Nguyễn Quang Duy

Năm 1989, trước tình trạng Khối cộng sản Đông Âu và Liên Xô khủng hỏang tòan diện, đảng Cộng sản giao nhiệm vụ tìm hiểu về “Chủ nghĩa xã hội thật sự là gì?” cho Ủy viên Bộ Chính trị Trần Xuân Bách.

Qua nghiên cứu thực tế ông Bách đã kết luận Việt Nam cần phải tìm một hướng đi riêng và cần nhịp nhàng đổi mới cả kinh tế lẫn chính trị: “Hai lãnh vực này phải nhịp nhàng, không chân trước chân sau, không tấp tểnh đi một chân.”

Đáng tiếc, đảng Cộng sản đã không chấp nhận còn trù dập ông, rồi quay sang Trung Quốc vay mượn Chủ Nghĩa Xã Hội mang Bản Sắc nước này.

Thiếu tư tưởng hướng dẫn đảng Cộng sản càng ngày càng đưa đất nước vào ngõ cụt…

… đi mà không rõ đi đâu

Ngày 22-12-2014 vừa qua tại cuộc hội thảo do Ngân hàng Thế giới và Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương tổ chức, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng thú nhận: “Tôi cứ suy nghĩ mãi một điều, nếu chúng ta đi mà không rõ đi đâu, bằng cách nào, bao giờ đến… thì không bao giờ chúng ta đi nhanh và bền vững được…”

Chắc bạn đọc vẫn nhớ ngày 23-10-2013 trước Quốc Hội, Nguyễn Phú Trọng đã cho biết: ”… xây dựng CNXH còn lâu dài lắm. Đến hết thế kỷ này không biết đã có CNXH hoàn thiện ở Việt Nam hay chưa.”

Và vào cuối năm 2013, tại Học viện Chính trị quốc gia, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh cho biết: “Chúng ta cứ nghiên cứu mô hình mà mãi có tìm ra đâu. Làm gì có cái thứ đó mà đi tìm”.

Mô hình mà ông Vinh nhắc đến là mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, là bản sao của mô hình Trung Quốc.

… Việt - Trung đi đúng hướng

Là mô hình đảng trị với 4 trụ cột căn bản là: kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa; nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; xã hội xã hội chủ nghĩa và văn hóa theo bản sắc Trung Quốc.

Tạp Chí Cộng Sản Online, ngày 28-11-2014, vừa qua đã đăng bài “Góp phần tìm hiểu lý luận xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Trung Quốc”, bài viết đã giải thích lý do đảng Cộng sản đeo đuổi mô hình như sau:

“…do cả Việt Nam và Trung Quốc đều chủ trương xây dựng chủ nghĩa xã hội, đều lấy chủ nghĩa Mác làm nền tảng lý luận.

Ngoài ra, thời gian qua do quan hệ hợp tác và giao lưu giữa Việt Nam và Trung Quốc có nhiều thuận lợi nên, lý luận chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc được các học giả Việt Nam rất quan tâm và về cơ bản những nội dung quan trọng nhất của hệ thống lý luận này được các học giả Việt Nam nắm bắt kịp thời.

Mặt khác, công cuộc cải cách, mở cửa của Trung Quốc và đổi mới, mở cửa của Việt Nam gần 30 năm qua có nhiều điểm giống nhau nên nghiên cứu lý luận xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc để rút ra những bài học kinh nghiệm, tham khảo cho xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam là một việc làm cần thiết…”.

