nhiệm vụ của tôi và của ngài, thưa ngài Tổng thống …, cuộc họp thành công. Và trong tương lai, chúng ta hy vọng sẽ cùng nhau bước vào một hành trình mới như Tổng thống Joe Biden đã đề cập. Tôi nói từ trái tim của tôi về vấn đề này.”
Vì sao ông Biden gọi đây sẽ là chuyến đi lịch sử vào thời điểm mang thời khắc lịch sử và vì sao ông Trọng nói từ trái tim của ông? Một chính trị gia hàng đầu của Việt Nam, một thời là lý thuyết gia cộng sản số 1, hôm nay nói từ trái tim.
Vì sự kiên trì và lòng hào hiệp của người Mỹ đối với một địch thủ đáng nể. Vì một khu vực địa lý đất - biển tối quan trọng trong chiến lược ‘be bờ’ sự trỗi dậy của con hổ phương đông ác ôn đầy tham vọng mà ai cũng sợ, mà hai nhà lãnh đạo Việt-Mỹ nói với nhau vào thời điểm mang tính lịch sử.
Trước hết, thời điểm này đánh dấu quan hệ ngoại giao Việt - Mỹ đã ‘nhẩy cóc” một lúc lên hai bậc.
Thứ đến, vì 100 triệu người dân trong nước Việt đồng thuận về ý tưởng phải “hướng Tây” thôi.
Hay là vì tờ giấy màu xanh của ông trùm xanh đã “chuyển hóa” được màu đỏ của ông trùm đỏ?
Hay vì con mắt của hơn hai triệu người Mỹ gốc Việt ở hải ngoại (mà TT Biden đã nhắc tới) đang ngong ngóng một “big bang” triệt để ở Việt Nam?
Vì niềm tin mới: hòa bình và thịnh vượng thực sự đã tới lúc phủ bóng trên toàn cõi quê hương nước Việt?
Thật ra “nội hàm” của hai luồng tư tưởng chiến lược đã gặp nhau ở một điểm cao nhất trên tất cả các nghi thức ngoại giao. Các hạng mục khoa học, công nghệ, khí hậu, văn hóa, kinh tế, thương mại, đầu tư, tái đầu tư v, v … đều là biện pháp thực dụng, kể cả ý thức hệ cộng sản – tư bản (nếu) cho rằng nó đã cáo chung?
Trong cuộc họp báo tại Hà Nội chiều Chủ Nhật 10/9/2023, Tổng bí thư đảng CsVN Nguyễn Phú Trọng phát biểu: “Vì lợi ích của nhân dân hai nước và phù hợp với mong muốn tăng cường hơn nữa hợp tác vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững trong bối cảnh mới, tôi và Tổng thống Biden đại diện hai nước thông qua Tuyên bố chung của lãnh đạo nhằm nâng cao tầm quan trọng của việc hợp tác giữa hai nước. Việt Nam-Mỹ quan hệ đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững.”
Ông trùm đỏ, lý thuyết gia số 1 của đảng CsVN Nguyển Phú Trọng đã “đầu hàng” hay “ngả nón ngưỡng mộ” nền văn minh của Mỹ và phương Tây?
Mỹ - Nato và phương Tây tranh chiến với Nga ở Ukraine kích thích cho Việt Nam một cái nhìn mới về cuộc chiến tranh tổng hợp, nào là ý thức hệ, nào là sự độc lập toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ, nào là tinh thần chiến đấu của binh sĩ và sức mạnh của thế hệ vũ khí.
Đặc biệt về vũ khí, nó đã tạo ra cái lượng định mới cho các nhà quân sự Việt Nam thực tế hơn, quốc phòng hơn trong kho vũ khí mua của Nga hay của Trung cộng còn sót lại.
Vũ khí được sử dụng từng bước theo diễn tiến của cấp độ chiến cuộc. Đó là chưa kể đến kho vũ khí chiến lược để dành để “kết thúc” cuộc chiến.
Ukraine War chứng tỏ vũ khí Nga “lép vế” trước vũ khí Mỹ-Nato.
Riêng ở Việt Nam, tháng 6 vừa qua, USS Ronald Reagan và Mẫu hạm Izumo Nhật Bản làm mưa làm gió ở quân cảng Đà Nẵng và Cam Ranh chắc chắn động não các bộ óc quân sự.
https://www.nhatbaovanhoa.com/a11867/thang-6-kinh-hoang-
https://www.nhatbaovanhoa.com/a11914/indonesia-my-xiet-chat-trung-quoc-o-phia-nam-bien-dong
Chỉ tội cho Ukraine và dân chúng hiền lành. Làn sóng “di tản” người dân Ukraine tỵ nạn chiến tranh qua các nước thân phương Tây đã cho người tỵ nạn có dịp so sánh về đời sống dân sinh ở đế quốc Xô Viết và Ukraine tham nhũng với các quốc gia dân chủ phương Tây.
Đúng ra thì quốc gia nào cũng có nạn tham nhũng. Nhưng ở nước ta bây giờ thì người dân trắng mắt ra nhìn chúng nó ăn đớp khủng khiếp gầp ngàn lần tham nhũng thời VNCH. Có lẽ là chỉ có quốc gia theo nền “kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa” mới có hàng ngàn hàng vạn “đại gia – đại gian”.
Thêm một ví dụ thời sự về thời khắc lịch sử Biden-Trọng. Trên tờ TTO trong nước có đoạn nhá nhem thêm: “Quan hệ đối tác đó tiếp tục dựa trên cơ sở tôn trọng đầy đủ những nguyên tắc cơ bản định hướng cho quan hệ hai nước trong thời gian qua, trong đó có tôn trọng Hiến chương Liên Hiệp Quốc, luật pháp quốc tế và thể chế chính trị, độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của nhau.”
