VĂN HÓA ONLINE – ĐIỂM NÓNG A - THỨ HAI 02 MAY 2022
Ý kiến/Bài vở vui lòng gởi về: lykientrucvh@gmail.com
“Vòng cung lửa”
“Vòng cung lửa” và hàng chục tỷ đôla vũ khí đổ vào Kyiv; “Giai đoạn 3” thách đố cả Mỹ lẫn Nga ở Ukraine War.
Lý Kiến Trúc
VĂN HÓA ONLINE
02/5/2022
Bài nhận định và dự đoán của chúng tôi hôm nay bắt đầu từ các diễn biến quân sự của Điện Cẩm Linh và Tòa Bạch Ốc đối với tình hình Ukraine War.
Không có gì ngạc nhiên khi Tổng thống Putin di chuyển những binh đoàn xâm lược của ông ta từ miền Bắc Ukraine về miền Đông, miền Nam và nhá nhem mũi súng hướng về phía Tây.
Cũng không có gì lạ khi Tổng thống Biden đề nghị Quốc Hội gia tăng 33 tỷ đôla cho Ukraine hôm 28/4/2022 trong lúc chiến trường Ukraine sôi động đầy máu lửa. Mariupol dường như đã bị Nga chiếm toàn bộ và Kyiv tiếp tục ăn pháo Nga.
Nghệ thuật dụng binh của “Đại đế” Soviet từ mặt trận này sang mặt trận rất nhanh khiến đối thủ khó đoán được ý đồ quân sự và hậu bản chính trị của Putin. Xưa nay, chiến thắng hoặc độ nghiêng trên chiến trường thường quyết định hiệp ước ở nghị trường.
Những vùng chiến địa trung tâm như Donesk, Kharkiv, Mariupol phần nào lộ rõ ý đồ của Putin và đoàn quân Nga đáp ứng nhịp độ chiến cuộc, mặc dù quân đội Ukraine phản công mãnh liệt khiến quân Nga tiêu hao nặng nề; thế nhưng, …
Nếu - kéo một đưởng lửa từ Kharkiv ở phía đông về mút tận phía tây Tiraspol-Transnistria, “Vòng cung lửa” xuất hiện.
“Giai đoạn 3” - Nga và Mỹ đã bước vào giai đoạn mới về các hoạt động quân sự, xuất hiện từ chuyến đi của Chủ tịch Hạ Viện Mỹ bà Nancy Pelosi (Dân Chủ), bí mật đến Kyiv gặp TT Zelensky, công khai xác nhận rõ với thế giới - Mỹ “sát cánh cùng Ukraine”.
Chú thích: “Vòng cung lửa”. Minh họa chiến trường Ukraine “giai đoạn 3”. Mầu nâu nhạt là vùng lãnh thổ miền Nam Ukraine do Nga kiểm soát. Minh họa của VHO dựa trên bản đồ CNN.
Transnistria là cái gì?
Nhà nước ly khai Transnistria ví như con sâu róm oằn mình đầu là thủ đô Tiraspol bơi về phương nam. Bản đồ địa hình của CNN.
Lãnh thổ Transnistrian dính liền với Moldova và Ukraine, nằm dọc theo sông Dniester. Mảnh đất hẹp dài ngoằng hơn 400km hiện đang chứa 1500 quân Nga là mút điểm phía Tây của Putin.
Lãnh thổ Transnistria - một xứ sở ốm nhom, dài thoòng với gần nửa triệu người dân nói tiếng Nga, tiếng Moldova và tiếng Ukraine. Một xứ sở phức tạp đa số theo Chính thống giáo.
Nhìn hình thể trên bản đồ, Transnistria như một con sâu róm oằn mình bơi về biển Nam, con mắt là thủ đô Tiraspol thèm khát, giáp ranh không xa bao nhiêu với thành phố biển Odesa bên bờ Biển Đen. (theo bản đồ, từ Odesa tới Tiraspol khoảng hơn 100km đường chim bay.)
Transnistria rộng 1.300 dặm vuông, dài 411 km (255 dặm) về phía tây Modova, về phía đông Ukraine dài 405 km (250 dặm). Transnistria có đường biên giới tự nhiên giữa Moldova và Ukraine, (phần lớn biên giới giáp Moldova), phần còn lại giáp Ukraine.
Với địa hình chiến lược, Transnistria trở thành một vùng đất đầy bất trắc. Tiền đồn của Nga đã đóng chốt ở đây.