Điều lý thú là bài viết lại nhìn ra thực tế:

“… xã hội Trung Quốc hiện nay cũng đang đứng trước vô vàn vấn đề gay gắt với nhiều thách thức và nguy cơ. Đó là sự phân hóa xã hội, sự phân hóa vùng miền, sự ô nhiễm môi trường, sự suy thoái về đạo đức, lối sống, bạo lực xã hội, các hành động cực đoan, chia rẽ, ly khai, sự tham nhũng, cửa quyền, sự bất ổn xã hội, vi phạm dân chủ,… Sự ổn định của kinh tế - xã hội của Trung Quốc hiện nay đang chất chứa trong nó nhiều mâu thuẫn xã hội gay gắt…”

Từ thực trạng xã hội tại Trung Quốc (và Việt Nam) như trên, bài viết đã biểu lộ nghi ngờ và đặt ra nhiều câu hỏi như: “Lý luận chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc có thực sự đưa Trung Quốc lên chủ nghĩa xã hội hay không, hay sẽ dẫn dắt Trung Quốc tới đâu?”

Bài viết đã được phổ biến trên Cơ Quan Lý Luận và Chính Trị của Trung Ương Đảng Cộng Sản Việt Nam, lại phổ biến trước Hội Nghị 10 để sửa sọan cho Đại hội XII cho thấy quan điểm xét lại Chủ Nghĩa Xã Hội mang Bản Sắc Trung Quốc đã xuất hiện từ phía bên trên đảng Cộng sản Việt Nam.

Đến ngày 25-12, Ủy viên Bộ chính trị Trung Quốc Du Chính Thanh sang Việt Nam gặp hầu hết giới cầm quyền bao gồm: Nguyễn Phú Trọng, Trương Tấn Sang, Nguyễn Tấn Dũng, Lê Hồng Anh và Nguyễn Thiện Nhân.

Tại Đại học Hà Nội, Du Chính Thanh đã chính thức khai trương Viện Khổng tử với một mục đích truyền bá Chủ Nghĩa Xã Hội mang Bản Sắc Trung Quốc, để củng cố và phát triển quan hệ Việt - Trung.

Được Tân Hoa xã phỏng vấn Du Chính Thanh cho biết: "Chuyến thăm của tôi, do Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản và Tổng bí thư Tập Cận Bình yêu cầu, nhằm mục đích nâng cao hiểu biết song phương, xây dựng đồng thuận và thúc đẩy tiến bộ trong các quan hệ Trung - Việt theo đúng hướng."

… đi Chệch Hướng?

Việt Nam đang muốn ký kết các hiệp định như Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Các hiệp định này đòi hỏi Việt Nam phải chuyển đổi để thính hợp với các quốc gia cùng ký kết.

Cụ thể Việt Nam phải xây dựng Nhà nước thượng tôn pháp luật với 4 cột trụ chính là: kinh tế thị trường, chính trị tự do, xã hội dân sự và văn hóa nhân bản tôn trọng con người.

Gần đây giới chức và truyền thông Việt Nam có nói đến các điều kiện để Việt Nam hội nhập với các quốc gia dân chủ, nhưng rất mập mờ khi nói đến mô hình dân chủ tự do. Trong một bài khác người viết sẽ trình bày một cách cụ thể và rõ ràng mô hình này.

Nếu năm 1989, ý kiến ông Trần Xuân Bách được đảng Cộng sản lắng nghe và tôn trọng thì ít nhất Việt Nam cũng đi được một phần của con đường hội nhập. Nhưng vì đi theo Trung Quốc, Việt Nam vẫn chỉ là một bản sao tồi của Chủ Nghĩa (và Mô Hình) Xã Hội mang Bản Sắc Trung Quốc.

Vì thế hiện nay trong nội bộ đảng Cộng sản không phải chỉ xảy ra những tranh giành nhân sự. Mà còn xẩy ra những tranh chấp về tư tưởng và đường lối như vấn đề Biển Đông, đảng hay nhà nước nắm quân đội, tiếp tục theo hay từ bỏ Chủ Nghĩa Xã Hội mang Bản Sắc Trung Quốc…

 Kết

Trong guồng máy nhà nước đến Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng mà phải còn buộc miệng than rằng: “… đi mà không rõ đi đâu, bằng cách nào, bao giờ đến…”.