Sao lại của nhau? Vẫn có vẻ như còn ngay ngáy về hàng chữ thể chế chính trị độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của nhau.
Sao lại của nhau? Trong 20 năm trước đây xa lắc (1955-1975) người Mỹ, lính Mỹ đến Việt Nam có cướp miếng đất nào không nhỉ?
Vậy thì sao lại của nhau? Của Việt Nam thì đúng hơn. Ai đủ khả năng lật đổ ai để mất đi sự toàn vẹn lãnh thổ? Khôi hài nhìn thấy ngay ở Việt Nam.
Tuy nhiên, đấy là chuyện trong Thông báo chung và trong cuộc họp báo quốc tế. Thế còn chuyện gì khác nữa?
Mọi sự khởi đầu từ cú phôn ngày 28/7/2023 của nhân vật hàng đầu Việt Nam; TT Biden xác nhận: "Tôi nhận được cuộc gọi từ người đứng đầu Việt Nam, rất muốn gặp tôi khi tôi tới G20. Ông ấy muốn nâng tầm để Mỹ thành đối tác lớn, cùng với Nga và Trung Quốc."
Như mọi người thấy, ông Trọng không gặp ông Biden ở G20 New Delhi, ông Biden cũng gác mọi chuyện ở thủ đô Jakarta để bay ngay sang thủ đô Hà Nội.
Hai ông Biden-Trọng đã có lần gặp nhau ở Hoa Thịnh Đốn và nay là Hà Nội. Họ đã cùng nhau quyết định mở chương mới trong lịch sử Việt Nam. Họ đã can đảm đẩy lùi quá khứ vào quên lãng.
Trong đôi mắt hôm nay nhìn về hai cựu thù, từ năm 1955, người Mỹ đặt chân đến Việt Nam, một giai đoạn lịch sử “chết chóc” 20 năm, nhưng chỉ có 6 năm trực chiến (1965-1970) giữa những người lính phương Đông và người lính phương Tây, chiến trường đẫm máu khốc liệt. Hỏa lực của các loại vũ khí khai thác tối đa. Các binh đoàn cộng sản đã đốn ngã hơn 58 ngàn binh sĩ Mỹ ngã ngựa; và ngược lại, vũ khí Mỹ “lùng và diệt” hàng trăm ngàn bộ đội Bắc Việt vùi thây ở cao nguyên, Trường Sơn, giới tuyến, Hạ Lào. Hậu quả không chỉ gieo đến cho hai đoàn quân viễn chinh nội ngoại mà còn hủy diệt hàng trăm ngàn binh sĩ Việt Nam Cộng Hòa cùng với quân nổi dậy Mặt Trận bỏ mạng trên các trận địa, cùng với hàng chục triệu dân lành Nam-Bắc tan tác quấn khăn tang.
Trong đôi mắt của hai cựu thù, Biden-Trọng có vẻ như tìm cách vượt qua nỗi đau quá khứ.
Người ta quên rằng nỗi đau quá khứ đã tiêu diệt hàng triệu thanh niên thanh nữ nhân tài của đất nước Việt. Chiến tranh cục bộ, chiến tranh giải phóng, một kiểu mới về diệt chủng?
50 năm qua kể từ ngày “lịch sử Paris” 27 tháng Giêng năm 1973 sắp xếp oan nghiệt, ông trùm đỏ lên tiếng rất mới, rất lạ, rất tâm tình. Nhưng để cho “chắc ăn” và “vận dụng tài tình tư tưởng” của ông Hồ Chí Minh, ông Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng nói: “Việt Nam sẽ tiếp tục tăng cường quan hệ với Hoa Kỳ và các đối tác quốc tế khác theo tinh thần mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vạch ra sau khi Việt Nam giành lại độc lập. Nghĩa là Việt Nam mong muốn là bạn của tất cả các nước. Đối với Hoa Kỳ, Chủ tịch nước - Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định nền độc lập hoàn toàn của Việt Nam và khẳng định Việt Nam sẵn sàng hợp tác toàn diện với Hoa Kỳ. Sự độc lập và hợp tác này sẽ mang lại lợi ích cho toàn thế giới.”
Người ta hoài nghi có một ẩn ngữ gì đó vào ngày 10 tháng 9 năm 2023. Ông Trọng khẳng định sự độc lập của Việt Nam và sự hợp tác với Hoa Kỳ sẽ mang lại lợi ích cho toàn thế giới.
Mảnh đất chữ S nhỏ xíu ở viễn đông bên bờ Biển Đông (South China Sea) giáp đất giáp biển với Trung Quốc sẽ mang lại lợi ích cho toàn thế giới. Lạ.
Vì sao lạ?
Vì Biển Đông mang lại hàng ngày tỷ đô la cho thế giới?
Vì sự đòi hỏi bức thiết “buộc những cái đầu trong não bộ giới cầm quyền” phải thay đổi sự lệ thuộc vào Trung Quốc để tới lúc “thoát Trung”?
Trong lời phát biểu của TT Biden, ông có nhắc đến chương trình Fulbright Việt Nam và hàng triệu Người Mỹ gốc Việt, ông cũng không quên vấn đề Biển Đông, ông cũng không quên rào đón về chuyện đối xử với Trung Quốc;
Nói với các phóng viên ở Hà Nội hôm 10/9/2023 tại họp báo, ông Biden nói: “hành động của Mỹ không phải nhằm kiềm chế hay cô lập Trung Quốc mà nhằm duy trì sự ổn định theo luật lệ quốc tế; “Tôi nghĩ chúng ta đã tư duy bằng nếp nghĩ của Chiến tranh Lạnh. Vấn đề không phải là như vậy mà là việc tạo ra sự tăng trưởng và ổn định kinh tế”;
Ông nói thêm: “Tôi muốn thấy Trung Quốc thành công về mặt kinh tế, nhưng tôi muốn thấy họ thành công dựa trên luật lệ.”
