Hồi ký chính trị của Gs Tiến sĩ Đoàn Viết Hoạt

VĂN HÓA ONLINE – ĐỊA LÝ NHÂN VĂN - THỨ NĂM 29 FEB 2024

Hồi ký chính trị của Gs Tiến sĩ Đoàn Viết Hoạt

Lý Kiến Trúc

VĂN HÓA ONLINE

29/2/2024

Vào dịp Tết Nguyên Đán Giáp Thìn 2024 tại Little Saigon, tòa soạn báo Văn Hóa Online nhận được cuốn Hồi ký Chính trị của Giáo sư Tiến sĩ Đoàn Viết Hoạt gởi tặng.

Đây là cuốn hồi ký duy nhất của Gs Hoạt do nhà xuất bản Thăng Long ấn hành tại Hoa Kỳ. Hồi ký mang tựa đề: Đáy Tầng Vượt Sóng – Câu chuyện trải nghiệm lý tưởng Thắng Nghĩa của tác giả.

Sách không đề giá bán, chỉ tặng riêng các thân hữu.

Trước năm 1975, Giáo sư Đoàn Viết Hoạt từng nổi tiếng ở miền Nam Việt Nam không những ở Viện Đại học Vạn Hạnh, mà còn uy tín trong các hoạt động chính trị-cách mạng chính trường Sài Gòn; nhưng khi đến thời “cách mạng giải phóng miền Nam” thì ông vào tù.

Ông và gia đình, đặc biệt thân phụ của ông đã gia nhập Đại Việt Duy Dân Cách Mạng Đảng từ năm 1943.

Đại Việt Duy Dân Cách Mạnh đảng do lãnh tụ Thư ký trưởng Lý Đông A, một triết gia Việt Nam thiên tài, một nhà cách mạng của Cách mạng Việt Nam khai sáng và hoạt động từ thập niên 1930 trở về sau; nhưng từ năm 1946, theo lời giới thiệu cuốn hồi ký, khi Cộng sản Việt Nam mở chiến dịch triệt hạ các đảng phái quốc gia thì đảng Đại Việt Duy Dân tự giải thể, chính thức giải tán?

Ngay từ các trang đầu cuốn hồi ký, Giáo sư Đỗ Quý Toàn khi viết về Giáo sư Đoàn Viết Hoạt và Gs Trần Thị Thức, lịch sử Thư ký trưởng Lý Đông A và đảng Duy Dân đã tạo ra sự hấp dẫn và có thể - gây ra tranh luận vè lịch sử đảng.

Ba chữ “tự giải thể”, “chính thức giải tán” viết trong hồi ký của Giáo sư Đoàn Viết Hoạt khiến Đảng Duy Dân Cách Mạng trở nên một “Công án”. Nhiều nhà nghiên cứu lịch sử các đảng phái Cách mạng-Chính trị Việt Nam vẫn còn ưu tư trăn trở về “huyền sử” Lý Đông A.

Cho đến nay, lịch sử đảng Duy Dân, học thuyết Duy Dân và tiểu sử nhà cách mạng kiệt xuất, triết gia Lý Đông A vẫn còn là một áng mù bất tận.  

Nhiều nghi vấn đặt ra:

Nhà đại cách mạng Lý Đông A đã mất tích bí ẩn? đã ẩn dật nơi rừng sâu núi thẳm, đã nằm sâu trong ánh mắt người đời sau như một huyền thoại, hay đã hóa thân thành một lãnh tụ chính trị phi thường bí danh trong dòng sinh mệnh lịch sử dân tộc Việt? Bản thân chúng tôi cũng chưa thể tự giải đáp được.

Nghĩ đến sự nước nòi lòng tan nát

Có ai còn nhớ chữ trượng phu chăng

Núi Lam Sơn còn sống lại Thánh vương

Để mở lại nước non nòi Đại Việt.