Đường biên giới dài nhìn về phía nội địa Ukraine - nếu được thiết lập chuỗi căn cứ hỏa lực từ Bắc xuống Nam, Transnistria trở thành chuỗi điểm chiến lược quân sự ở phía Tây nếu - Nga nắm được toàn bộ lãnh thổ này.
Thật sự Moscow đã nhìn xa, 1500 quân Nga đồn trú thường trực ở Transnistria từ thời hậu chiến tranh lạnh cho đến nay.
(Chú thích thêm: Tương tự như đường biên giới vùng Tam Biên Lào-Việt-Miên, chuỗi căn cứ hỏa lực do Mỹ thiết lập các căn cứ hỏa lực từ Khe Sanh tới Kontum tới Pleiku tới Ban mê Thuột tới Buprang, Bu Bông tỉnh Quảng Đức dài khoảng 800km; Mỹ đã nhìn thấy cuộc chiến sẽ quyết định ở chiến trường cao nguyên miền trung Việt Nam. Cs Hà Nội cũng đã nhìn thấy; từ năm 1959 đã cho xây dựng ngay đường mòn 559 hồ chí minh; nhưng rất tiếc, cuộc chiến Vienam War kéo dài lì lợm mấy năm, Quốc Hội Mỹ lại không cho phép quân Mỹ vượt qua biên giới Lào-Miên, trong lúc quân cộng sản Bắc Việt và quân du kích miền Nam tận dụng vị trí bên kia biên giới làm bàn đạp công kích nam Việt Nam.)
Nga sẽ làm gì với Transnistria?
Thủ đô là Tiraspol nằm về phía nam chỉ cách thành phố Odesa của Ukraine hơn 100km, (khoảng cách này chưa lấy làm chính xác; với tốc độ của xe tăng và quân xa, khoảng 2-3 tiếng từ Odesa là tới Tiraspol), với phương tiện xe du lịch, cư dân thủ đô Tiraspol thành phố lớn nhất của Transnistria thoải mái đi Odesa tắm biển. (giống như từ Saigon đi Vũng Tàu).
Transnistria là một nước Cộng hòa ly khai thân Nga ở phía Tây Ukraine, nhưng không được quốc tế công nhận. Với tình hình chiến sự biến hóa hiện nay, dự đoán bi quan cho rằng Transnistria sẽ rập khuôn theo kiểu hai nhà nước Donetsk và Luhansk ở Donbass. Ngày 21/2/2022, TT Putin đã ký sắc lệnh “bảo hộ” hai nhà nước ly khai trên và Donbass nằm dưới cái dù Moscow.
Xin nhắc lại, “đài RT cho biết vào tối 21/2/2022, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký sắc lệnh công nhận hai vùng ly khai Donetsk và Luhansk ở khu vực Donbass, miền đông Ukraine, là hai quốc gia có chủ quyền độc lập.
Tổng thống Putin còn ra chỉ thị cho Bộ Quốc phòng Nga đưa quân đội đến hai khu vực này để "bảo đảm hòa bình", đồng thời yêu cầu Bộ Ngoại giao thiết lập quan hệ ngoại giao với hai nước cộng hòa mà ông vừa công nhận”.
Donetsk và Luhansk tuyên bố ly khai khỏi Kiev vào năm 2014. Thời đó, cả Nga và các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc đều chưa công nhận họ là quốc gia có chủ quyền, nhưng nay, tình hình có vẻ khác.
Trên tờ Washinton Post ngày 24/3/2022, nhà báo Adam Taylor có bài viết: “Transnistria, tên chính thức là Cộng hòa Moldavian Pridnestrovian (PMR), là một quốc gia ly khai chưa được công nhận nhưng được quốc tế công nhận là một phần của Moldova. Transnistria được Cộng hòa Moldova chỉ định là Đơn vị hành chính-lãnh thổ của Tả ngạn sông Dniester.
“Sau một thỏa thuận năm 2005 giữa Moldova và Uktaine, tất cả các công ty Transnistria muốn xuất khẩu hàng hóa qua biên giới Ukraine phải được đăng ký với chính quyền Moldova. Thỏa thuận này được thực hiện sau khi Phái bộ hỗ trợ biên giới của Liên minh châu Âu tới Moldova và Ukraina (EUBAM) có hiệu lực vào năm 2005.
“Hầu hết người Transnistria có quốc tịch Moldova, nhưng nhiều người cũng có quốc tịch Nga, Romania hoặc Ukraine. Các nhóm dân tộc chính là người Nga, người Moldova và Ukraine.
“Việc Nga sáp nhập Crimea đã tiết lộ một sự thật dễ bị lãng quên: Thế giới có rất nhiều vùng xám và những vùng tranh chấp này đáng lo ngại vì tình trạng chưa được giải quyết của chúng thường là nguyên nhân dẫn đến xung đột.