Thế nhưng, Bắc Kinh nổi tiếng là ngoan cố có “thuận” hay dựa trên luật lệ như Tuyên bố chung Mỹ-Việt 2023 không? Con đường tơ lụa đi qua ngả đất Việt, biển Việt quá là êm xuôi.
Thử xem qua:
“Hai Nhà Lãnh đạo khẳng định ủng hộ nhất quán việc giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực, cũng như tự do hàng hải và hàng không, thương mại hợp pháp không bị cản trở ở Biển Đông, tôn trọng chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của các quốc gia ven biển đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của mỗi quốc gia, phù hợp với luật biển quốc tế được thể hiện trong Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS 1982);
“Hai Nhà Lãnh đạo ghi nhận tầm quan trọng của việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả toàn bộ Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông năm 2002 và tái khẳng định ủng hộ các nỗ lực của ASEAN nhằm đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông hiệu lực và thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS 1982 và không ảnh hưởng tới các quyền của bất cứ quốc gia nào theo luật pháp quốc tế.”
https://www.nhatbaovanhoa.com/a11951/tuyen-bo-chung-viet-my-2023
Người ta hy vọng chương mới Tuyên bố chung sẽ không tái hiện hay còn vướng vất bàng hoàng vì một giai đoạn “đấu tố” phi nhân khủng khiếp giữa con người và con người, của 20 năm nội chiến ngoại chiến, của sự sụp đổ tan tành bức tường ô nhục Bá Linh kéo theo sự sụp đổ bức màn sắt 1989 – cái nôi chủ nghĩa cộng sản; mà chương mới phải là sự vươn lên tương lai màu xanh hòa bình và thịnh vượng.
Theo tôi, đây là khía cạnh ‘nội hàm’ quan trọng nhất trong cái bắt tay nồng ấm của Tt Joe Biden và Tbt Nguyễn Phú Trọng ở trụ sở trung ương đảng CsVN.
Không phải như Tổng thống Ronald Reagan năm 1989; một cách lạc quan khoa trương, Tổng thống Joe Biden năm 2023 đã “chuyển hóa” được ông trùm đỏ Bolshevik ở Đông Nam Á.
Phải chăng đó là thời khắc của lịch sử – từ trái tim ông Nguyễn Phú Trọng, một “Menshevik?”
Bức ảnh “ấn tượng” nhất ngày 10/9/2023 tại Hà Nội: Trạng thái hiện trên hai khuôn mặt Tổng thống Mỹ Joe Biden, 80 tuổi và Tổng bí thư đảng CsVN Nguyễn Phú Trọng, 79 tuổi.
TT Biden: “Cảm ơn Việt Nam vì sự đón tiếp nồng hậu. Tôi biết rằng đây sẽ là chuyến công du lịch sử.” Tbt Trọng: (Theo diễn giải.) Vì vậy, nhiệm vụ của tôi và của ngài, thưa ngài Chủ tịch (không nghe được) cuộc họp thành công. Và trong tương lai, chúng ta hy vọng sẽ cùng nhau bước vào một hành trình mới như Tổng thống Joe Biden đã đề cập. Bản thân tôi có (không nghe được). Tôi nói từ trái tim của tôi về vấn đề này. (2) Getty Images
Tbt Nguyễn Phú Trọng và TT Biden cùng với Bộ tham mưu hàng đầu của ông trong buổi lễ cử hành Quốc thiều hai nước Việt-Mỹ tại phủ chủ tịch Hà Nội sáng ngày 10/9/2023. Đứng phía sau (từ phải qua): Ngoại trưởng Antony Blinken; Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc E. Knapper; cựu Thượng nghị sĩ John Kerry, Cố vấn Khí hậu của TT Biden; …
Danh sách phái đoàn tháp tùng Tt Joe Biden:
Ngoại trưởng Antony Blinken;
Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc E. Knapper;
Cố vấn An ninh quốc gia Jake Sullivan;
Đặc phái viên về Khí hậu của Tổng thống Biden, cựu Thượng nghị sĩ John Kerry;
Trợ lý Tổng thống, Phó Cố vấn An ninh Quốc gia John Finer;
Phó Trợ lý Tổng thống, Điều phối viên đặc biệt Hội đồng An ninh quốc gia Kurt Campbell;
Trợ lý Ngoại trưởng Daniel Kritenbrink;
Cố vấn đặc biệt của Tổng thống, Giám đốc cao cấp Hội đồng An ninh quốc gia Mira Rapp-Hooper;
Cố vấn đặc biệt của Tổng thống, Giám đốc cao cấp Hội đồng An ninh quốc gia Tarun Chhabra.
Cái bắt tay “nồng ấm trong thời khắc lịch sử” ngày 10/9/2023 tại trụ sở đảng Hà Nội.
TT Biden họp báo tại Marriott Hotel Hà Nội chiều tối 10/9/2023 và các câu hỏi của 5 nhà báo ‘quốc tế’
Tạm dịch từ:
1. Nandita của Reuters
Q Xin chào. Cảm ơn đã trả lời câu hỏi của tôi, thưa Tổng thống.
TỔNG THỐNG: Ồ, bạn đây rồi. Tôi không thể - Q Xin chào.
TỔNG THỐNG: - hẹn gặp lại. Tôi xin lỗi.
Q Xin chào. Tuần trước, Trung Quốc đã đặt câu hỏi về “sự chân thành” của chính quyền Biden.
TỔNG THỐNG: Tôi xin lỗi, cái gì cơ?
Q Sự chân thành.