Còn dân vẫn tiếp tục bị bịt miệng. Ba bloggers Hồng Lê Thọ, Nguyễn Quang Lập và Nguyễn ngọc Già vừa bị bắt. Bài cuối cùng ông Nguyễn Quang Lập đăng trên blog Quê Choa là bài: “Vì sao cần cảnh giác với Viện Khổng Tử”.

Không màng đến nguy cơ mất nước, đến thực trạng khủng hỏang tòan diện, đến nguyện vọng của người dân, tương lai Việt Nam vẫn chỉ do một nhóm người hay ngọai bang Trung Quốc quyết định.

Để thóat khỏi Chủ Nghĩa Xã Hội mang Bản Sắc Trung Quốc chỉ còn con đường duy nhất là cả nước phải vùng lên giành lại quyền tự quyết dân tộc.

Nguyễn Quang Duy

Melbourne, Úc Đại Lợi 30/12/2014

+++++++++++++++++++++++++++

'Giải mã' bài viết đầu năm của chủ tịch VN

BBC 01/01/15

Chủ tịch nước Việt Nam có bài viết đầu năm trong đó đề cập đến vấn đề khôi phục lòng tin từ người dân, bảo vệ chủ quyền và vực dậy nền kinh tế còn nhiều yếu kém.

Trong bài viết đăng trên một số báo ngày 1/1, ông Trương Tấn Sang đã gọi "lòng dân" là "quốc bảo dựng nước và giữ nước Việt Nam".

Ông đề cập đến nguy cơ "tụt hậu" về kinh tế, khiến đất nước "khó tránh khỏi rơi vào lệ thuộc, trở thành sân sau của người khác".

"Nếu tụt hậu thì khó có thể bảo vệ được độc lập, chủ quyền đất nước," ông nói.

Bài viết cũng thừa nhận những "ách tắc", "hạn chế, yếu kém" của nền kinh tế và kêu gọi "nhanh chóng đưa nền kinh tế đất nước khỏi tình trạng suy giảm đã kéo dài mấy năm nay".

Về vấn đề đối ngoại, ông Sang cho rằng "cần nhận diện ai là bạn, ai là thù, ai là đối tác ... trong từng lĩnh vực, từng tình huống, hoàn cảnh cụ thể".

"Những ai tôn trọng độc lập chủ quyền ... hợp tác bình đẳng cùng có lợi với Việt Nam đều là đối tác của chúng ta".

"Bất kỳ thế lực nào có âm mưu, hành động chống phá mục tiêu của nước ttrong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ... đều là đối tượng đấu tranh".

Đề cập đến tranh chấp trên Biển Đông, ông Sang tái khẳng định lập trường của Đảng Cộng sản, trong đó "kiên quyết phản đối" những "âm ưu và hành động xâm chiếm, gây nên tranh chấp", đồng thời "kiên trì giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình".

Trả lời phỏng vấn BBC ngày 1/1, Tiến sỹ Lê Đăng Doanh, cựu thành viên ban cố vấn chính phủ, cho rằng bài viết của ông Sang, dù tập trung vào khía cạnh khác với phát biểu đầu năm 2014 của Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng, nhưng đều là nhìn vào "cùng một vấn đề".

Bên cạnh đó, ông Doanh cũng cho rằng bài viết đầu năm của chủ tịch nước Việt Nam thể hiện sự "chuyển biến" và "cụ thể hóa" trong đường lối đối ngoại của Đảng Cộng sản.

'Khác khía cạnh, cùng vấn đề'

Điều ông Sang nói thể hiện sự chuyển biến và cụ thể hóa đường lối đối ngoại của Việt Nam trong thời gian gần đây. Không có kẻ thù vĩnh viễn và không có bạn bè vĩnh viễnTiến sỹ Lê Đăng Doanh

BBC: Trong bài viết đầu năm 2015, Chủ tịch nước Việt Nam Trương Tấn Sang đã đề cao vấn đề lấy lòng dân, vì đây là "quốc bảo dựng nước và giữ nước". Trong khi đó phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hồi đầu năm 2014 lại tập trung vào cải cách thể chế và đẩy mạnh quyền làm chủ của người dân. Ông có nhận xét gì trước sự khác biệt về trọng tâm giữa hai bài viết này?