“Giờ đây, rõ ràng Crimea tiếp đến Donbass là một phần của Nga trừ sự công nhận của quốc tế, một khu vực màu xám mới xuất hiện trên các địa điểm. (Abkhazia, South Ossetia-Georgia, Nagorno-Karabakh-Azerbaijan).
Một bản đồ hiển thị các khu vực tranh chấp màu đỏ thân Nga. (A map showing the disputed areas near Russia in red (Laris Karklis / The Washington Post). CNN gọi các vùng đất nhỏ này là Vùng Xám. Chấm đỏ ghi chú tên các thành phố trên bản đồ do VHO bổ sung.
Kể từ cuối tháng Hai, mọi con mắt đều đổ dồn vào Ukraine, trong lúc Tướng Không quân Hoa Kỳ Philip M. Breedlove nói rằng Transnistria có thể sớm trở thành một điểm nóng.
Vậy chính xác thì thỏa thuận với Transnistria là chuyện gì? Đó là một mảnh đất nhỏ của Moldova tách khỏi đất nước khi Liên Xô sụp đổ và thực sự là một vùng đất nói tiếng Nga và tiếng Ukraine.
Sự xuất hiện của một số khu vực "xung đột đóng băng", thường xuyên bất ổn, nơi các quan hệ quốc tế thường tranh chấp gay gắt kể từ khi thành lập 15 quốc gia hậu Xô Viết, Transnistria là một trong số những khu vực xám xịt còn sót lại sau khi Liên Xô sụp đổ năm 1991.
Từ “Vùng xám Transnistria” …
Gần đây CNN gọi các lãnh thổ nhỏ ở giao giới Tây Á và Đông Âu đang trong tình trạng tranh chấp là “Vùng Xám”. Tạm cho danh từ này thể hiện đầy đủ thể chế chính trị của một số lãnh thổ đang tiềm ẩn nhiều bất ổn.
Một số quốc gia nhỏ ở Đông Âu và Tây Á, các nhà nước ly khai được xếp vào “Vùng Xám”. Họ đang đứng trước sự quyến rũ của EU, của NATO.
Thế nhưng mối ưu tư của Điện Cẩm Linh ai nói là Putin không nhắm vào các đối tượng xám xịt.
Lấy ví dụ như trường hợp của Thụy Điển và Phần Lan. Hai quốc gia này không liệt vào vùng xám theo nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Họ là hai quốc gia trung lập, nhưng theo AP mới đây cho biết, Thụy Điền và Phần Lan có thể nộp đơn xin gia nhập vào Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) sớm nhất vào tháng 5.
Một quyết định chính trị cực kỳ quan trọng đối với Châu Âu của hai quốc gia sát nách Russia.
Nếu hai nước vùng Bắc Âu này từ bỏ chính sách trung lập lâu đời để gia nhập vào NATO thì ngoài hệ thống an ninh quốc phòng và kinh tế của EU, NATO có thêm hai quốc gia đối thủ với Russia. Chiến tuyến của NATO tiến thêm được một bước, và từ chiến tuyến này, cán cân an ninh của Châu Âu nghiêng về NATO.
Và nếu một loạt các nhà nước nhỏ ở vùng Baltic hay vùng Tây Á-Đông Âu gia nhập vào NATO thì khi ấy không thể biết được Moscow sẽ vùng vẫy ra sao.
Thụy Điển và Phần Lan nhập vào NATO, chiến sự Ukraine có thể giảm nhiệt. Nga phải đối phó với dàn tên lửa chĩa vào đất Nga, rất gần với kinh đô St Petersburg và thủ đô Matscova.
Bản đồ cho thấy vị trí của Na Uy, Thụy Điển và Phần Lan; ba quốc gia được coi là trung lập ở Bắc Âu nhưng Thụy Điển và Phần Lan đang có ý định gia nhập vào NATO. Cán cân an ninh của Châu Âu thay đổi đáng kể.
Trở lại với vùng xám, nguồn gốc thuật ngữ “Vùng Xám” này ở đâu mà có?
Giới học giả ngờ rằng “Vùng Xám” đi đôi với “Chiến thuật Vùng xám” phát xuất từ Trung Nam Hải. (Lợi dụng sức mạnh nước lớn chèn ép các nước nhỏ ven biển – Bắc Kinh mở rộng lãnh thổ Trung Quốc ra ngoài biển South China Sea (Biển Đông); nôm na, Bắc Kinh sử dụng “Chiến thuật Vùng xám” để cướp đảo cướp biển.)