TỔNG THỐNG: Sự chân thành của chính quyền Biden.
Q Của chính quyền Biden. Và cáo buộc Hoa Kỳ kiềm chế Trung Quốc trong khi thúc đẩy các cuộc đàm phán ngoại giao. Bạn sẽ phản ứng thế nào với điều đó? Và bạn có nghĩ Chủ tịch Tập có thành thật trong việc đưa mối quan hệ trở lại đúng hướng khi ông cấm Apple ở Trung Quốc không?
TỔNG THỐNG: Trước hết, hãy nhìn xem - tôi chân thành về việc có được mối quan hệ đúng đắn. Và một trong những điều đang diễn ra hiện nay là Trung Quốc đang bắt đầu thay đổi một số luật chơi, về mặt thương mại và các vấn đề khác.
Và vì vậy, một trong những điều chúng ta đã nói đến, chẳng hạn, là giờ đây họ đang nói về việc đảm bảo rằng không có nhân viên Trung Quốc nào- — không ai trong chính phủ Trung Quốc có thể sử dụng điện thoại di động của phương Tây. Những thứ đó. Và thực sự thì mục đích của chuyến đi này là gì – nó không nhằm mục đích kiềm chế Trung Quốc. Tôi - tôi không muốn kiềm chế Trung Quốc. Tôi chỉ muốn đảm bảo rằng chúng ta có mối quan hệ ngày càng phát triển với Trung Quốc, bình đẳng, mọi người đều biết nó là gì.
Và một trong những cách bạn làm điều đó là đảm bảo rằng chúng ta đang nói về những điều giống nhau. Và tôi nghĩ rằng một trong những điều chúng tôi đã làm - tôi đã cố gắng thực hiện và tôi đã nói chuyện với một số nhân viên của mình về vấn đề này trong sáu tháng qua, tôi đoán là, sáu tháng - là - chúng tôi có cơ hội để tăng cường liên minh trên toàn thế giới để duy trì sự ổn định. Đó chính là mục đích của chuyến đi này: để Ấn Độ hợp tác nhiều hơn với Hoa Kỳ, gần gũi hơn với Hoa Kỳ, Việt Nam gần gũi hơn với Hoa Kỳ.
Đó không phải là kiềm chế Trung Quốc; đó là về việc có một căn cứ ổn định - một căn cứ ổn định ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Và đó là - ví dụ, khi tôi dành nhiều thời gian nói chuyện với Chủ tịch Tập, ông ấy hỏi tại sao chúng tôi lại làm - tại sao tôi lại có Quad - nghĩa là Úc, Ấn Độ, Nhật Bản và Hoa Kỳ?
Và tôi nói: “Để duy trì sự ổn định.” Đây không phải là việc cô lập Trung Quốc. Đó là về việc đảm bảo các quy tắc đi đường - mọi thứ từ không phận và - không gian và trên đại dương - các quy tắc đường bộ quốc tế - đều - được tuân thủ. Và vì vậy - và tôi hy vọng rằng - tôi nghĩ rằng Thủ tướng Tập - ý tôi là, Tập hiện đang gặp một số - một số khó khăn.
Tất cả các quốc gia đều gặp khó khăn và ông ấy cũng gặp một số khó khăn về kinh tế mà ông ấy đang cố gắng vượt qua. Tôi — tôi muốn thấy Trung Quốc thành công về mặt kinh tế, nhưng tôi muốn thấy họ thành công theo luật lệ.
2. Câu hỏi tiếp theo dành cho Bloomberg
Q Xin chào ngài Tổng thống. Tiếp nối những bình luận của ông về Trung Quốc và nền kinh tế, gần đây ông đã gọi nền kinh tế Trung Quốc là “quả bom hẹn giờ”. Ông có tin rằng sự suy thoái của đất nước có thể có nguy cơ gây bất ổn cho nền kinh tế toàn cầu hoặc khiến Trung Quốc phải phòng thủ tích cực hơn, bao gồm cả với –
TỔNG THỐNG: Nói lại phần đầu tiên của câu hỏi. Bởi vì ở đó - chiếc quạt này đang hoạt động và nó rất ồn ào phía sau tôi.
Q Đừng lo lắng. Ông có tin rằng sự suy thoái và tăng trưởng của đất nước có thể có nguy cơ gây bất ổn cho nền kinh tế toàn cầu hoặc khiến Trung Quốc trở nên hung hăng hơn trong phòng thủ, kể cả với Đài Loan? Và riêng thưa ông, ông có lo lắng về cuộc gặp giữa Tổng thống Putin và Kim Jong Un, liệu điều đó có nghĩa là Nga có được nhiều lợi ích hơn trong cuộc chiến ở Ukraine?
TỔNG THỐNG: Hãy nhìn xem, tôi nghĩ Trung Quốc hiện đang gặp phải một vấn đề kinh tế khó khăn vì nhiều lý do liên quan đến sự tăng trưởng quốc tế và sự thiếu hụt tăng trưởng quốc tế cũng như các chính sách mà Trung Quốc đã tuân theo.
Và vì vậy, tôi — tôi không nghĩ điều đó sẽ khiến Trung Quốc xâm chiếm Đài Loan. Và thực tế thì ngược lại - nó có thể không có - năng lực như trước đây.
Nhưng như tôi đã nói, tôi không - chúng tôi thực sự không muốn làm tổn thương Trung Quốc. Tất cả chúng ta đều sẽ tốt hơn nếu Trung Quốc làm tốt - nếu Trung Quốc làm tốt theo các quy tắc quốc tế. Nó phát triển nền kinh tế. Nhưng họ đã gặp một số khó khăn thực sự về nền kinh tế gần đây, đặc biệt là trong lĩnh vực bất động sản. Asi- — đó là sự kết thúc của cuộc mặc cả. Và tôi nghĩ những hành động mà họ sẽ phải thực hiện là những hành động - họ đang trong quá trình quyết định ngay bây giờ. Và tôi sẽ không dự đoán điều gì - điều gì - nó sẽ diễn ra theo cách nào.