Tiến sỹ Lê Đăng Doanh: Theo tôi thì việc ông Trương Tấn Sang nhấn mạnh sự hài lòng của người dân là một bảo vật cũng phù hợp với điều ông Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh về việc cải cách thể chế.

Hiện nay muốn làm cho người dân hài lòng thì điều chủ yếu là phải giảm được tham nhũng, giảm quan liêu, xa rời dân cũng như các lãng phí, tiêu xài ngân sách quá đáng, rất không bình thường.

Có điều mỗi người nhấn mạnh ở một góc độ khác nhau. Ông Dũng là người điều hành nên nhìn thấy những thiếu sót, yếu kém trong bộ máy, chính quyền.

Theo tôi đây chỉ là hai khía cạnh khác nhau của một vấn đề.

BBC: Khi nói đến những "ách tắc", "hạn chế, yếu kém" của nền kinh tế, ông có cho rằng Chủ tịch Sang đang chỉ trích một cách gián tiếp chất lượng điều hành của chính phủ ông Nguyễn Tấn Dũng?

Tiến sỹ Lê Đăng Doanh: Theo tôi thì đó là một thái độ nhìn thẳng vào sự thật.

Năm nay thì nền kinh tế có đạt mức tăng trưởng cao hơn là 5,98%, nhưng vẫn thấp hơn tiềm năng và bình quân những năm trước đây.

Tôi cho rằng ông Sang yêu cầu nhìn thẳng vào sự thật và thúc đẩy nền kinh tế nâng cao hiệu quả, tăng trưởng cũng là một điều bình thường, phản ánh những điều ông được nghe nhiều cử tri nói trong các cuộc tiếp xúc.

'Chuyển biến về đối ngoại'
 

BBC: Khi ông Sang nói phải nhận diện ai là bạn ai là thù trong từng tình huống, hoàn cảnh cụ thể, ông có cho rằng điều này thể hiện thái độ thận trọng trong chính sách đối ngoại của Đảng Cộng sản, mà ở đây cụ thể là với Hoa Kỳ và Trung Quốc?

Tiến sỹ Lê Đăng Doanh: Theo tôi điều ông Sang nói thể hiện sự chuyển biến và cụ thể hóa đường lối đối ngoại của Việt Nam trong thời gian gần đây.

Trước đây Việt Nam cứ nhấn mạnh là làm bạn với tất cả các nước.

Thế nhưng giờ đây Việt Nam đã cụ thể hóa là làm bạn để bảo vệ độc lập chủ quyền, lợi ích dân tộc quốc gia và sẽ đấu tranh với bất kỳ đối tác nào xâm phạm chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của mình.

Theo tôi đây là một bước cụ thể hóa, không có kẻ thù vĩnh viễn và không có bạn bè vĩnh viễn.

Nếu trong sự việc này, anh hợp tác, ủng hộ tôi, thì tôi sẵn sàng hợp tác, ủng hộ anh và coi anh là bạn.

Nhưng nếu trong một việc cụ thể khác, anh xâm phạm chủ quyền lãnh thổ của tôi thì tôi sẽ kiên quyết phản đối và có thái độ rõ ràng.

Tôi nghĩ đó là điều phản ánh nguyện vọng của người dân, đó là có thái độ cương quyết hơn, rõ ràng hơn trong vấn đề bảo vệ chủ quyền lãnh thổ.

BBC: Khi Hoa Kỳ cổ súy cho vấn đề nhân quyền tại Việt Nam, chính quyền Hà Nội luôn xem đây là hành động can thiệp vào vấn đề nội bộ. Và khi nói phải xác định ai là bạn, ai là thù trong từng hoàn cảnh cụ thể, liệu bất đồng với Hoa Kỳ về vấn đề nhân quyền có mâu thuẫn với điều ông Sang đã nói về việc lấy lòng dân hay không?