(Chú thích thêm: Bắc Kinh đã đứng trên đầu Luật pháp quốc tế, ký sắc lệnh biến các vùng xám ở Biển Đông - tức là các thực thể chìm, nửa chìm nửa nổi, rải rác, chưa có ai thực sự kiểm soát trở thành tài sản thống thuộc Trung Quốc. Ngày 19/4/2020, Bộ Dân chính Trung Quốc công bố cái gọi là tên chuẩn và tọa độ của 25 đảo, bãi đá ngầm cùng 55 thực thể địa lý dưới đáy biển ở Biển Đông phần lớn nằm trong khu vực quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa thống thuộc vào lãnh thổ Trung Quốc. Xin nhắc, trước khi làm công việc ‘thu hồi vùng xám”, Bắc Kinh đã chiếm đoạt Hoàng Sa năm 1974 và xây dựng 7 đảo nhân tạo ở Trường Sa từ năm 2013. Chính quyền Cs Việt Nam từng lên tiếng phản đối chiến thuật vùng xám của Bắc Kinh ở Biển Đông nhưng … bó tay!)
https://thanhnien.vn/trung-quoc-tu-y-dat-ten-80-thuc-the-o-bien-dong-post948274.html
Thuật ngữ “Vùng Xám- Grey Zone” và “Chiến thuật Vùng xám” có gì hấp dẫn đối với Moscow?
Theo gương đồng chí Trung Nam Hải, Moscow chắc không bỏ mục tiêu “thu hồi vùng xám”. Một số tiêu điểm vùng xám là phên dậu sinh tử của Russia.
Nhưng khác với Bắc Kinh âm thầm đen tối, Moscow sẽ thẳng tay thu hồi bằng bạo lực (dù bị phương Tây chửi rủa thậm tệ). Donbass là một chiến trường xám xịt trắc nghiệm nhiều khả năng hoạt động quân sự và chính trị. Các lãnh thổ có người Nga nói tiếng Nga sinh sống bổ sung thêm nhiều nhân tố thuận lợi.
“Chiến thuật Vùng xám” của Bắc Kinh diễn ra Biển Đông thì “Chiến thuật Vùng xám” của đồng chí Moscow trước mắt sẽ diễn ra ở phía Tây Ukraine.
Transnistria chính là vùng xám; - bước thứ nhất, biến lãnh thổ Transnistria đang không có tranh chấp thành tranh chấp, hoặc tạo ra biến cố quân sự - bước hai đổ quân đội tới dưới danh nghĩa "lực lượng gìn giữ hòa bình", - bước ba thâu tóm vùng xám về một mối bằng nhiều cách kể cả việc nổ ra chiến tranh, ví dụ như tổ chức trưng cầu dân ý, bỏ phiếu đòi độc lập hoặc huy động dân chúng tự ý xin gia nhập vào Nga.
Hậu thuẫn mạnh mẽ cho “Chiến thuật Vùng xám” của Moscow là hỏa lực tàn phá di tích văn minh văn hóa và chính sách trấn áp dân chúng. (y như VC sau ngày 30/4/1975 ở miền nam VN).
Transnistria - một tiểu quốc chỉ rộng khoảng 4000km2, một nhà nước ly khai mông lung, một xã hội tạp chủng các sắc dân nói tiếng Nga, tiếng Moldova, tiếng Ukraine - sắp rơi vào bầu trời xám xịt.
Rõ ràng Transnistria ở phía Tây Ukraine là đối tượng hàng đầu của “Đại đế” Soviet kiểu mới.
Biến cố Tiraspol
Ngày 25-26/4/2022, hai vụ nổ đã xảy ra ở thủ đô Tiraspol của Transnistria, gần tòa nhà Bộ an ninh Nhà nước, theo hãng thông tấn nhà nước Nga RIA-Novosti.
Đầu tiên là trụ sở cơ quan an ninh của vùng này đã bị tấn công bằng súng phóng lựu, vụ nổ thứ hai đánh sập hai cột ăng-ten vô tuyến.
Hai vụ nổ là sự biến bất thường ở vùng đất ly khai, vùng đất xám xịt.
Theo TNO ngày 26/4/2022, “Các vụ tấn công này diễn ra sau khi tướng Rustam Minnekayev, phó chỉ huy Quân khu miền trung Nga tuần trước nhắc đến những người nói tiếng Nga ở Transnistria trong bối cảnh Nga đang tiến hành hoạt động quân sự ở Ukraine.