Nhưng chúng tôi không tìm cách tách khỏi Trung Quốc. Điều tôi sẽ không làm là tôi sẽ không bán cho Trung Quốc vật liệu giúp nâng cao năng lực chế tạo nhiều vũ khí hạt nhân hơn, để tham gia vào các hoạt động quốc phòng trái ngược với những gì được coi là một sự phát triển tích cực mà hầu hết mọi người đều nghĩ là trong khu vực. Và – nhưng chúng tôi không cố gắng làm tổn thương Trung Quốc. Okey.
3. BBC Laura?
Q Đúng vậy. Tên tôi là Laura Bicker. Tôi đến từ BBC News. Chào buổi tối, ngài Tổng thống.
TỔNG THỐNG: Chào buổi tối.
Q Bạn khỏe không?
TỔNG THỐNG: Vâng. Cảm ơn.
Q Tốt.
TỔNG THỐNG: Những chuyến đi vòng quanh thế giới kéo dài 5 ngày không có vấn đề gì.
Q Tôi có thể tưởng tượng. Trời đã tối rồi, tôi muốn nhắc bạn. (Cười.) Ý tôi là, trong sáu tháng qua, các bạn đã ký các hiệp định và thỏa thuận với Nhật Bản, Nam Hàn, Philippines, Australia và thậm chí cả các quần đảo Thái Bình Dương. Bạn đang ở đây, đang đứng ở sân sau của Bắc Kinh. Bạn biết đấy, Trung Quốc nói rằng đây là một phần tâm lý Chiến tranh Lạnh của bạn. Họ có đúng không, thưa ông? Họ có đúng không, thưa Tổng thống? Liệu đây có phải là nguy cơ xảy ra Chiến tranh Lạnh? Và khi nào bạn sẽ gặp ông Xi?
TỔNG THỐNG: Ồ, tôi hy vọng tôi có thể gặp ông Tập sớm hơn. Tổng cộng, tôi đã dành nhiều thời gian với ông ấy hơn bất kỳ nhà lãnh đạo thế giới nào khác trong 12 năm qua. Vì vậy, tôi hy vọng chúng ta sẽ sớm gặp lại ông ấy. Nhưng, không, hãy nhìn xem - ví dụ, một trong những điều chúng tôi đã làm ở Ấn Độ: Chúng tôi đã đưa ra một con đường mới giúp tiết kiệm tiền cho mọi người, tăng cường Thế giới thứ ba - “Thế giới thứ ba” - khả năng của Miền Nam Toàn cầu để phát triển bằng cách gửi — chúng tôi sẽ — từ — chúng tôi sẽ có một tuyến đường sắt mới từ Ấn Độ xuyên qua Địa Trung Hải, các tuyến đường vận chuyển và đường ống mới xuyên Địa Trung Hải qua Châu Âu, lên — đến Vương quốc Anh và hơn thế nữa. Đó là tất cả về tăng trưởng kinh tế.
Điều đó không liên quan gì đến việc làm tổn thương Trung Quốc hay giúp đỡ Trung Quốc. Nó liên quan đến việc giải quyết mọi thứ, từ biến đổi khí hậu đến đảm bảo rằng các quốc gia này có thể thành công về mặt kinh tế và phát triển. Hãy nhìn xem, luận điểm của tôi ngay từ đầu đã là cả trong nước lẫn trong - về mặt chính sách đối ngoại: Đầu tư vào con người của bạn. Đầu tư vào con người. Hãy cho họ một cơ hội. Mọi thứ sẽ tốt hơn khi mọi người - tôi biết điều đó nghe có vẻ sáo rỗng.
Nếu mọi người trên thế giới có một công việc mà họ thức dậy vào buổi sáng và muốn đi làm và nghĩ rằng họ - và họ có thể đặt ba ô vuông lên bàn ăn cho gia đình mình thì bất kể họ sống ở đâu, cả thế giới sẽ tốt đẹp hơn. Chúng tôi sẽ tốt hơn rất nhiều. Đó là ý tưởng đằng sau điều này. Ví dụ, bạn biết đấy, một trong những điều chúng tôi đang làm - tôi - tôi đã đề xuất từ lâu tại G7, bây giờ là - điều đó sẽ thành hiện thực tại G20, là đảm bảo rằng chúng tôi xây dựng một đường sắt xuyên lục địa châu Phi.
Hãy nghĩ về nó. Không có cách nào để băng qua lục địa châu Phi bằng ro- — bằng — bằng đường sắt. Và thậm chí không có đường cao tốc đi thẳng qua. Bây giờ, hãy giả sử để thảo luận - khi chúng ta nói về tình trạng thiếu lương thực - giả sử có một quốc gia trên lục địa rộng lớn đó có - dư thừa - thực phẩm và tài nguyên. Làm thế nào họ có thể đưa nó đến nơi họ sẽ đến? Họ sẽ làm điều đó như thế nào?
Đó là lý do tại sao chúng tôi cũng sẽ đầu tư hàng tỷ đô la vào các cơ sở năng lượng mặt trời ở Angola để có cơ sở năng lượng mặt trời lớn nhất và lớn nhất thế giới - nằm trong số những cơ sở lớn nhất. Điều đó giúp ích cho Angola nhưng cũng giúp ích cho cả khu vực. Vì vậy, tôi nghĩ chúng tôi cũng nghĩ vậy - nghĩ quá nhiều về các thuật ngữ Chiến tranh Lạnh. Không phải về vấn đề kia. Đó là về việc tạo ra sự tăng trưởng và ổn định kinh tế ở mọi nơi trên thế giới. Và đó là những gì chúng tôi đang cố gắng làm. Lấy làm tiếc.