Tiến sỹ Lê Đăng Doanh: Theo hiến pháp năm 2013, Việt Nam tôn trọng các quyền tự do dân chủ và quyền con người.

Vấn đề là các quyền đó phải được cụ thể hóa, được thể hiện bằng luật pháp và phải được thực thi.

Hiện nay quan điểm về vấn đề nhân quyền giữa Việt Nam và Hoa Kỳ rõ ràng có một khoảng cách.

Tôi nghĩ Việt Nam vẫn tiếp tục tiến hành đối thoại thẳng thắn với Hoa Kỳ về vấn đề cụ thể này.

Trong các vấn đề, hai bên có thể có ý kiến khác nhau. Việt Nam vẫn có thể hợp tác với Hoa Kỳ trong các vấn đề có sự đồng thuận, đồng thời tiếp tục thảo luận về các vấn đề có mâu thuẫn.

Phát biểu của ông Sang không có nghĩa là Việt Nam coi Hoa Kỳ là kẻ thù trong vấn đề nhân quyền./

'Lãnh đạo Việt Nam năm 2015 và ba đại ca

Nguyễn Giang BBCVietnamese.com

BBC 31 tháng 12 2014

Năm 2014 khép lại ở Anh Quốc bằng nhiều bảng 'phong thần' điểm mặt chỉ tên các nhân vật thắng hoặc thua trong năm, gọi là 'the winners and losers of 2014'.

Nhưng nhiều người trong giới chính trị Anh không quen thuộc với các bạn đọc của BBC ở Việt Nam nên tôi xin chỉ nhắc đến ba nhân vật quốc tế là các ông Barack Obama, Tập Cận Bình và Vladimir Putin.

Người được các nhà bình luận tại Anh cho là đang thắng thế nhất trong năm 2014 không phải ai khác mà là Chủ tịch Trung Quốc, còn người thua nhiều nhất lại chính là ông Putin.

Sức mạnh Obama

Tôi sẽ quay lại hai vị này sau khi bàn qua về ông Obama vì có thể ông sẽ thăm Việt Nam vào một thời điểm nào đó trong hai năm còn lại của nhiệm kỳ, theo hy vọng của tân đại sứ Ted Osius vừa sang Hà Nội nhậm chức.

Ông Obama có một năm không hẳn thắng mà cũng chẳng thua.

Về đối nội, kinh tế Mỹ khởi sắc, cải cách y tế của ông có thêm 10 triệu người đăng ký và dù có xung đột sắc tộc, Hoa Kỳ vẫn là nước đi đầu trong nhóm quốc gia sáng tạo công nghệ cao, biểu hiện bằng các đời iPhone mới lan ra thế giới.

Việc thay đổi cán cân năng lượng khiến Mỹ bớt lệ thuộc vào các đại gia dầu lửa, và gián tiếp góp phần làm ông Putin điêu đứng.

Về đối ngoại, đau đầu nhất cho ông Obama hiện là IS và hồ sơ Iran nhưng phần ưu điểm có sự quyết đoán ngăn chặn Ebola và cú ngoạn mục nối lại với Cuba, mở cơ hội ổn định toàn vùng Tây Bán Cầu.

Trong cuộc trả lời phỏng vấn cuối năm với đài NPR, ông Obama xác nhận sự thất vọng với chiêu 'cản mũi kỳ đà' mọi nơi mọi lúc của phe Cộng Hòa nên ông cũng sẽ khỏi cần họ nữa.

Chính vì đảng của ông đằng nào cũng thất cử giữa kỳ rồi và ông Obama cũng không còn phải lo tái tranh cử nên nay rảnh tay làm những điều ông muốn mà vụ Cuba chỉ là một.