Tướng Rustam Minnekayev nói rằng Nga có kế hoạch kiểm soát hoàn toàn vùng Donbass và miền nam Ukraine trong giai đoạn 2 của chiến dịch quân sự. Từ những vùng này, Nga có thể tiếp cận Transnistria, "nơi đã xảy ra các vụ đàn áp người dân nói tiếng Nga".
Ngay sau khi xẩy ra hai vụ nổ, Tổng thống Moldova ngày 26.4 đã tổ chức họp khẩn Hội đồng an ninh quốc gia. Bộ Ngoại giao Moldova đã triệu tập đại sứ Nga để phản đối những bình luận trên. Moldova gọi đây là phát biểu "vô căn cứ và mâu thuẫn với quan điểm của Nga trong việc ủng hộ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của đất nước chúng tôi bên trong biên giới được quốc tế công nhận".
Theo CNN 27/4/2022, “Ukraine mô tả các vụ nổ là một hành động khiêu khích có kế hoạch của các cơ quan an ninh Nga. Ukraine cũng đã quy trách nhiệm cho Nga về việc bắn tên lửa hành trình vào một cây cầu bắc qua cửa sông Dniester hôm thứ Ba, cho thấy Moscow đang cố gắng cắt đứt góc tây nam của Ukraine giáp với Moldova.”
“Vòng cung lửa” sẽ tiếp cận Transnistria và tiếp cận với hàng tỷ đô là viện trợ vũ khí đổ vào Kyiv.
Chúng tôi ngờ rằng “Giai đoạn 3” chiến dịch quân sự đặc biệt của hai phía Mỹ - Nga bắt đầu khởi động.
Moldova và ngay cả Ukraine dường như không chú tâm đến cái gọi là “Vùng xám” của Nga.
Khi Moldova giành độc lập, Nga đã nhanh chóng đưa vào “Vùng Xám” Transnistria một "lực lượng gìn giữ hòa bình". 1500 quân Nga bám trụ ở lãnh thổ này từ lâu để hỗ trợ những người ly khai thân Nga. Tiraspol đã tuyên bố Transnistria là một nước cộng hòa ly khai cách đây hơn ba thập kỷ.
Một chỉ huy cấp cao của Nga nói rằng kế hoạch của quân đội đánh chiếm miền nam Ukraine sẽ mở ra một hành lang đất liền kéo dài tới Transnistria.
Theo chúng tôi, hành lang đất liền là “Vòng cung lửa” từ Kharkiv tới Transnistria.
“Vòng cung lửa”
Phó chỉ huy Quân khu miền trung Nga, Tướng Rustam Minnekayev nói rằng Nga có kế hoạch kiểm soát hoàn toàn vùng Donbass và miền nam Ukraine trong giai đoạn 2 của chiến dịch quân sự. Từ những vùng này, Nga có thể tiếp cận Transnistria.
“Vòng cung lửa” sẽ từ Kharkiv nối liền tới Tiraspol -Transnistria.
“Vòng cung lửa” là bản đồ trận liệt hành quân ‘giành dân lấn đất”.
Nó tạo ra bức tường thành phân cách miền Nam với phía Bắc Ukraine. Miền nam Ukraine sẽ bước vào “giai đoạn 3 không chỉ là chiến dịch quân sự và chính trị” của Nga mà của Mỹ-NATO và Nga.
Putin và Biden - ai thắng ai ở Ukraine? Zelensky sẽ là người cầm cự tới cùng cho một Ukraine độc lập toàn vẹn lãnh thổ?
Một thông tin mới nhất từ Kyiv, Tổng thống Zelensky đề nghị Trung Quốc bảo đảm an ninh cùng với Mỹ, Anh, Đức, Pháp, Thổ Nhĩ Kỳ.
Bảo đảm an ninh là bảo đảm cái gì? Cho cuộc hội đàm thượng đỉnh giải quyết chiến cuộc Ukraine sắp tới?
Sau cuộc đàm phán Moscow-Kyiv ở Istanbul không đi tới đâu, Jakarta vừa lên tiếng mời cả Putin lẫn Zelensky gặp nhau ở diễn đàn G-20 khai mạc tại đảo Bali-Indonesia vào tháng 11.
Hòa bình Ukraine nghe sao mong manh.
Chú thích: “Vòng cung lửa” từ Kharkiv tới Trannistria và vùng lãnh thổ tô màu đỏ nhạt minh họa tham vọng của Putin ở miền nam Ukraine; Lấy miền Nam bao vây miền Bắc. Dự đoán của VHO dựa trên bản đồ CNN.
Lý Kiến Trúc
California 02/5/2022