Được rồi. Tôi đang phát âm nó phải không - Auvelia [Aurelia]? Tôi đã phát âm đúng tên chưa? Bạn đây rồi.
Q Có. Đúng. Cảm ơn. Cảm ơn ngài Tổng thống.
TỔNG THỐNG: Cảm ơn bạn.
4. Aurelia của AFP
Q Tôi có một câu hỏi về khủng hoảng khí hậu. Ông vừa đề cập đến G20. Chỉ trong tuần này, Hoa Kỳ đã cảnh báo rằng nếu không loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch thì sẽ không thể đạt được các mục tiêu của Thỏa thuận Paris. Không có thỏa thuận nào tại G20 về nhiên liệu hóa thạch. Ông lo ngại thế nào về sự thiếu đồng thuận này?
TỔNG THỐNG: Đó không phải là một thỏa thuận đến mức chúng tôi sẽ cố gắng đạt được các mục tiêu tại G20. Nhân tiện, Hoa Kỳ sẽ đạt được những mục tiêu đó. Chúng tôi sẽ vượt quá những mục tiêu đó. Rất nhiều quốc gia khác cũng vậy. Nhưng chúng tôi muốn cung cấp cho những quốc gia không có đủ điều kiện kinh tế và không gây ra vấn đề ngay từ đầu - ví dụ: tôi đã gặp Lula ở Brazil. Tôi bắt đầu từ những năm 80 với một thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa khá giỏi tên là Dick Lugar.
Chúng tôi nói: “Đây là những gì chúng ta sẽ làm. Nếu bạn nợ chúng tôi tiền, chúng tôi sẽ xóa nợ cho bạn nếu bạn duy trì được khu rừng của mình.” Bởi vì chúng trở thành bể chứa carbon. Chúng là những thứ lấy carbon ra khỏi không khí. Và vì vậy, chúng ta đang nói về những gì chúng ta nên đi - và những quốc gia đã khai hoang đất đai và đưa gia súc vào đó và trồng trọt và - và đã làm tất cả những điều đó - và tăng cường phát triển, trên thực tế, họ chính là những nước đó - những lý do tại sao - lý do chính tại sao chúng ta lại đi sâu vào con đường dẫn đến thảm họa ở đây như hiện tại. Và vì vậy, có vẻ như - và nếu chúng ta có năng lực kinh tế, chúng ta - những quốc gia đó nên hợp tác với nhau và cung cấp trợ giúp cho những quốc gia không có đủ điều kiện để làm điều đó - nguồn lực kinh tế và cơ sở hạ tầng.
Và đó là lý do tại sao, chẳng hạn, tôi đã đề cập - để có thời gian, tôi sẽ chỉ đề cập lại đến Angola. Ăng-gô-la có khả năng tạo ra megawatt năng lượng thông qua năng lượng mặt trời. Họ không có - phương tiện kinh tế để làm điều đó. Trên thực tế, liệu họ có thể tạo ra khả năng hấp thụ đáng kể - để ngăn chặn carbon thải vào không khí không phải là lợi ích của cả thế giới? Tôi nghĩ là như vậy.
Vì vậy, điều chúng tôi đang cố gắng làm là giúp đỡ những quốc gia đó. - và đặc biệt là ở Global South, nơi họ không giàu có bằng, nơi không có nhiều cơ hội để giải quyết những việc mà họ muốn giải quyết. Ví dụ - và tôi sẽ kết thúc bằng điều này - có nhiều chất hấp thụ carbon- - được hấp thụ từ khí quyển hàng ngày - và tôi sẽ nhìn vào - bạn của tôi, John Kerry, người đã quên nhiều về điều này hơn hầu hết mọi người mọi người biết đấy - hãy sửa cho tôi nếu tôi hiểu sai, John, nhưng tôi khá chắc chắn là mình đúng - và đó là lượng carbon được quan sát thấy [được hấp thụ] từ không khí vào vùng Amazon vào lòng đất - mặt đất - nhiều hơn được phát ra trên toàn bộ Hoa Kỳ trên cùng một cơ sở.
Bây giờ, hãy tưởng tượng nếu mọi người đi vào và làm những gì chúng ta đã làm 150, 200, 250 năm trước và chặt phá rừng và - bắt đầu canh tác ở khu vực đó, không còn bể chứa carbon lớn như vậy nữa. Chúng tôi - bạn biết đấy, nó đang diễn ra - nó sẽ là một vấn đề lớn.
Vì vậy, chúng ta nên đến các khu vực, cho dù đó là ở Congo hay những nơi khác, cũng như - với tư cách là các quốc gia G7 và các quốc gia G20 giàu có, - và cung cấp loại cơ sở hạ tầng mà họ cần để có thể hưởng lợi. Và đoán xem? Ngoài việc giúp ích cho môi trường nói chung - và mối đe dọa hiện hữu duy nhất mà nhân loại phải đối mặt còn đáng sợ hơn cả - hơn một cuộc chiến tranh hạt nhân là sự nóng lên toàn cầu sẽ tăng trên 1,5 độ trong 20 - 10 năm tới. Chúng tôi - đó sẽ là rắc rối thực sự. Không có đường quay lại từ đó.
Và vì vậy, có rất nhiều điều chúng ta có thể làm trong thời gian chờ đợi. Ví dụ, cái đó - đường ống đó - tuyến đường sắt mà chúng ta đang nói đến đi qua từ giữa - từ Ấn Độ, khắp Trung Đông, và đến - băng qua Địa Trung Hải và xuyên qua Châu Âu, sẽ có một đường ống dẫn khí hydro ở đó. Điều này sẽ làm giảm đáng kể lượng carbon thải ra trong không khí, nhưng sẽ tốn rất nhiều tiền để giảm lượng khí đó. Và thế giới sẽ nói rằng việc làm đó là vì lợi ích của chúng ta - lợi ích tập thể.