Có thể nói, vì yếu mà ông Obama lại trở nên mạnh và ông báo trước sẽ dùng cây bút phủ quyết nhiều hơn khi cần trong năm 2015.

Nhìn sang châu Á, cán cân 50/50 cũng là đánh giá công bằng cho chính sách của Hoa Kỳ.

Ông Obama đối thoại trực tiếp, thân thiện với lãnh đạo Trung Quốc nhưng không làm các đồng minh truyền thống như Nhật Bản, Hàn Quốc thua thiệt gì.

Chính sách xoay trục, lúc mềm lúc cứng ở Biển Đông của Hoa Kỳ tuy không làm Trung Quốc rút hẳn đi nhưng cũng ngưng đối đầu và khiến các nước ASEAN yên tâm hơn, và cả Manila với Hà Nội đều được nhờ.

Ông Putin mở đầu năm 2014 bằng cuộc cờ Crimea khiến cả thế giới sửng sốt, và như chính lời ông Obama thì ngay tại Washington không ít người Mỹ cho rằng nhà lãnh đạo trong Kremlin là 'thiên tài'.

Ngay tại châu Âu, không hiếm nhân vật phe thiên hữu ở cả Anh, Đức, Ba Lan ngưỡng mộ ông Putin 'bàn tay sắt' trước một EU mềm yếu.

Nhưng ông Putin kết thúc một năm không phải là 'người hùng' mà là nhân vật bị cô lập, lên án tại các khu vực của thế giới văn minh, bị cấm vận kinh tế tài chính, và bị giá dầu sụt giảm cho cú đo ván.

Nói như Roger Boyes, nhà bình luận kỳ cựu của The Times về Đông Âu, ông Putin không chỉ đốt luật chơi sau Chiến tranh Lạnh mà còn liên tục đùa với lửa trong lúc cứ ngỡ mình đang có các bước đi chiến lược.

Ông Tập giải quyế̉t gọn khủng hoảng ở Hong Kong trong năm 2014

Trong bối cảnh đó, người ta càng thấy ông Tập Cận Bình về nhất trong bộ ba.

Kinh tế Trung Quốc có chững lại nhưng đà tăng trưởng vẫn mạnh, và tác động của Nhân dân tệ ngày càng lan tỏa ra khu vực châu Á, vào sâu châu Phi, Mỹ La Tinh.

Bắc Kinh còn thừa sức mạnh để gợi ý giúp Moscow bằng cách tăng trao đổi thương mại bằng Nhân dân tệ vì Nga bị kẹt khi tiêu USD và euro.

Nhưng điều làm giới bình luận thán phục nhất là vị thế lên cao không ai hơn của ông Tập ngay tại Trung Quốc.

Sau đợt thanh trừng Bạc -Chu, có tin nói ông sẵn sàng nhắm tới cả những người tiền nhiệm mà vụ bắt ông Lệnh Kế Hoạch, cựu bí thư của Hồ Cẩm Đào chỉ là món khai vị, theo Michael Sheridan, nhà báo Anh viết từ Hong Kong.

Trong quân đội ông cũng cho đi một loạt tướng tá và thay bằng người thân cận từ quân đoàn 31 ở Phúc Kiến nơi ông từng làm bí thư.

Không chỉ cho xử Từ Tài Hậu, ông Tập còn bổ nhiệm ông Miêu Hoa, người chưa bao giờ đi biển làm chính ủy Hải quân Quân Giải phóng, chứng tỏ ở vị trí Chủ tịch Quân ủy Trung ương, ông đã hoàn toàn kiểm soát quân đội.

Như truyền thống của các vị hoàng đế Trung Hoa xưa, lên cầm quyền là phải 'nội công, ngoại kích' để xác lập vị thế, năm 2014, ông Tập không chỉ 'đả hổ diệt ruồi' trong nhà mà còn ra tay đe Nhật Bản, ép Việt Nam, lấn Philippines.