(Quốc sỉ, 4824 TV - 1945)

Trong một cuộc tiếp xúc ngắn với Giáo sư Trần Thị Thức tại Little Saigon, chúng tôi đề nghị vì cuốn Hồi ký của Gs Đoàn Viết Hoạt thực chất là một tập tài liệu dày 500 trang, với vô số trải nghiệm của ông qua các hoạt động văn hóa - chính trị của Gs Hoạt từ thời thanh niên, trung niên ở Việt Nam cho đến lúc tái định cư ở Mỹ, do đó, chúng tôi hy vọng sẽ có cuộc gặp gỡ nhiều hơn với Gs Hoạt. 

Về nhân thân của Thư ký trưởng Đại Việt Duy Dân Cách Mạng đảng, trang Bách khoa toàn thư, Wikipedia viết:

“Lý Đông A (1921-1947) là một nhà triết học, học giả và nhà cách mạng, chính trị gia Việt Nam. Ông được cho là tác giả Việt sử thông luận, tuy nhiên tiểu sử của ông bị nhiều người xem là còn mơ hồ, còn nhiều tranh cãi trong lịch sử Việt Nam. Sau khi âm mưu tập hợp lực lượng lật đổ chính quyền Việt Minh bất thành, Lý Đông A bị lực lượng vũ trang Việt Minh tiêu diệt tại Bến Chương thuộc xã Hiền Lương - Mai Đà, tỉnh Hòa Bình;

“Ông tên thật là Nguyễn Hữu Thanh, sinh năm 1920 hoặc 1921 tại làng Yên Đổ, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam. Ông tốt nghiệp sơ học yếu lược Pháp và học chữ Nho với các thầy đồ, nhà sư có học trong vùng. Cha ông là ông Nguyễn Chi Phương. Theo một số tài liệu, từ nhỏ ông đã là một thần đồng, biết chữ vào năm ba tuổi.

Nhiều người vẫn không tin bài viết của Wikipedia là đúng sự thật. Hồi ký của Gs Đoàn Viết Hoạt đề cập đến triết gia Lý Đông A khác với nhiều chi tiết hơn.

Bìa trước Hồi ký Đáy Tầng Địa Ngục và chân dung tác giả: Giáo sư Tiến sĩ Đoàn Viết Hoạt.

Bìa sau Hồi ký Đoàn Viết Hoạt. Hồi ký dày 508 trang, bìa màu, giấy trắng, khổ 6x9 inches.

Giáo sư Đoàn Viết Hoạt và phu nhân Trần Thị Thức tại Đà Lạt năm 1966. Ảnh chụp lại trong hồi ký.

Gia đình Giáo sư Đoàn Viết Hoạt-phu nhân Gs Trần Thị Thức. Ảnh chụp lại trong hồi ký.

Gs Đoàn Viết Hoạt lần đầu tiên từ nhà tù Việt Nam qua Mỹ được giới truyền thông Mỹ-Việt và các tổ chức hội đoàn tại nam California rầm rộ đón tại phi trường quốc tế Los Angeles-LAX năm 1998. Ảnh chụp lại trong hồi ký.

Gạch đỏ dưới hàng chữ là của Văn Hóa Online.

Vài hình ảnh về Giáo sư Đoàn Viết Hoạt, phu nhân Giáo sư Trần Thị Thức và thân hữu:

Giáo sư Đoàn Viết Hoạt và phu nhân Gs Trần Thị Thức tại phòng hội báo Người Việt ngày Chủ nhật 02/11/2024, trong dịp Công ty Người Việt kỷ niệm 45 năm thành lập. Ảnh VHO

Giáo sư Đoàn Viết Hoạt và phu nhân Gs Trần Thị Thức chụp hình kỷ niệm với các thân hữu Việt-Mỹ trong dịp Công ty Người Việt kỷ niệm 45 năm thành lập ngày 02/11/2024. Ảnh VHO