Vì vậy, tôi chưa - tôi chưa hề từ bỏ quan niệm rằng chúng ta sẽ có thể làm được, bạn biết đấy - làm sao tôi có thể nói điều đó? Tôi — tôi nghĩ — tôi nghĩ chúng ta có thể tăng gấp ba lần công suất tái tạo — vì nó liên quan đến hiện tượng nóng lên toàn cầu — vào năm 20- — 2030 — 2030.
Các quốc gia tuân theo cẩm nang IRA mà chúng tôi đã thông qua - việc làm trong năng lượng sạch, họ sẽ tạo ra việc làm trong lĩnh vực sản xuất. Ví dụ, do những gì chúng tôi đã làm, chúng tôi - chúng tôi có nhiều nhất - chúng tôi có nhiều điện tử nhất - chúng tôi có nền kinh tế mạnh nhất thế giới hiện nay.
Ngay bây giờ, hôm nay, Hợp chủng quốc Hoa Kỳ có nền kinh tế mạnh nhất thế giới - trên thế giới. Bây giờ, chúng ta còn nhiều việc phải làm nhưng chúng ta có nền kinh tế mạnh nhất thế giới. Và một trong những lý do chúng tôi làm điều đó - chúng tôi đã thay đổi cơ chế giải quyết vấn đề này. Và đó là thay vì nền kinh tế nhỏ giọt - đó là nếu những người giàu có và các tập đoàn làm rất tốt thì mọi người cũng sẽ làm tốt.
Chà, sự thật của vấn đề là: Tôi chưa bao giờ tin vào lý thuyết đó. Nhưng tôi nghĩ thời thế đã thay đổi, và nhiều nhà kinh tế hàng đầu đang bắt đầu đồng ý với tôi - chỉ là những nhà kinh tế học thuật thẳng thắn, thẳng thắn - và đó là: Chúng ta nên xây dựng tăng trưởng kinh tế từ trung bình đến dưới cùng. Khi điều đó xảy ra, mọi người đều làm tốt. Mọi người đều làm tốt. Người giàu vẫn làm rất tốt. Họ không có vấn đề gì. Bạn vẫn có thể trở thành tỷ phú theo hệ thống đó. Nhưng bạn sẽ bắt đầu trả thuế nếu tôi có việc gì phải làm. Đó là một vấn đề khác.
Nhưng gạt chuyện đùa sang một bên - vì vậy, có - chúng tôi có - tôi nghĩ một điều khác mà mọi người đang nhận ra - nhiều người trong số các bạn là những chuyên gia về chính sách đối ngoại đã gắn bó trong một thời gian dài. Bạn có bao giờ nghĩ rằng mình sẽ ngồi tại một hội nghị G20 nơi mọi người đều bận tâm đến khái niệm về sự nóng lên toàn cầu không? Không phải là một trò đùa.
Bạn có bao giờ nghĩ vậy không? Và có một - ôi - anh trai tôi rất thích - có những câu thoại nổi tiếng trong các bộ phim mà anh ấy luôn trích dẫn. Bạn biết đấy, đó là - và một - một trong số đó là - có - có một bộ phim về John Wayne. Anh ấy là một trinh sát người Ấn Độ. Và họ đang cố gắng đưa người Ap- - tôi nghĩ đó là người Apache - một - một trong những bộ tộc vĩ đại của nước Mỹ trở lại khu bảo tồn.
Và ông ấy đang đứng cùng một Liên minh nên- - vậy nên ông ấy - tất cả đều ở trên lưng họ - và họ đang ngồi trên ngựa trên yên ngựa của mình. Và có ba hoặc bốn người da đỏ đội mũ, và những người lính Liên minh - và những người lính Liên minh về cơ bản đang nói với những người da đỏ, “Hãy đi với tôi, chúng tôi sẽ chăm sóc các bạn. Chúng ta sẽ - mọi thứ sẽ tốt đẹp.”
Và người trinh sát da đỏ- — người da đỏ nhìn John Wayne và chỉ vào người lính Liên minh và nói, "Anh ta là một người lính ngựa mặt chó nói dối." Chà, ngoài kia có rất nhiều tên lính ngựa mặt chó nói dối - về sự nóng lên toàn cầu, nhưng không còn nữa. Đột nhiên, tất cả họ đều nhận ra đó là một vấn đề. Và không có gì giống như nhìn thấy ánh sáng.
Vì - và hãy xem. Tôi chỉ làm theo mệnh lệnh của tôi ở đây. Nhân viên, có ai tôi chưa nói chuyện không? (Nói chuyện chéo.)
TỔNG THỐNG: Không, tôi không gọi cho bạn. Tôi đang gọi - tôi đã nói có năm câu hỏi.
5. MS. JEAN-PIERRE (Điều hợp viên): Anita từ VOA.
TỔNG THỐNG: Anita từ VOA.
Q Cảm ơn ngài Tổng thống. Tôi hy vọng ông không nghĩ rằng chỉ kêu gọi phụ nữ sẽ giúp bạn có được quả bóng mềm tối nay. (Cười.)
TỔNG THỐNG: Ồ, tôi biết rõ hơn thế.
Q Được rồi. Vâng, hãy để tôi bắt đầu với Chủ tịch Tập –
TỔNG THỐNG: Nếu bạn gửi cho tôi một quả bóng mềm, tôi sẽ không biết phải làm gì với nó. Có lẽ tôi sẽ còn tệ hơn nữa.