Thậm chí ông còn lạnh nhạt muốn 'cho đi' luôn cả Bắc Triều Tiên nếu Kim Jong-un cứ một mình một kiểu.

Với Trung Á và Ấn Độ, Trung Quốc tiếp tục hai tuyến Con đường tơ lụa, một trên bộ, một trên biển để vươn sang phía Tây và Nam như hai vành đai chiến lược.

Sau khi đã định hình các nét lớn về đại cục với Mỹ, Nhật và EU, ông Tập Cận Bình nay đưa khu vực 'châu biên' thành ưu tiên số một, báo hiệu các chuyện trong vùng, liên quan tới Việt Nam và ASEAN sẽ tiếp tục chịu tác động mạnh từ Trung Quốc trong năm 2015.

Ứng phó có khó khăn?

Trong hoàn cảnh đó, Việt Nam cần lãnh đạo gì?

Là nước có gắn bó sát sườn với cả ba quốc gia nói trên, Việt Nam bước vào thời điểm cần có sự lãnh đạo vượt trội về chất lượng trị nước và về tầm nhìn.

Trung Quốc đang có một nhà lãnh đạo rất mạnh, rất quyết đoán cả trong lẫn ngoài và với một nhiệm kỳ còn khá lâu, ít nhất là 10 năm nữa.

Việt Nam lại vào cuối nhiệm kỳ của một loạt vị lãnh đạo và đà của Đổi Mới, hội nhập đợt một đã hết.

Trong năm 2014, khi thế giới bước vào những chuyển biến tầm thế kỷ, Việt Nam có dấu hiệu lúng túng.

Ví dụ động thái lại gần ông Putin không phải là sáng suốt vì vũ khí của Nga ai mua chẳng được và để nâng quốc gia lên một đẳng cấp khác, Việt Nam cần EU hơn Nga.

Căn cứ vào học thuyết quốc phòng vừa công bố, Nga trong những năm tới sẽ chỉ còn tập trung vào khu vực Ukraine và châu Âu, Trung Á, không còn hơi sức đâu mà giúp Việt Nam.

Bản thân ông Putin nhận định kinh tế Nga sẽ còn khó khăn trong hai năm tới nên tạm thời ta có thể để mối quan hệ Nga - Việt vào một USB thay vì để trong ổ cứng.

Kinh tế điêu đứng ông Putin thiên về các giải pháp quân sự

Từ phía bên kia Thái Bình Dương, Hoa Kỳ thì đã có một chiến lược rõ rệt về Việt Nam và khu vực.

Cho tới nay người Việt Nam cứ nghĩ 'Mỹ cần mình' theo kiểu lợi dụng vị trí địa chiến lược để co kéo, mặc cả.

Đây là một tư duy hết sức ngắn hạn.

Vì một khi Hoa Kỳ đã có chiến lược tức là họ sẽ thực hiện bằng được chiến lược đó.

Có bạn tham gia thì tốt, không có bạn người Mỹ vẫn thừa đủ thực lực và đồng minh thực hiện các mục tiêu đã hoạch định.

Họ cũng hoàn toàn có thể gạt bạn sang một bên để quyết cho nhanh.

Sau Thế Chiến II, Anh Quốc, đồng minh hữu hiệu nhất của Hoa Kỳ tại châu Âu, có cách nhìn khác hẳn về vùng Đông Âu, Balkans và Cận Đông nhưng Hoa Kỳ vẫn quyết theo ý riêng, tùy vào quyền lợi lớn của họ.

Anh và Pháp 'ương bướng' cho đến vụ kênh đào Suez là hết lực và đành chấp nhận nhường chỗ trọn vẹn cho Mỹ trong các chính sách từ châu Âu sang tới Trung Đông, Hồng Hải.

Từ Thế Chiến I đ̣ến nay tôi chưa thấy ở đâu Hoa Kỳ chưa đạt được mục tiêu chiến lược của họ và nước Mỹ luôn không thiếu người sẵn sàng giúp.