Q Để tôi hỏi ông về — ông — Ông đã dành rất nhiều thời gian để nói về khoảng thời gian ông dành cho Chủ tịch Tập và tầm quan trọng của giao tiếp giữa các nhà lãnh đạo, nhưng hai ông đã không nói chuyện trong 10 tháng. Và tôi chỉ thắc mắc, ông có lo lắng rằng điều này đang gây bất ổn cho mối quan hệ Mỹ-Trung không? Và ông sẽ làm gì với nó? Và sau đó, xin phép tôi đến Ukraina, thưa ngài. Kiev đang tiến lên —
TỔNG THỐNG: (Cười.)
Q - rất buồn vì thông cáo G20 không nêu tên Nga là kẻ xâm lược. Ông đã cố gắng thu hút được nhiều sự ủng hộ hoặc thông cảm hơn trong G20 chưa, hay đây đang nổi lên như một vấn đề chia rẽ với Global South? Và điều đó có làm thay đổi cam kết của bạn với Ukraine không?
TỔNG THỐNG: Đây không phải là vấn đề chia rẽ của miền Nam toàn cầu. Đó là một vấn đề rắc rối với Nga, quốc gia có mặt, và với Trung Quốc, quốc gia có mặt - vốn đã - có đại diện. Và vì vậy - và, nhân tiện, tôi là một - của tôi - nhóm của tôi, nhân viên của tôi vẫn gặp gỡ người của Chủ tịch Tập và Nội các của ông ấy, và, trên thực tế, tôi đã gặp nhân vật số hai của ông ấy ở đây - xin lỗi, trong Ấn Độ ngày nay.
Vì vậy, sẽ không có một cuộc khủng hoảng nào xảy ra nếu tôi không đích thân nói chuyện với ông ấy. Sẽ tốt hơn nếu tôi làm thế, nhưng tôi nghĩ – Hãy nhìn xem, đây không phải là một lời chỉ trích; đó là một nhận xét: Hiện tại anh ấy đang bận việc. Ông ta đang gặp nạn thất nghiệp tràn ngập với tuổi trẻ của ông ta.
Một trong những nguyên lý kinh tế chính trong kế hoạch của ông ta hiện không còn hiệu quả nữa. Tôi không vui vì điều đó. Nhưng nó không hoạt động. Vì vậy, ông ấy đang cố gắng tìm hiểu, tôi nghi ngờ - tôi không biết - giống như tôi, cố gắng tìm ra những gì cần làm đối với cuộc khủng hoảng cụ thể mà họ đang gặp phải hiện nay.
Nhưng tôi không nghĩ đó là một cuộc khủng hoảng liên quan đến xung đột giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ.
Trên thực tế, tôi nghĩ nó ít có khả năng gây ra xung đột như vậy. Tôi không - Dù sao đi nữa, tôi chỉ nghĩ rằng các nhà lãnh đạo đang nghĩ đến những điều khác và họ đáp ứng những gì cần thiết vào thời điểm đó.
Và hãy nhìn xem, không ai thích tổ chức các cuộc họp quốc tế nếu bạn không biết mình muốn gì tại cuộc họp, nếu bạn không có kế hoạch trò chơi. Ông ta có thể có một kế hoạch trò chơi; ông ấy chưa chia sẻ nó với tôi. Nhưng tôi nói cho bạn biết, tôi không biết bạn thế nào, nhưng tôi sắp đi ngủ.
Q Ông đã nói chuyện gì với ông Li? Bạn nói rằng bạn đã nói chuyện với nhân vật thứ hai đến từ Trung Quốc, người đang ở Ấn Độ ngày nay?
TỔNG THỐNG: Vâng, chúng tôi -
Q Ông đã nói chuyện gì với ông ấy?
TỔNG THỐNG: Chúng tôi đã nói về những gì chúng tôi đã nói tại hội nghị nói chung. Chúng tôi đã nói về sự ổn định. Chúng ta đã bàn về việc đảm bảo rằng Thế giới thứ ba — cái — xin lỗi — “Thế giới thứ ba” — cái — cái — Nam bán cầu có quyền tiếp cận để thay đổi, nó có quyền tiếp cận — Chúng tôi - nó không hề đối đầu chút nào. Ông ấy đã đến gặp tôi. Ông ấy nói (không nghe được)
JEAN-PIERRE: Cảm ơn — cảm ơn mọi người.
TỔNG THỐNG: Cảm ơn.
JEAN-PIERRE (điều hợp viên): Đến đây là kết thúc cuộc họp báo. Cảm ơn mọi người.
TỔNG THỐNG: Cảm ơn bạn. Cảm ơn. (Nói chuyện chéo.)
Q Thưa Tổng thống, có phải ông đang đặt lợi ích chiến lược của Hoa Kỳ lên trên nhân quyền ở Việt Nam?
Q Bạn có thời gian cho một điều nữa. Chúng tôi đã đến đây bằng mọi cách.
Q Bạn có đang đặt lợi ích chiến lược của Hoa Kỳ lên trên nhân quyền ở Việt Nam không?
TỔNG THỐNG: (Không nghe được) về vấn đề nhân quyền, và tôi đã nêu vấn đề đó với mọi người tôi gặp.
Cảm ơn.
9:34 tối CNTT
Lý Kiến Trúc
California 16/9/2023
(1) https://tuoitre.vn/tong-thong-joe-biden-cam-on-viet-nam-tren-mang-xa-hoi-20230911000802621.htm
XEM THÊM:
Mỹ Hằng: ‘VN cần giúp người dân hiểu 15,5 tỷ USD tài trợ’
https://www.nhatbaovanhoa.com/a11945/my-hang-vn-can-giup-nguoi-dan-hieu-15-5-ty-usd-tai-tro-