Tư duy đ̣ộc lập với nước ngoài là điều tốt nhưng Việt Nam đã không ở vào vị thế trung lập mà còn ký đối tác chiến lược với một loạt nước nên bài toán là làm sao vừa giữ vừa xây và bỏ giáo điều để canh tân chứ không phải bị động, loay hoay giữa xung đột của các bên.

Ngay trong chuyện chuyển hướng với Cuba vừa qua, ai mà ngờ được đồng minh hữu hiệu nhất cho ông Obama lại là Đức Giáo hoàng Francis.

Viễn kiến của Hoa Kỳ cho khu vực và Việt Nam thì ai cũng đã thấy vì họ công khai nêu ra từ lâu.

Một bộ phận cán bộ ở Việt Nam hiển nhiên luôn cho rằng Hoa Kỳ có ý muốn thay đổi chế độ ở Hà Nội.

Tôi chưa nghe quan chức cao cấp nào của Mỹ đáp lại điều này nên xin tạm lấy lời của Tổng thống Obama nói về Iran để cùng chia sẻ cách nghĩ của người Mỹ về những ai ghét họ.

Theo ông Obama, có những người bảo thủ ở Iran "vì đã đầu tư quyền lợi và tình cảm quá nhiều vào chủ nghĩa bài Mỹ nên sự thay đổi, mở cửa ra với thế giới khiến họ run sợ" và vì thế trong đàm phán hạt nhân cứ 'một bước tiến hai bước lùi'.

Hiển nhiên, Việt Nam không phải là Iran mà thậm chí còn là đối tác toàn diện của Hoa Kỳ.

Tư duy đ̣ộc lập với nước ngoài là điều tốt nhưng Việt Nam đã không ở vào vị thế trung lập mà còn ký đối tác chiến lược với một loạt nước nên bài toán là làm sao vừa giữ vừa xây và bỏ giáo điều để canh tân chứ không phải bị động, loay hoay giữa xung đột của các bên.

Lấy ví dụ trước học thuyết quân sự mới của ông Putin coi Nato là kẻ thù chính, mà Việt Nam lại là đối tác chiến lược với cả Nga và một loạt nước Nato, thách thức ngoại giao sẽ không đơn giản khi xung đột của họ gia tăng trong năm 2015.

Việt Nam ứng xử thế nào với các diễn biến quốc tế?

Chính sách của ông Tập Cận Bình với Việt Nam thế nào thì các lãnh đạo Trung Quốc sang thăm cũng đã nói khá rõ.

Chỉ một chuyện mở Viện Khổng tử thôi đã làm náo động các giới trong và ngoài nước cho thấy người Việt Nam nói chung quá bị động và không có sự chuẩn bị để chơi với một nước Trung Quốc đang vươn ra mạnh mẽ.

Quan hệ với Mỹ và châu Âu thì trở thành cuộc kéo co về nhân quyền, bắt thả thả bắt, chẳng ra đâu vào đâu cả.

Nếu có sang thăm Việt Nam, như đã nói ở trên, vì không còn bị ràng buộc bởi Quốc Hội, ông Obama không hề yếu mà là người ở vị thế rất mạnh, có thể có những quyết định cơ bản cho quan hệ hai nước.

Căn cứ vào những gì ông Obama nói về Trung Đông, Nga và Cuba, ông có vẻ tỏ ra là người luôn chủ động chìa tay ra tạo cơ hội cho bất cứ ai, kể cả kẻ thù, đối thủ đáng gờm nhất, nhưng vế sau của tư duy Obama lại là nếu cho cơ hội mà không nhận thì hãy ráng chịu.

Năm 2015 như thế sẽ là năm bản lề cho Việt Nam trước kỳ Đại hội Đảng tới và câu hỏi là ai sẽ là người lãnh đạo đủ mạnh ở Việt Nam để chơi tay ba với các nhân vật quốc tế tầm 'khủng' như thế./